LacivertSanat E - Dergi Ekim 2006
YAZI
Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar
Ahmet ÇAYLAR
________________________________________

Kültür ve eğitimin iç içe girdiği günümüzde, buna bağlı olarak da eğitim ve kültür sorunları çok sık olarak tartışılmaktadır. Şüphesiz eğitim ve kültür birbirinin ayrılmaz parçasıdır.

Atatürk, 6 Temmuz 1921 tarihinde Milli Eğitim Kongresi’nin açılışında şöyle der: “Kültür derken, tarihi ve milli karakterimize uygun bir kültür kastediyorum. Çünkü milli dehamızın, yaratıcılığımızın tam gelişmesi ancak böyle bir kültürle temin olunabilir. Kültür, fikri zeminle mütenasiptir. O zemin milletin öz karakteridir. Gençlerimiz, bu kültür hamlesi içinde yetiştirilmelidir.”

Geleceğin emanetçisi, teminatı olan gençlerimiz kültürel kimlikleri korunarak, öğretilerek ve geliştirilerek milli kimlik, milli birlik ve milli bilinç duyguları içinde yetiştirilmelidir. Bu amaçlara ulaşabilmek içinde takip edilecek yol, okullardan, kütüphanelerden kısacası “kitap”lardan geçer.

Atatürk, 20 Mart 1923 tarihinde Konya Türk Ocağı’nda gençlerle yaptığı bir toplantıda; “Dünyanın bize hürmet göstermesini istiyorsak, önce bizim kendi benliğimize ve kültürümüze ve milletimize bu hürmeti hissen, fikren ve fiilen, bütün fiil ve hareketlerimizle göstermemiz lazımdır. Milli benliğini korumasını bilmeyen milletler, başka milletlerin avıdır.” der.

Bizler Türk milleti ve Türkiye Cumhuriyeti olarak mahkum değil hakim; av değil avcı olmalıyız. Bu bakımdan da kültür, eğitim, dil, tarih, sosyoloji alanları başta olmak üzere her alanda bilgi edinip uygulayabilmek için “oku”mak zorundayız.

Kültürün devamını sağlayacak en önemli unsurlardan bir tanesi de okullardır. Dil de kültürün taşıyıcısıdır. Bu bakımdan okullarda Türkçe eğitim çok ama çok önemlidir. Dilimizin ve kültürümüzün günümüzdeki en önemli sorunu yabancı okullar ve yabancı dille yapılan eğitimdir. Bu konuya eğilip gönül gözümüzü açacak kitaplardan bir tanesi de Prof. Dr. Necmettin Tozlu’nun 1990 yılında kaleme aldığı “Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar” adlı kitabıdır.



Kültürümüzün taşıyıcı ve devam ettirici en önemli gücü okullardır. Özellikle yabancı devletler tarafından kendi ülkemizde, bize yabancı olan, yabancı dille eğitim yapan, tamamen misyonerlik amaçlı çalışmak için kurulan okullar, eski Şark meselesinin şimdilerde ise Büyük Orta Doğu projesinin en önemli gücü ve etki yaratan koludur.



Bu bakımdan, bilincimizi biraz daha açmak ve aydınlatmak adına, Necmettin Tozlu’nun “Kültür Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar” adlı çalışması başucu eseri olarak yerini alabilir. Osmanlı Devleti’nden günümüze kadar olan süreçte, yabancı okulların etkilerini, işlevlerini görmek açısından mükemmel bir eser olarak belirtebiliriz.

Akçağ Yayınları'ndan çıkan kitap 8 bölümden oluşmaktadır.

Kitabın birinci bölümünde misyonerlik üzerinde durulmaktadır. “Misyonerliğin Amaçları, Misyonerliğin Osmanlı İmparatorluğu’na Girişi, Amerikan Misyonerliği, Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nde Misyonerlik, Misyonerliğin İnsanımız, Cemiyetimiz ve Topyekün Değerlerimize Bakışı” olarak 5 alt bölümlerden oluşmaktadır.

İkinci bölümde; misyonerliğin faaliyet alanları, kuruluşları ve okulları olmak üzere ayrıntılı olarak incelenmektedir.

Üçüncü bölümde; misyonerliğin kalesi olarak kabul edilebilecek ve bir Amerikalı yetkili tarafından da; “Robert Kolej’in yaptığını hiçbir Amerikan Kurumu yapamamıştır.” sözünü kanıtlayan bilgiler verilmiştir.

Dördüncü bölümde; kolejde eğitim ve öğretim; beşinci bölümde yabancı okulların faaliyetleri ve metotları; altıncı bölümde yabancı okullar ve kültürümüz hakkında bilgiler sunulmaktadır.

Yedinci bölümde; Hukuki Açıdan, Temel Fikir ve Düşünce Açısından, İşin İçindeki Gizli ve Önemli İş: Ekonomi-Sömürü Düzenin Hazırlanışı Yönünden, Eğitim Öğretim Yönünden Olmak üzere genel bir değerlendirme yapılarak sekizinci bölümde alabileceğimiz tedbirler sıralanmıştır.

Son olarak da “Sonuç, Kaynaklar, Kurum İsimleri İndeksi, Yer İsimleri İndeksi” ile kitap bitirilmektedir.

Günümüzün modern sömürgeciliğinin nasıl yapıldığını merak edenlerin edinmesi, incelemesi gereken bir kitap olarak karşımızda duruyor Necmettin Tozlu’nun “Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar” adlı eseri.
Doç. Dr. Necmettin Tozlu
"Kültür ve Eğitim Tarihimizde YABANCI OKULLAR"
Akçağ Yayınları:76
Araştırma- İnceleme:16
ISNB: 975-7568-71-6
Baskı Yeri: Ankara
Baskı Yılı: 1991