M.NÝHAT MALKOÇ

     Farklý kiþiliðiyle, cesaretli çýkýþlarýyla, halktan yana tavýr ve davranýþlarýyla sýra dýþý bir valinin hayatý beyaz perdede… Fakat bu senaryo bir masa baþýnda yazýlmadý. Bu senaryo gerçek hayattan alýndý, bizzat yaþandý. Aksiyon-dram türündeki sinema filmi “Vali”yi Çaðatay Tosun adlý genç bir yönetmen yönetmiþ. Ayný yönetmen filmin senaryosunu da Batur Emin Akyel’le birlikte yazmýþ. “Vali” filminde geniþ ve daha çok, genç bir oyuncu kadrosu görev almýþ…Uður Polat, Erdal Beþikçioðlu, Ýsmail Hacýoðlu, Hakan Boyav, Þebnem Dönmez, Ayþegül Ünsal, Þemsi Ýnkaya, Gökhan Soylu, Özgür Çevik, Türkü Hazer isimlerini görüyoruz “Vali” filminin afiþinde. Filmin yapýmcýlýðýný da Ata Türkoðlu üstlenmiþ.

     Trabzon’un Köprübaþý ilçesinin bir dað köyünde doðan bir insanýn Türkiye’de ses getiren ve bürokrasi anlayýþýný deðiþtiren örnek yaþamý önce Ayþe Kulin tarafýndan “Köprü” adýyla romanlaþtýrýldý. Daha sonra “Köprü” dizisi olarak seyirciyle buluþtu haftalar boyunca. Vali Recep Yazýcýoðlu, halktan bir idareci olduðu için onun hayatýný anlatan roman da, dizi de çok sevildi. Sonunda da bu güzel insanýn hayatýný beyaz perdeye aktardýlar. Çok da iyi oldu. Zira kelle koltukta gezmeyi göze alabilen, serdengeçti bir kiþiliði taþýyabilen ve makamýna sýmsýký yapýþmayan böyle iradeli insanlarýn takdir edilmesi ve önlerinin açýlmasý gerekiyordu. Aksi halde bu örnek insanlarýn nesli kesilirdi. Bu insanlar Türkiye’nin önünü açan insanlardý.

     “Süper Vali” olarak zihinlerde yer eden Recep Yazýcýoðlu ömrünü bürokrasinin engellerini aþmak için mücadele ederek geçirdi. Kaymakamlýk yýllarýndan, son görevi olan Denizli Valiliði yýllarýna kadar hep inandýðý doðrularý ezilip büzülmeden, eðilip bükülmeden haykýrdý. Tokat’ta, Aydýn’da, Erzincan’da ve Denizli’de hoþ bir seda býraktý. Dilini tutamamasý yüzünden sýkýntýlar yaþasa da, Merkez Valiliði gibi pasif bir göreve atansa da o yine her fýrsatta bürokrasiye çattý, halktan yana bir tavýr takýnarak sesini yükseltti. 2 Eylül 2003’te Eskiþehir-Ankara Yolu üzerindeki Temelli Beldesi yakýnlarýnda þüpheli bir trafik kazasý geçirdi. Kazadan sonra bitkisel hayata giren Yazýcýoðlu, aramýza dönemedi. Fakat fikirlerini býraktý arkasýnda. Tutarlý görüþleri hep konuþuldu, bundan sonra da konuþulacak. Bazý bürokratlarýn adý, makamýný kaybeder kaybetmez unutulduðu halde Vali Recep Yazýcýoðlu’nun adý caddelere, sokaklara, bulvarlara, hastanelere, okullara verilip yaþatýlýyor.

     Örnek insan, örnek bürokrat Recep Yazýcýoðlu’nun kiþiliðinden tekrar “Vali” filmine dönelim biz… Çekimleri merhum Recep Yazýcýoðlu’nun son görev yeri olan Denizli’de; sonra Ýstanbul, Ankara, Uþak ve Nazilli’de yapýlan “Vali” filminin senaryosu aslýnda bildiðimiz gerçeklerle çok da örtüþmüyor. Yani bizim çok da iyi bilmediðimiz, sadece bazý kesimler tarafýndan seslendirilen Türkiye üzerine kurulan komplolara yer veriyor. Bu filmde de Amerikan karþýtlýðýnýn izleri görülüyor. Filmde dýþ mekânlarýn aðýrlýklý olarak kullanýlmasý filmin seyir zevkini daha da artýrýyor. Figüranlarla birlikte 1300 oyuncunun görev aldýðý filmdeki aksiyon sahneleri çok baþarýlý olmuþ bence. Filmin müzikleri de usta iþi türünden.

Yakýn tarihe ve bürokrasiye ayna tutan “Vali” filminin konusu ve gidiþatý þöyle özetlenebilir: “Vali Faruk Yazýcý’nýn çocukluk arkadaþý olan MTA mühendisi Ömer Uçar ve ekibinin, Denizli’deki zengin uranyum yataðý ile ilgili elde ettikleri bilgiler üzerine baþlayan þüpheli ölümler… Olaylarýn ardýndaki gerçekler ve sisteme karþý oluþan genel güvensizlik…

Vali Filminde Erdal Beþikçioðlu yine, idealist ve vatansever Vali Faruk Yazýcý’yý canlandýrýyor. Enerji kaynaklarýnýn yabancýlara verilmesi için çaba sarf eden, güzel ve akýllý bürokrata (Þebnem Dönmez) karþý mücadele eden vali, çocukluk arkadaþý Ömer Uçar ve ekibiyle uranyum madeni üzerinde çalýþmaktadýr. Þüpheli ölümlerin baþlamasýyla birlikte tehlikenin de baþ gösterdiði Denizli’de, artýk hiçbir þey eskisi gibi olmayacaktýr.”

Yurtsever bir Vali üzerine oynanan çirkin oyunlar bu filmde canlandýrýlýyor. Fakat bu oyunlarýn bir kýsmý henüz doðrulanmýþ deðil. Gerçeðin ötesine geçiliyor zaman zaman. Ama yine de baþarýlý buldum “Vali”yi. Seyredilmeye deðer bir çalýþma olmuþ, yine de karar sizin…