Ýnternetteki sosyal paylaþým sitelerinin hayatýmýza giriþiyle birlikte, oldukça olumlu etkilerinin yanýnda, bir o kadar da olumsuz durumlarla karþýlaþýyoruz.
Bunlarýn içinde dünya genelinde 200 milyona yakýn kiþinin üyesi olduðu söylenen Facebook ülkemizde en çok paylaþýlan sitelerin baþýnda gelmektedir.
Ben de takriben 4 yýldýr burada özellikle ilgi alanlarým olan konularda çok deðerli arkadaþlýklar kurdum; onlarla fikir, sanat, siyaset gibi konularda zevk ile görüþ alýþveriþinde bulunuyorum.
Ancak, özellikle müzik videolarýnda üyeler arasýnda sýk sýk yaþanan paylaþým tartýþmalarý, bizzat taraf olmasam da beni oldukça rahatsýz ediyor.
Mesela TRT, ya da diðer müzik yapýmcýsý firmalar tarafýndan üretilen bant ya da videolarýn orijinal ses kayýtlarý, deðiþik kiþilerce alýnýp, üzerine resim, desen, ebrû v.b. unsurlar yüklenerek X’ in,Y’ nin Z’ nin videolarý gibi isimlerle ya kendi sayfalarýnda, ya da üyesi olduklarý gruplarýn sayfalarýnda paylaþýmlara sunuluyor.
Buraya kadar mesele yok. Ancak özellikle diðer bir grup oradan bu videoyu alýp, sayfasýnda paylaþtýðýnda, hele X-Y ya Z’ nin adýný yazmayý unuttuðunda tabir caizse kýyametler kopuyor. Vay efendim emeðe, zamana saygýsýzlýk yapýlmýþ gibi bir sürü suçlama ve bu suçlamaya muhatap olanlarýn savunmalarý ile günlerce sürecek bir polemik zinciri baþlýyor.
Oysa býrakýn her hangi bir kurumun ürettiði bir videoya yeni yan materyallerle versiyon üretmeyi, orijinal videonun bile sosyal medya sitelerinde alenen yayýmlanmasý, gerek ulusal ve gerekse uluslararasý hukuk önünde suç teþkil ettiði tartýþmasýz bir gerçektir.
Bu eylem ülkemizde 5846 sayýlý Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereðince tarif edilmiþ ve buna muhalefet edenlerin cezalandýrýlacaklarý hükme baðlanmýþtýr.
Yani bu sitelerde müzik, film, makale vb. izinsiz paylaþýmlara karþý anýlan yasa gereði eser sahiplerinin dava açma hakký bulunmaktadýr.
Uygulamadaki yoðunluk ve karmaþa sebebiyle cezaî yaptýrýmlarý bu gün için tam olarak saðlanamayan paylaþýmlarda, bu hakkýn ihlâlini yapan kiþilerin, baþka bir kiþi ya da kuruma ait bir eseri bir takým görüntü deðiþiklikleri ile yeniden ortaya koyup, kendileri üretmiþcesine hak iddia etmelerini, tabir caizse “ piþkinlik “ olarak görüyorum.
Telif haklarý da kiþinin vazgeçilmez kazanýmlarýndan biridir. Ülkemizde bu sorun tam anlamýyla çözümlenene kadar, insanlarýn sevdikleri, beðendikleri sanatçýlarýn þarkýlarýný, mevzuat boþluðu sebebiyle herhangi bir bedel ödemeden dinlemeleri karþýsýnda bu gün için yapýlacak bir þey yoktur.
Ancak o eserlerin orijinallerini kendi çalýþmalarý ile bir baþka þekle sokup, kendi üretimleri imiþcesine topluma sunmalarý, sonrasýnda da bunun için hak hukuk argümaný arama gayretleri karþýsýnda “ hayret “ demekten baþka bir söz bulamýyorum.