..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Sevginin bulunmadýðý yerde us da arama. -Dostoyevski
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Eleþtiri > Türkiye > Öner KARADAÐ




26 Nisan 2011
Tarih Bize Anlatýyor 18  
Öner KARADAÐ
köþe yazýlarýndan


:AHDC:
TARÝH BÝZE NE ANLATIYOR?
BABA ÝSHAK AYAKLANMASI VE BAÞBAKANI DOÐRU ANLAMAK!
Merhaba deðerli okurlar. Bu hafta sizlerle hafta içinde Baþbakanýn kendi halkýný ve özellikle ülke gençliðini tehdit etmesiyle ilgili görüþlerimi paylaþmak istedim. Sayýn Baþbakan dedi ki biz istersek meydanlara deðil binler, 5 bin- 10 bin insan yýðarýz. Doðrudur ben inanýrým yýðarlar örneði tarihle ispatlýdýr. Ýçerden bulamazlarsa dýþarýdan bulur getirirler gene meydanlarý gerici güçlerle doldurmayý baþarýrlar. Ben Baþbakanýma inanýyorum. Çünkü o Amerikan 6. Filosunu denize döken bu ülke yurtseverlerinin üzerine Kendi halkýný camide kýþkýrtýp yollayan Mehmet Þevket Eygi gibilerin öðrencisidir. Ben baþbakanýma inanýyorum yapar, asar,keser, ananý da al git der söver çünkü o “Ömür boyu aydýnlýk için bir dakika karanlýk” eylemi yapan aydýnlara mum söndü oynuyorlar diyen Adaletsiz bakan þevket Kazan ile dava arkadaþýdýr. Ancak unutmayýn sevgili okurlar ve özellikle gençler ” baský rejimlerinde isyan anayasal bir haktýr” ve din dahil þeriat dahil her hüküm aracý erkini, gücünü kendi þahsi çýkarýna alet eden yöneticilerin deðiþtirilmesini emreder, tavsiye eder. Aþaðýda bir Anadolu isyancýsýnýn zulme baþkaldýrýsýný okuyacaksýnýz. Saygýlarýmla.
BABAÝ ÝSYANI

"Köy, kentin üzerine yürüdü. Kölece çalýþmanýn periþan ettiði köylülerle, zulmedici feodaller arasýndaki karþýtlýktan yükselen gerçek bir sýnýf savaþýmýydý. Eski düzen, köylüleri, barýþ zamanýnda feodal için çalýþmaya, savaþ zamanýnda ise onun uðrunda kan dökmeye zorluyordu"
Gordlevski


"Babai ayaklanmasýnýn, Türkmenliðin artan öneminin ve Sultanlýðýn feodal çözülüþünün ifadesi olduðu söylenmelidir. Ýsyan ayný zamanda anti-feodal özellikler edindi ve böylece bir sýnýf savaþý kimliðine büründü"
Ernst Werner



GÝRÝÞ
Anadolu Selçuklu devleti merkezi feodal bir yapýdaydý.Kýrsal kesimde topraklar ÝKTA usulüyle beylerin emrine verilmiþti."Ýkta" bir nevi Osmanlýdaki TIMAR sistemine benzemekteydi.Ýkta sahibi olan beyler, köylülerden ve hayvanlarýný otlatmak için gelen göçer aþiretlerden aðýr vergiler almaktaydýlar.Bu vergilerin büyük bir kýsmý özel günlerde padiþaha armaðan olarak sunulmaktaydý.Halk açlýk ve çaresizlik içerisindeydi.Çünkü, genelde göçer Türkmen aþiretleri kýþlak ve yaylak bulmakta güçlük çekmekteydi.Bir de yerleþik ve göçer çeliþkisi gün geçtikçe daha da artmak taktaydý.Saray olup bitenleri görmemekteydi.Konumuz gereði inceleyeceðimiz olan 2. GYASETTÝN KEYHÜSREV ÝÇKÝ,AV VE KADIN DÜÞKÜNLÜÐÜ NEDENÝYLE Rum elinde(Anadolu'da) olup bitenlere gözlerini kapamýþtý.Halkýn yaþantýsýnda habersiz sarayda zevk ve sefa sürmekteydi.

2.GÝYASDDÝN KEYHÜSREV

Bazý Tarihçilere göre karýsý Mah-Peri Hatun tarafýndan zehirlenerek öldürülen Alettin Keykubat'ýn büyük oðlu2.Giyasddin Keyhüsrev'dir. Annesi MAH-PERÝ HATUN Antalya Tekfuru Kirvard'dýn kýzýdýr.Aladdin Keykubat Mahperi Hatunla evlenirken onun dinine karýþmayacaðýný söylemiþtir.Hýristiyan kökenli bu hatun daha sonra kendi rýzalýðý ile Müslüman olmuþ ve sarayýn sultaný olmuþtur.Aladdin Keykubad'ýn zehirlenmesinin altýndaki espiri ise kendi oðlunun padiþah olmasý ve sarayýn denetiminin kendi tarafýnda saðlanmasýdýr.

Sultan Aladdin Keykubad, 1237'de ölünce yerine saðlýðýnda veliaht olarak seçtiði oðlu KILIÇ ARSLAN hükümdar olmasý beklenirken baþta SADADDÝN KÖPEK olmak üzere bir çok kumandanýn desteði ile 2.Giyaseddin Keyhüsrev 1237 yýlýnda tahta getirildi ve böylece Mahperi Hatun da muradýna ermiþ oldu. Padiþah çevresindekilere cülus daðýtarak þenlilikler düzenledi.Daha sonra bir fermanla padiþahlýðýný dünyaya ilan etti.
Sadeddin Köpek, çömez padiþaha her istediðini yaptýrdý.Sarayda kendisine muhalefetlik eden herkesi öldürttü.Sarayda tam hakimiyetlik kurarak sarayý ele geçirmeyi baþardý.
Daha sonra 2. gýyaseddin Keyhüsrev'in zaaflarýnda yararlanarak padiþah olmak istedi. Sadeddin Köpek, yine çok iyi biliyordu ki Selçuklu soyunda olmayan bir kimsenin padiþah olmasý olanaksýzdý.Onun için kendisinin Selçuklu soyunda olduðunu Aladdin Keykubat'ýn gayri meþru çocuðu olduðunu yaymaya çalýþtýysa da baþarýlý olamadý. Daha sonra 2.Gýyasddin Keyhusrev'in emriyle Sadeddin Köpek öldürüldü.Sarayda bunlar olurken RUM ELÝ(ANADDOLU) ÝÇÝN ÝÇÝN KAYNAMAKTAYDI.Yerli ile göçer,halk ile Ýkta beyleri arasýndaki çeliþki gittikçe daha da derinleþmekteydi.Anadolu pimi çekilmiþ bir bombayý andýrýyordu.Babailere bu ortamda sadece bombanýn pimini çektiler. Hazýr ola bomba böylece 1237 yýlýnda patlatýlmýþ oldu.
BABA ÝLYAS
Ayaklanmanýn gerçek lideri BABA ÝLYAS'TIR. Bazen Baba Ýlyas ile Baba Ýshak karýþtýrýlýr.Baba Ýlyas Horasani Amasya'nýn HARAÞNA (ÇAT KÖYÜ) ikamet eder.Moðol saldýrýsý sonucu Horasan'da Anadolu'ya gelen bütün Anadolu erenlerinin baþýdýr. Baba Resul adýyla tanýnan ve kutsanan Baba Ýlyas Horasani'dir. Baba Ýlyas Anadolu'ya daðýttýðý 60 halifesinin içinde baþ olan BABA ÝSHAK Adýyaman ili Samsat Ýlçesi Kefersud köyünde dergahýný kurmuþ ve ikamet etmiþtir.(Server-i leþkeran) unvanýyla anýlmaktaBabaÝshak'ýn dýþýnda Baba Ýlyas dergahýna baðlý olan tanýnmýþ Anadolu erenleri þunlardýr:
Þeyh Edebalý, Emircem Baba, Ayna Dövle, Þeyh Osman, Hacý Mihman, Þeyh Edebalý Karaca Ahmed, Geyikli Baba ,Hacý Bektaþý Veli vb. Baba Ýlyas Horasani Kendine Merkezi devlet anlayýþý ile barýþýk olmayan ,þehirdeki egemen güçlere,kýrsalda feodal beylere Ortodoks Sünni Ýslam anlayýþýnýn karþýsýna farklý bir dini yorumla cevap vermiþtir.Örneðin Baba Ýlyas tanrýyý dinin katý kurallarý içerisinde açýklayamazsýnýz. Tanrý insanýn sevgisiyle kavranýlabileceðini ileri sürmüþ.
Daha sonra bazý tarihçilere göre müritleri onun peygamber olduðuna inanmýþ ,"ona la ilahe illallah babai resullallah".
söylemlerinde Allahýn Resulü sýfatý yakýþtýrdýklarý da yazýlmakta.Bu iddiaya bazý tarihçiler katýlmamakta. Ýnsanlar arasýnda eþitliði ve mülkün ortaklýðýný savunmakta.Padiþah 2.Giyaseddin Keyhüsrev'in dinden imandan çýktýðýný,Ýkta'larýn yanýnda yer aldýðýný,içki,kadýn ve av düþkünlüðü yüzünde halký görmediðini ileri sürmüþ ve kendisine baðlý Anadolu erenleri vasýtasýyla tüm Anadolu'ya yaymýþ. Tehlikeli bir gidiþ olduðunu sezinleyen2.GÝYASEDDÝN KEYHÜSREV Erzurum'da Moðollar için sýnýrda bekletilen ordusunu Amasya'da Baba Ýlyas üzerine gönderir.Baba Ýlyas bunun üzerine kendisine baðlý 60 tekkede yardým ister.Baþ Baba'ya ilk yardým eli Adýyaman-Samsat- Kefersud elinde dergah kuran Baba Ýshak ve müritlerinde gelir. Baba Ýshak Müritleri ile birlikte isyan ederek Baba Resulün yardýmýna hazýr olduklarýný ilan ederler.
BABA ÝSHAK VE AYAKLANMA

Baba Ýshak Adýyaman yöresinde yaþamýþ bir halk kahramanýnýn adýdýr.Baba Ýshak 1239 yýlýnda Anadolu Selçuklu kralý GYASDDÝN KEYHUSREV'e karþý baþ kaldýrmýþ kýsa bir sürede Malatya,Sivas ,Tokat ,Amasya,Kayseri ve Kýrþehir'in MALÝ ovasýna kadar ilerlemiþ. Bu geliþmelerden korkan Selçuklu egemenleri baþkent Konya'yý terk ederek Mýsýr'a kaçmalarýna neden olmuþ. Padiþah ise Akþehir Gölü'nün kýyýlarýnda sazlýklar arasýnda savaþýn sonuna kadar saklanmak zorunda kalmýþtýr.
Baba Ýshak hakkýnda tarihçiler farklý görüþler ileri sürmekte ve bazen de kavram kargaþasý yaratmaktalar. Bazen de karalayýcý inkarcý görüþler ileri sürülmekte.
Bütün tarihçilerin birleþtiði ortak nokta Moðollarýn Ýran'ý istila etmesiyle beraber ,Anadolu yoðun Türkmen göçüne neden olmasýdýr. Þam ve Halep
üzerinde Anadolu'ya akýn eden Türkmenler yerleþik halk arasýnda pek kabul görmediler.Yerli halk,göçer Türkmen oymaklarýnda tedirgindi.Buyruk dinlemeyen göçer aþiretler , yerel egemenlerin kontrollerinin dýþýnda kalmýþtý.Göçer Türkmenler yerleþecek yurt bulamýyor ,gittikleri her yerde tepkiyle karþýlaþýyor ve karþýsýnda devlet güçlerini görmekteydiler.
Yöre karmaþýk bir mozaiði andýrmaktadýr.Baba Ýshak çevresinde baþlýca Türkmenler üzerinde etkin olmakla birlikte ,yerli halk Kürt ,Süryani,Asuri ve Ermenilerin de desteðini saðlamayý baþarmýþtýr.
Baba Ýshak dergahýný ,Adýyaman'ýn ilçesi olan SUMEYSAT-SÝMSAT (SAMSAT) yakýnlarýnda KEFERSUD köyünde kurar.Düzgünlüðü,doðruluðu sayesinde yöre halký etrafýnda toplanýr.Dergaha her dinden,her mezhepten ve her ýrktan insanlar toplanýr.Baba'nýn inancýnda insanlar arasýnda ayrým yapmaya yer yoktur.Ortak payda,adaletsizliðe,yoksulluða karþý birlikteliktir.Babanýn mürüdlerine BABAÝLER denilir.
Tarihçiler bazen Baba Ýshak ile Baba Ýlyas'ý birbirine karýþtýrýrlar, Baba Ýlyas Amasya'nýn Çat köyünde (þimdiki adý Ýlyas) Amasya'da Turhal yolunun 10. km sindedir. Bu köyde, Baba Ýlyas'ýn mezarý ve türbesi vardýr. Baba Ýshak Baba Ýlyas dergahýna baðlý, onun velisidir. Baba Ýlyas'ýn torunu Elvan Çelebi dedelerini adýný Ýlyas olduðunu söyler, torun Elvan Çelebiye göre Baba Ýlyas ile zamanýn sultanýnýn arasýný Çat köyü kadýsý Köre kadý açmýþtýr, Köre kadý sultana haber göndererek, Baba Ýlyas'ýn amacýnýn ayaklanma olduðunu sultana söyler ve inandýrýr. Sultan Çat köyüne asker gönderir. Askerin geleceðini haber alan Baba Ýlyas, Seksen müridi ile beraber Haraþna Kalesine sýðýnýr. Sultana karþý müritleri ile beraber kahramanca direnir.
Baba Ýlyas velisi olan Baba Ýshak Adýyaman Samsat'ta ,Amasya'daki olup bitenleri duyar , müritleriyle beraber sultana karþý Samsat'ta ayaklanýr , amacý Baba Ýlyas'ý ve temsil ettiði toplumu egemenlerden kurtarmaktýr. Bunun için de Amasya'da kalede sýkýþmýþ olduðu piri Baba Ýlyas'ý zalimlerden bir an önce kurtarmaktýr.
Baba Ýshak Harzemlileri Selçuklulara karþý mücadeleye çaðýrýr, Selçuklu sultaný Gýyasettin Keyhüsref'in sefahate düþkünlüðünden dolayý, eleþtiriyor onun dinden imandan ayrýldýðýný özel zevklerin esiri olduðunu memleketi ; beylere Ýkta olarak böldüðünü halkýn aç ve sefil olduðunu, insanlarýn Ýkta'larýn kölesi durumuna geldiðini söyler. Ýktalar bu arada yerli halkýn dýþýnda göçer aþiretlerde toprak bastý parasý talep eder, göçerlerin göçecek yurtlarý bile kalmamýþtýr.
Baba Ýshak'ýn emri ile Malatya ,Samsat ,Besni ve Adýyaman taraflarýnda yoðun þekilde bulunan Türkmenler ,sýðýr koyun ve diðer mallarýný satýp at ve silah almýþlardýr. Cihat ilaný iþareti Türkmen kabileleri ve obalar arasýnda yayýlýnca, silahýný kapýp atýna binenler köylerinde ayrýlarak savaþa baþlamýþlardýr. Kahta , Adýyaman , Malatya yörelerine iþgal etmeye baþladýlar,
Malatya sübaþýsý Muzaffereddin Ali Þýr askerleriyle Babaý'leri durdurmaya onlarla savaþa girer. Meydana gelen þiddetli savaþlarda çok kayýp vererek yenilgiye uðrar. Onun sancaðýný ve davulunu ele geçirir. Aliþir Süryanilerden ve Germiyanlýlardan oluþturduðu ordu ile tekrar Babaileri durdurmaya kalkýþmýþsa da 2. defa yenilmiþtir. Babailerin bu 2 zaferden sonra cesaretleri artmýþtýr. Sivas'a doðru yürümüþlerdir Sivas halký ve askerleri Babailere karþý çýktýlar ise de baþarý gösteremeyerek teslim olmak zorunda kalmýþlardýr. Moralleri güçlenen Baba Ýshak komutasýndaki Babailer , Baba Ýlyas'a kavuþmak için Tokat üzerinden Amasya'ya yönelmiþlerdir. Yollarda rastladýklarý kimseleri kendilerine katarak son sürat Amasya'ya ilerlemiþlerdir.
Selçuklu sultaný Gýyasseddin Keyhüsrev Malatya Sivas maðlubiyetini öðrenince dehþete kapýlarak, Akþehir gölünün kenarýnda saklanmýþtýr. Zenginler ise korkuya kapýlarak Mýsýr'a kaçmýþlardýr. Bu arada Sultan Keyhüsrev Moðol saldýrýsýna karþý Armaðan Þahýn komutasýndaki Erzurumda beklettiði en önemli askeri birliðini Amasya'ya çekerek Baba Ýlyas'ýn kalesini kuþatarak Baba Ýlyas'ý öldürerek cesedinin kaleye asýlmasýný baþarmýþtýr. Amasya'ya giren Baba Ýshak komutasýndaki Babailer Baba Ýlyas'ýn kalede asýlý cesedini görürler ama onun ölümüne inanmazlar, inançlarýna göre Babailer ölümsüzdür. Bunlarýn derisini ne kurþun deler,nede kýlýç keser. Selçuklunun Ýslam ordularý da böyle inanýr ve Babailerle savaþmayý göze alamazlar.
Selçuklu ordularý Babailerin karþýsýnda darmadaðýnýk olur. Ünlü kumandan Armaðan Þah öldürülür. Baba Ýshak komutasýndaki Babailer Baba Ýlyas'ýn öldüðüne inanmazlar, Baba Ýlayas'ýn gökyüzüne çýkarak meleklerle görüþmeye gittiðine inanýrlar. Amasya'yý ele geçirdikten sonra Kayseri'ye doðru yönelirler ve Kayseri'ye gelirler.
"Sultan Müslüman ordularýn Babailerle inançlarý gereði savaþamayacaðýný anlayýnca kiralýk Frank ve Gürcülerden oluþturululan gayrimüslim bir orduyu Kýrþehir'in Mali ovasýnda Babanýn ordularýnýn üzerine gönderir , Frank ordusu askerleri ilk Babai saldýrýsýný püskürtünce, cesaretlenen islam askeride savaþa girer ve babailer kýrýma uðrartýr. Yaklaþýk 4 veya 6 bin civarýndaki Babai ordularý Mali ovasýnda eþ ve çocuklarýyla birlikte katledildiler. Süryani tarihçi Ebu'l Ferec olayý þöyle anlatýr. Roma diyarýndan (Anadolu'dan) gelip toplanan 60 000 atlý , 6000 türkmenden kurulu bu küçük kuvvete hücum edemediler bunun üzerine sultanýn hizmetinde bulunan 1000 frenk atlý, hiddetle alevlenerek diþlerini gýcýrdattýlar ve yüzlerinin üzerine haç iþaretleri yaparak bu adamlarýn üzerine hücum ettiler ve onlarý daðýttýlar. Daha sonra araplardan da (islam askeri) bunlarla beraber hareket ederek türkmenleri çemberlediler ve hepsini kýlýçtan geçirerek mahvettiler. Bunlardan erkek ,çocuk , hayvan velhasýl hiçbirþey kýlýçtan kurtulamadý." (Ebu'f Faraj tarihi II, Ömer Rýza Doðrul çev. S:540)
Kahta'nýn Samsat kasabasýnýn Kefersut köyü'nde baþlayan Malatya ,Sivas ,Tokat, Amasya , Kayseri'yide içine alan Kýrþehir'in Mali ovasýnda Frenk ordularý tarafýndan çok kanlý bir biçimde Mali ovasýnda son bulan Babai ayaklanmasý Selçuklu ve Osmanlý tarihinin en büyük ayaklanmasý olarak tarihçiler tarafýndan belirtilir.
Bazý tarihçiler ,Baba Ýlyas'ýn peygamberlik ideasýnda olduðunu ve müritlerinin kendisine "Baba Resul" dediklerini Babailiðin baþlý baþýna bir din olduðunu ileri sürerler.
Bazý tarihçiler ise Res'ul Ayn, Mardin-Bireycik' e baðlý bir köy ve Türkmenleri merkezi olarak anýlýr. Baba Ýlyas'ýn içinde çýkmýþ olduðu boy olarak kabul edilir.Bundan dolayý Babai Resul denir.Arapça bir sözcüktür.Türkçesi "Pýnar baþý" anlamýndadýr.(N.Göyünç 16.Yüzyýlda Mardin sancaðý s.6-45)
Türkmenler BABA ÝSHAK'ýn veli oluþuna ,Arap bilginlerinden SIBT ve ZEHEBÝ' ye göre ise mürütleri ona "LA ÝLAHE ÝLLALLAH BABA VELÝ ALLAH diyerek onu yüceldiklerini belirtirler.(M.Oðuz Malatya Tarihi s 98)
Mevlevi kaynaklarýnda Hacý Bektaþi Veli Baba Resulün has halifelerinden olduðunu ileri sürer. (Eflaki, ariflerin mankýbeleri, Tahsin yazýcý çev. I s:370) bazý tarihçiler hareketin Þamanist kökenini vurgularlar. Prof. Faruk Sümer Baba Ýshak'ý orta Asya'dan gelmiþ, Þamanist inançlarý aðýr basan Türkmen þeyhi sayar (Amasya tarihi II s:354-395)
Prof. Osman Turan, " Ýslam muhitinde aþýrý gitmiþ eski bir Türk þamaný" der.(Prof. Osman Turhan Selçuklular zamanýnda Türkiye s:425)
Doðan Avcýoðlu Baba Ýshak hareketini dinsel yönü gibi toplumsal yönü de bilgi kýtlýðýndan hayli karanlýk kalýr hareketin bölge Hýristiyanlarýný bir ölçüde etkilediði kabul edilebilir fakat dayandýðý asýl kitle Türkmenlerdir. Ebu'l Ferec , "bir çok Türkmenler ona inandýlar" der ve Kýrþehir'de Selçuklu ordusuyla savaþanlarýn Türkmenler olduðunu söyler. Öyle görünüyor ki Harizimþah ve Moðol karýþýklýklarý, pek çok Türkmen'in Azerbaycan ve Horasandan Anadolu'ya akmasýna yol açar. O sýralarda Selçuklu Devleti güçlüdür. Türkmenlerin batý Anadolu'ya geçiþine izin vermez. Türkmenler Selçuklularýn yeni fethettiði ve Harizimle savaþçýlarýn alt üst ettiði Güney Doðu Anadolu Bölgesine yýðýlýrlar. Burada otlak ve geçim sýkýntýsý çektikleri düþünülebilir. Örneðin Maraþ bölgesine gelen Türkmenler, alýþýk olmadýklarý ormanlýk ve daðlýk bölgede yurt tutmak zorunda kalýrlar. Bunlarýn ormanda yaþayanlarýna orman adamý anlamýna (aðaç-eri) adý verilir. Tahtacýlar onlarýn ardýlarý sayýlýr. Asya bozkýrlarýndaki evrim, avcý-ormancýdan bozkýr hayvancýlýðýna geçiþ yönündedir. Güneydoðu Anadolu'da geçim zorluðu aðaç-eri'leri tersine bir evrime yöneltir, Baba Ýshak ile baðlantýlý gözüken Karaman Türkmenleri de Harizim ve Moðol baskýsý ile Azerbeycandan göçerler bir süre Doðu Anadolu'da kalýrlar ancak Keykubatýn izni ile Karaman bölgesine Toroslara yerleþebilirler. Odunculuk, kömürcülük yapmak zorunda kalýrlar görünüþ odur ki geçim koþullarýnýn aðýrlýðý ve Selçuklu Devletinin Türkmen'i disiplin ve baský altýna alma çabalarý, Türkmen'i devlete karþý asi bir öðe yapar ve Baba Ýshak'ýn Malatya bölgesinde baþlattýðý hareket, Sivas , Tokat, Amasya Türkmenleri arsýnda çabucak yayýlýr. Türkmen'i özümleyemeyiþi, en güçlü göründüðü dönemde , Selçuklu Devletinin nasýl bir zayýflýk içinde bulunduðunu kanýtlar. (Doðan Avcýoðlu, Türklerin tarihi V sayfa 1997-1998)

Baba Ýlyas velisi Baba Ýshak görüldüðü gibi her inançtan ve her ýrktan bir mozaiði oluþturmakta Selçuklu zulmüne karþý dýþlanmýþlarý temsil etmekte feodal beylere (ÝKTA) karþý kýrdan þehirlere doðru baþ kaldýran düzensizliðin ve adaletsizliði yok etmeyi hedefleyen ,eþitlik temelinde bir düzeni dini motiflerle süsleyen ve ezilenlere inandýran bir hareketin Mali ovasýnda bitiþinin destanýdýr BABA ÝSHAK .


BABA ÝSHAK
"Hey oðul , gel gidelim seninle Ferhat iline
Sevginin dal dal sarktýðý elma bahçelerine
Amasya'dýr, bir kan gülü açar maðarasýnda
Horasanlý Baba Ýlyas yolcusu Ýshak'ým
Güneþteki kardeþliðin ekmekteki güneþin
Türkmen töresinde bir eski devrimcinin
Anadolu'nun gökyüzüne vuran öyküsüne
Bir yaprak açýp insanýn gönül peteðinden
Derdi ki,Ýshak Baba Türkmen
"Bizler Oðuz oðluyuz, kutsaldýr topraðýmýz



Gökyüzüdür bayraðýmýz, dolaþýr þarabýmýz
Bir eþit salkýmdan mayalaþýp elden ele
Yer yüzünde insan oðlundan yanayýz
Karþýyýz bey oðluna, sultan kuluna
Sevgiden, hoþgörüden, gülüþten
Dut yapraðýný ipeðe çeviren iþten yanayýz"
Duyurdu saldý ki köylü Anadolu'ya
Ermiþ savaþçý Baba Ýshak,
Bir bozuk düzendir Selçuk oðlu Konya
Acemdir saray direði, yabandýr yýkýlacak
Hýrýldayan bir güzel düzendir akça kavak
Obalarýn direðini tutan halk aðacý'...
Bir kulaktýr ses alýr, saraydan dýþarý
Köylü Anadolu'nun Türkmen oðullan
Vardýlar Baba Ýshak'ýn eteðine
Al yazma kadýnlar, çocuklar söðüt dalý sapan
Dediler: Söyle Baba Ýshak, öðret, yol, iz aç bize
Karabulut bunalýmý atalým üstümüzden.
Sevinç mayasý kat kara somun ekmeðimize
Geldik iþte, Canik daðlarýndan oba,oba
Çorum'dan, Sivas'tan ve uzak Maraþ'tan
Gecelerimizi yýldýz kaðnýlarýyla çekerek
Baba Ýshak eyitti maðarasýndan, seslendi:
"Kardaþ, Türkmen oðullarý, yer yüzü evinizdir
Topraðýyla yaþadýðýmýz, ekmeði ile döþediðimiz
Ve bir gül dalý altýnda birleþtiðimiz
Bir eþit dönüþümdür ölüm1..
Üç yaðýdýr savaþacaðýnýz; "Baský-ezinç-yaðma
Üç dostunuz var: "Yaþamak gönlünüzce..."
Beyliðiniz söylenir dilinizce
Buðday, su ve güneþ yetmeli evinizce..."
Baba Ýshak, tan yeri aðaranda, çoban yýldýzý yol verende
Düþtü Türkmen oðullarýnýn önüne.
Bir kol Sivas yollarýndaydý.
Parayla tutulmuþ Frenk askerleriyle
Köylü buðdayý altýna çeviren çarþý beyleri
Sürüklenip gittiler deðirmeni döndüren suyla.
Ne ki hey oðul, öykümüzün sonu acý,
Varlýklý sultanlarýn utkusu kýyýcýdýr.
Devrildi bozkýr güneþi karanlýðýn ardýna
Kýrþehir kilimi yandý Malya ovasýnda.
Yalnýzdý Tokat Türkmenleri ve Adýyaman çobanlan
Bir umut eðiliyorlardý, belki Amasya ovasý
Doðurgan gücüyle buðdayýn anasý
Yedi kýlýçlý Yörük kadýný, güneþ arka çýkardý halka
Bir güzel düþ adýna çarpýþan Baba Ýshak'a
Gün döndü, gün devrildi bir kan düðünü
Gelin bacýlar ve Türkmen savaþçýlarý bir gerdekte
Amasya'da ay doðarken devirdi geceye
Yetiþ ey Baba Ýshak *„ dediyse de köylü Anadolu
Yetiþemedi...
Þundan ki, Amasya'da ay doðarken
Bir düþ salkýmýydý kalenin burçlarýnda
Aþýk Hüdai





Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn türkiye kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Tarih Bize Anlatýyor 19
Tarih Bize Anlatýyor 16
Tarih Bize Anlatýyor 12

Yazarýn eleþtiri ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Tarih Bize Ne Anlatýyor 3
Tarih Bize Ne Anlatýyor 6
Tarih Bize Anlatýyor 15
Tarih Bize Anlatýyor 13
Tarih Bize Anlatýyor 11
Tarih Bize Anlatýyor 14

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Maça Kýzý [Þiir]
Seven Bir Erkek Bir Ülke Gibidir [Þiir]
Deniz Mahirdir Kýyýya Ulaþmakta [Þiir]
Zeytin Karasý [Þiir]
Bu Bahçe Çiðnenmiþtir Artýk [Þiir]
Kendi Beynindeki Teröre Yeniksin [Þiir]
Ay Karanlýk Geceyi Iþýtmýyorsa Sende Unutmuþsundur [Þiir]
Ýsterdim [Þiir]
Bu Hasat Bizimdi Bu Sene [Þiir]
Bu Saatte Telefonu Kim Açarsa Kýymetli Olur [Þiir]


Öner KARADAÐ kimdir?

ben tanýnmamýþ bir neslin oðluyum ve tanýnmadýðýmýzdan memnunum. anlatacaðýz kendimizi ama önce hazýr olmasý lazým anadolunun


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Öner KARADAÐ, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.