Öykü türü

CENNETLİK DUL



Roman ve öykü, şiir türü gibi bereketli bir alan değil, yazınımızda. Türkiye'deki yayınlanan sanat ve edebiyat dergilerinin tümünde (aşağı-yukarı her sayısında) yeni bir ozanın adına, yeni bir şiire rastlamak mümkün ama; öykü türünde yeni bir "ad"a rastlamamız ne yazık ki, çok ender oluyor. Doğal ki bu durum, öykü ve roman türünün zor bir uğraş olduğunu kanıtlıyor bize.

Bu zor işlerdeki yeni adları saymak da güç, şu an anımsadığıma göre; Şükran Farımaz, Cemil Kavukçu, İzzet Kılıçlı ve Taki Akkuş, son yıllarda, dergilerdeki öyküleriyle dikkati çeken yazarlar.

Taki Akkuş'a gelince, O'na Anadolu'nun bozkırında yeşeren çiçeklerden biri, diyeceğim. Zara'da yeşerip, Sivas'ta boy veren bir kır çiçeği. Nitekim kır kökenli olduğu için, özüne uygun bir seçimle, yarının büyüklerine adadığı ikinci yapıtına, " Kır Çiçekleri" adını koyuyor.

Kuşkusuz Akkuş'un " Cennetlik Dul" adını taşıyan ilk öykü kitabında da kırsal kesimin, genelde Anadolu yaşamının ve insanının dayanılmaz çilesini ve engelleyici doğa koşullarını başarılı bir şekilde yansıttığına tanık olmuştuk. Bu yaşamın ortaklığında; halkıyla, doğasıyla, giderek katı gerçekleriyle bütünleşen bir yazar, Taki Akkuş. Gorki 'nin yazarlar için öğütlediği, " hayatı derinliğine inceleyiniz ve gözleyiniz" deyişiyle özdeşleşiyor bir yerde. Çünkü bu yaşamın içinde geliyor; çevresini ve insanlarını iyi tanıyor, sorunlarını biliyor. Tanıklığını yaptığı ortamı güçlü bir gözlemle en ince ayrıntılarına dek yansıtmaya çalışıyor.

Bu açıdan, yaşadığı çevrenin ve ortamın tanığı olarak öykülerinin konularını ve kişilerini; gözlediği, incelediği somut olaylardan alıyor. Köyden kente doğru uzanan bir çevre ve bu çevre içinde; doğayla, toplumla, giderek kendileriyle kıyasıya mücadele içinde olan insanların dramatik yaşamı, yalın ve akıcı bir dille sergilenir. Orta Anadolu'nun kırsal kesimindeki bu ilkel yaşam ve zorlu doğa koşullarının içinde, sevecen yürekleriyle, umutla direnen; bilinçsizliklerinden ötürü kandırılan, kırdırılan, boyun eğen, kimi kez bağnaz koşullanmayla yitip giden insanlarımızın acılı yaşamıdır. " Cennetlik Dul" da öyküleşen.

Akkuş'un yansıttığı çevre ve olaylar, Anadolu'yu bilmeyenler için, şaşırtacak denli çarpıcı ve ilginçtir. Uygarlığın doruk noktasına eriştiği çağımızda, ilkel yaşamın içindeki dayanılmaz çileyle boğuşan, yaşamak için çırpınan insanların yazgısı; kişinin yüreğini burkacak, kanatacak denli acıdır.

Kuşkusuz, kişinin yüreğini burkan bu dramatik yaşamın nedenlerini " yazgı ya bağlamaz, Taki Akkuş. Yaşam boyu süregelen töresel çelişkileri, ilkel bağnaz inançları, giderek toplumsal çelişkileri, bütünde sağlam bir gözlemci. Yaşadığı çevrenin bireyi ve tanığı olarak olayların bilincindedir. Bu açıdan yoksulluğu, varsıllığı, yüzyıllar perspektifiyle yansıtır. Kişilerin ve olayların sergilenişinde, çözüm ve kurtuluş yollarını gösterici ve öğretici gibi zorlayıcı bir tavrın içine girmez. Buna gerek de yok. Çünkü bireysel ve toplumsal çelişkileri, tüm yalınlığıyla öylesine açık bir anlatımla vurgular ki, öykülerinin içeriğindeki nesnel gerçeklik kendiliğinden algılanır.

Akkuş'un anlatım tekniğine gelince, genelde kırsal kesimi ve bu ortamın insanlarını yansıtmasına karşın, yerel deyişlerle öykülerini boğmuyor, zedelemiyor. Bu deyişlere, kimi diyaloglarda ( gerek duyulduğu yerlerde), ölçülü ve dengeli bir biçimde baş vuruyor. Ne ki, cümle kuruluşlarında, giderek kimi sözcüklerin ve eylemlerin ( fiillerin) kullanışında daha özenli olması gerekir. Çünkü oldukça arınmış, akıcı ve işlek bir dili var, Akkuş'un. Yazarımız, çalışkanlığı, üretkenliği, giderek eleştiriye açık oluşu, gelecek umudumuzu daha da pekiştirmektedir.                


      Mehmet Yaşar Bilen