Gecenin Şiirleri: Viata
Serenay Özkan’ın Viata adlı şiir kitabı, genç bir şairin kendi şiir dilini arama sürecine tanıklık eden on beş yaşında kaleme alınan ve Dorlion Yayınları tarafından yayımlanan 58 sayfalık bir kitaptır.
Kitap boyunca yalnızlık, gece, ölüm, kırılganlık, zaman ve varoluş gibi temalar sıkça tekrar ederken; şiirlerin genel yapısı serbest biçimli, çoğunlukla noktalamasız, durağan ve içe dönük bir söylem etrafında gelişiyor ve doğa unsurları önemli bir yer tutuyor.
“Gece ağaçların dalları kefen sayarmış
Aysa üstte çiçekleri.” dizelerinde görüldüğü gibi.
Şiirlerin on beş yaşında kaleme alınması metinlerin biçimsel ve tematik tercihlerine dair farklı bir bakış açısını beraberinde getiriyor. Genç bir zihnin şiirle kurduğu ilk bağların izlenebilir olması, kitaba yaşla değil, yönelimle ilgili bir gelişim okuması yapılmasına da alan açar.
Anlamdan çok hissin izini süren bir şiir anlayışını benimsiyor. Şiirlerde dil, bir araçtan çok atmosfer kurucu bir öğe olarak kullanılmış. Bu yaklaşım, bazı okurlar için şiirsel deneyimi zenginleştirici olabilirken; diğerleri için anlamı yakalamayı güçleştirebilir. Özellikle birkaç şiir, biçimsel açıdan benzer yapılarda ilerlediği için metinler arası ayrım zaman zaman silikleşebiliyor.
Viata’nın dikkat çeken özelliklerinden biri, şiirin söyleyiş olanaklarıyla oynamaya açık olması. Ancak bu oyun, her zaman net bir şiirsel yöne işaret etmiyor. Özkan’ın dili zaman zaman İkinci Yeni’yi anımsatan bir serbestlik taşısa da göndermeler, imge yapısı ve metafor dünyası bakımından onlardan ayrılıyor. Daha çok kişisel bir duygu atmosferi kurmayı amaçlayan bir şiirsel dünya söz konusu.
Şiirler, herhangi bir toplumsal ya da dış dünyayla doğrudan ilişki kurmaktan çok, iç dünyanın hareketlerine kulak veriyor. Bu durum, kitabın atmosferini korumakla birlikte, dış dünyayla kurduğu bağı sınırlı kılabiliyor. Bu açıdan Viata, kişisel olanın bastırılmadan yazıya aktarıldığı, bireysel deneyimin şiirle yoğrulduğu bir alan olarak okunabilir.
Zaman zaman imgelerin ağırlaşır. Örneğin Kedi Gözü Ay şiirinde bu açıkça görülmektedir.
"Kefendimden karanfil çalan siyah
Ay gebe senden
Kedi gözü ay"
İkinci yeni özelliklerine gelecek olursak kitabın başındaki "Kanlı Gözyaşlarımdaki Katilim Yârimdir Yalnızlığım." Sözü dikkat çekici. "Bir Yaz Gecesi " şiirindeki "doğardır" kelimesi de örnek olarak verilebilir.
Şair kitabın başındaki "Yazar Hakkında" kısmında şiiri bir kadın olarak görüyor. Kadını burada güzelliğin sembolü olarak kullanıyor şair.
Kitapta yalnızlığın yeri yer yer değişse de şair yalnızlığı bir yâr, dost gibi görünüyor. "Yârimdir Yalnızlığım " ve "A'zel" şiirlerinde bu açıkça kendini gösteriyor.
Behçet Necatigil’in şiirleri temellendirdiği burçlar yaklaşımıyla bakıldığında, Viata’daki şiirlerin gurbet burcuna yakın durduğu söylenebilir.
Behçet Necatigil’in şiirleri temellendirdiği burçlar yaklaşımıyla bakıldığında, Viata’daki şiirlerin gurbet burcuna yakın durduğu söylenebilir.
İlk kitapların en belirgin özelliği olan arayış durumu, Viata’da da hissediliyor. Bazı şiirlerde bu arayış kararlı bir sesle ilerlerken, bazılarında şiirin kendi içinde tedirgin bir ton taşıdığı görülüyor. Kitabın bütününe bakıldığında, belirli bir şiirsel kişiliğin oluşma sürecine işaret edildiği, ancak henüz tamamlanmadığını söyleyebiliriz.
Buna rağmen kendine ait bir âlem de yaratıyor şiirler. Edebiyatın kilit isimlerinden etkilenmiş, çocuksu değil yaşına rağmen olgun bir kalemle edebiyat dünyasına adım atmıştır.
Sonuç olarak Viata, biçimsel arayışı ve tematik bütünlüğüyle dikkat çeken; zaman zaman tekrar eden yapısı nedeniyle durağanlaşan ama bu durağanlık içinde kendine ait bir duygu ritmi yakalamaya çalışan bir kitap. Özkan’ın şiirle kurduğu ilişki, bu ilk denemeyle görünür hale geliyor. Bundan sonrası için yönün ne olacağı ise şairin şiirle sürdüreceği diyaloğa bağlı.
Yazan: Mehtap Arslan (Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni)
