Yalancýlýk kötü bir ahlak özelliði olarak bilinse de, bu genellikle sözde kalýr. Çünkü toplumda insanlarýn büyük kýsmý yalancýlýðý alýþkanlýk haline getirmiþtir.


Birçok kötü özellik gibi yalanýn da asýl nedeni iman zafiyetidir. Allah’a inanan ve ahiret gününde sorgulanacaðýnýn bilincinde olan, insanlarýn deðil Rabb’inin hoþnutluðunu hedefleyen bir insan yalan konuþmaktan, çýkarý nedeniyle dürüstlükten ödün vermekten titizlikle sakýnýr. Kur’an, bu davranýþýn iman etmeyen kimselere has olduðunu haber verir.


“Yalaný, yalnýzca Allah’ýn ayetlerine inanmayanlar uydurur. Ýþte yalancýlarýn asýl kendileri onlardýr.” (Nahl Suresi, 105)

‘Beyaz yalan’ da kimseye zararý dokunmayan, anlýk, masum küçük yalanlar olarak bilinir. Oysa amaç ne olursa olsun, asýl amaç aldatmak deðil midir? “Yani bu ufacýk bir yalan, kimseye bir zararý yok” ya da “yalan söylüyorum ama gerçekte iyilik bu, sonucu iyi olacak” gibi düþünceler yalnýzca vicdaný rahatlatmak içindir. Bazý kiþiler akþama kadar söyledikleri onlarca yalanýn birini bile yalandan saymazlar.


Çaldýðýnda telefonu açmaz; “duymadým” derler. Ya da o an boþ olduklarý halde, iþleri olduðunu söylerler. Gelmek isteyen arkadaþlarýna o saatte evde olmayacaklarý için gelmemesini bildirirler. Beyaz ya da siyah bu yalanlarýn tümü, karþýsýndaki insaný kandýrýr ve samimiyetsiz bir davranýþtýr. Hafif ve zararsýz görerek yalan konuþan kiþi, dürüst ve güvenilir deðildir. Rengi ne olursa olsun yalan Kur’an ahlâkýna uygun olmayan ve sorumluluðu olan bir tavýrdýr. Kur’an’da “... yalan söz söylemekten de kaçýnýn.” buyrulur.


Peygamberimiz (sav)’in yalanla ilgili bazý hadisleri þöyledir: "Yalandan uzak durun, zira yalan fücur ile birliktedir ve her ikisi de ateþtedir " (Ýmam Gazali, Ýhya’u Ulum’id-din, 3. Cilt, s.299; Ýbni Mace ve Nesai’den)

"Þüphesiz ki doðruluk hayra ve iyiliðe yöneltir. Ýyilik de cennete iletir. Kiþi doðru söyleye söyleye Allah katýnda sýddýk (doðru sözlü) diye kaydedilir. Yalancýlýk sapýklýða sürükler. Sapýklýk da cehenneme götürür. Kiþi yalancýlýðý meslek edinince Allah katýnda çok yalancý (kezzâb) diye yazýlýr". (Buhâri, Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizi, Ýbni Mâce)

Yalanýn bu denli rahat söylenebilmesinin nedeni, Allah’ýn her þeyi bilen, gören ve iþiten olduðu gerçeðinin unutulmasýdýr. Oysa Yüce Allah, her an her þeye þahittir. Hiçbir þey O’ndan gizli kalmaz. Gizliyi de gizlinin gizlisini de, insanýn içinde sakladýklarýný da bilir. Kiþi yalanla etrafýndakileri aldatabilir, gerçekleri gizleyerek bir çýkar saðlayabilir. Ancak içinden geçenleri ve gerçekleri Allah’tan asla gizleyemez.

"Sözü açýða vursan da, (gizlesen de birdir). Çünkü þüphesiz O, gizliyi de, gizlinin gizlisini de bilmektedir." (Taha Suresi, 7)

Bu kiþiler bilmezler ki, “... insanlardan gizlerler de Allah’tan gizlemezler…” (Nisa Suresi, 108)

Allah’ýn her an kendisini gördüðünün, kalbindekileri ve aklýndan geçenleri bildiðinin þuurundaki insan, hiçbir durumda yalan konuþamaz. Ahirette hesabýný veremeyeceði sözü söylemekten ve Allah’ýn azabýndan korkup sakýnýr. Gerçek dýþý bir söz aðzýndan yanlýþlýkla bile çýksa, düzelttikten sonra hemen Rabb’inden baðýþlanma diler.

Geçici çýkarlar için renkli ya da renksiz yalanlar söyleyerek, hem dünyada hem de ahirette küçük düþmeyi ve aþaðýlanmayý göze almak büyük bir hatadýr.

O, söz olarak (herhangi bir þey) söylemeyiversin, mutlaka yanýnda hazýr bir gözetleyici vardýr. (Kaf Suresi, 18)