Mantýðýn duygularýn önüne geçtiði, duygularla deðil akýlla hareket etmeyi öðreten mutluluk oyunu, yaþam öðretisi, tatlý limon POLLYANNA.

Çocuk edebiyatýnda, çocuklarýn psiko-sosyal ve kültürel geliþimlerinde çocuk kitaplarýnýn yeri ve önemi büyüktür, tartýþýlamaz.

Çocuklarýn her yönden saðlýklý geliþimlerini devam ettirebilmeleri için yaþ ve seviyelerine uygun çocuk kitaplarýyla karþýlaþtýrýlmalarý gerekir. Çocuklarýn hazýr bulunuþluluk düzeylerine göre kitaplar, öðretmenler tarafýndan sunulmalý ve tavsiye edilmelidir.
Eðitim sistemimizde ki en önemli sorun çocuklara sadece bilgi girdisi saðlamaya yönelik öðretim faaliyetlerinin eðitim faaliyetlerine oranla çok önlere çýkmasý olarak deðerlendirebiliriz. Burada asýl önemli olan bilgi girdisiyle beraber “eðitime” çok önem verilmesi gerektiðidir. Çocuk kitaplarý burada öðretmenin en büyük kozlarýndan biri olmaktadýr.

1911 yýlýnda yazýlan Pollyanna o günden bu güne deðerini kaybetmemiþ ve klasikler arasýna girmiþtir. Hem büyükler hem de çocuklar için baþyapýt bir eserdir. Çeþitli baskýlarýyla neredeyse her yaþ insana hitap etmektedir. Türkçe’ye birçok kiþi tarafýndan çevrilmiþ ve birçok da yayýnevi tarafýndan basýlmýþtýr. Dünya toplumu tarafýndan gördüðü büyük ilgiye karþýlýk da bir çok “mutluluk oyunu” kaleme alýnmýþtýr.

Günümüz toplum hayatýnýn gün geçtikçe maddi deðerlere dayanmasý, manevi inanç ve düþüncelerin gün geçtikçe deðerini kaybetmesi, tamamen manevi güce dayanan, bu oyunu oynamayý güçleþtirmektedir. Oldukça gerçekçi ve maddiyatçý dünyada romantik bir oyuna ne kadar yer verilebilir oldukça düþündürücüdür.

En kötü durumlarda bile mutlu olunabilecek bir neden bulmak nasýl bir güçtür? Nasýl bir güçtür ki bu, hayata tamamen pembe panjurlarýn arkasýndan bakmayý baþarabilmek…

Özellikle Amerikalý bir karakter olan Pollyanna -her ne kadar “dünya vatandaþý” olsa da – Amerikan toplumunun tüketici dünyasýnda var olmasý veya olabilecek olma ihtimali “Pollyanna’cý” bir düþünce olacaktýr.

Bir bardaðýn sürekli dolu tarafýný görmek boþ tarafýný yok saymak bardaðýn yarýsýnýn boþ olduðu gerçeðini deðiþtirmez. Hayattaki mutsuzluklarda mutluluk oyunuyla yok olmaz. Bu nedenle dengeli, saðlýklý bir geliþim için belli bir noktadan sonra Pollyanna’nýn mutluluk oyunu kiþisel ve toplumsal açýdan saðlýklý sonuçlar doðurmayabilir.

Buna raðmen, hayatta baþarýlý olabilmek günümüz yaþam þartlarýnda oldukça stresli bir süreçtir. Ayakta kalabilmek, mutlu olabilmek, isyan bayraðýný ya da iflas bayraðýný açmamak için bu mutluluk oyununa ölçülü, dereceli olarak ihtiyacýmýz da vardýr. Önemli olan her þeyde olduðu gibi terazinin ayarýný tutturabilmektir.

Günümüzde Pollyanna üzerine yapýlan eleþtiriler tek yönlü olarak dikkat çekmektedir. Ya olumlu ya da olumsuz taraflar öne çýkartýlmaktadýr. Aslýnda çift taraflý eleþtiriler daha yapýcý olacaktýr. Unutmamak gerekir ki her dönem her insanýn bir Pollyanna’ ya ihtiyacý olmaktadýr.

Edebiyatýn en önemli iþlevlerinden bir tanesi bireye “yaþama sevinci” vermesidir. Kiþinin hayata tutunmasýnda, yaþamaktan zevk almasýnda edebiyat ürünlerinin iþlevi büyüktür. Pollyanna’da yaþama sevincinin, hayata baðlýlýðýn ne kadar kuvvetli olduðunu görüyoruz. Hayata baðlýlýðýn bu hayatý ne kadar yaþanýlabilir kýldýðýný hissetmeliyiz. Ancak buna raðmen unutmamak gerekir ki hayata sadece bu açýdan da bakamayýz. Mutluluðun deðeri böyle anlaþýlmaz. Çünkü hayat böyle deðil. Günümüz hayatý özellikle çocuklar açýsýndan hiç de toz pembe bir masal oyunu deðil maalesef.

Edebiyatta, çocuk kitaplarýnda insan hatalarýyla birlikte verilmelidir. Uç noktalarda örnek karakterler vermek doðru deðildir. Bu eserleri okuyacak çocukta bir ezilmiþlik, hiçlik duygusu yaratabilir. Kendini kahramandan aþaðýda görüp karamsarlýðýn içine düþebilir. Tam aksine hep kötü, olumsuz yönleri öne çýkan kahramanlar karþýsýnda da çocukta kibirlenme, büyüklenme duygularý baskýn hale gelebilir. Her þeyin azýnýn karar, çoðunun zarar olduðunu burada önemle hatýrlatmak gerekir.

Pollyanna’da aile baðlarýnýn önemi, vurgulanan bir baþka önemli konudur. “Polly Teyze” her ne kadar baþlangýçta memnuniyetsiz olsa da akrabalýk görevini yapacaktýr. Toplumda, özellikle akrabalar arasýnda birlik ve beraberliðe verilen önemi belirtmesi açýsýndan da incelenmesi gereken bir kitaptýr Pollyanna.


Ahmet Çaylar