Türkiye’nin Bölgede ya da Orta doðu’da söz hakký olmasýnýn istiyorsa bedel ödemeyi de düþünmeli, ödemeyi göz almalýdýr. Bedel ödenmeden hiçbir þey kazanýlamaz. Ýster birilerine güvenerek, isterse kendi gücüne güvenerek hareket etsin fark etmez. Ortadoðu’da yaþanan geliþmelere söylemle yönlendirmeye ve müdahale etmeye çalýþan hükümetin isteklerinin hemen kabul edileceðini, ortamýn gül gülistanlýk olduðunu düþünmemiþtir herhalde. Artýk devletlerin iç iþlerine müdahale etmenin kolay olmadýðýný gösteren bir süreçten geçiyoruz. Hangi komplo teorileri olursa olsun Uçaðýn düþürülmesi buna örnektir.

Ortadoðu’nun deðiþtirilmesi ve dönüþtürülmesi politikasýnýn Türkiye üzerinden gerçekleþtirme politikasý ve Türk hükümetinin büyük devlet olma hayaliyle bütünleþince, hükümetin kontrolsüz ve orantýsýz söylemleri ortaya çýktý. Kendi içinde Kürt sorununu hal edememiþ bir devletin, baþkalarýnýn iþini düzeltmeye soyunmasý düþündürücüdür.

Suriye hangi niyetle Türk uçaðýný vurdu daha çok tartýþma götürür ama Türk Hükümetinin tepkisinin beklendiði ölçüde olduðu Suriye’yi yanýltmamýþtýr. Uçak olayý üzerinde Esat Yönetimi halkýna ve Muhaliflerine gözdaðý verip, gözlerini korkutma yoluna gitmiþtir. Böylece savaþý bir kalemde göz almayacak Türkiye’nin dýþ politikasýný tartýþmaya açmýþtýr. Ama bu tartýþma soyut veriler üzerinden deðil, bir Türk uçaðýný düþürerek yapmýþtýr.

Hiçbir devlet, rast gele, öylesine, hesapsýz askeri eylemlerde bulunamaz. Askeri eylemin sonrasýný hesaplanarak, adýmlarýný atar. Suriye’de sonrasýnýn iyi analiz ettiðini düþünüyorum. Bakalým Türkiye ne yapacak gibi basit bir hesapla hareket etmemiþtir. Rusya’nýn dolaylý Suriye desteði ve Türkiye karþýtý söylemi iþin göründüðü kadar basit olmadýðýný gösteriyor. Sanýrým Suriye bedel ödemeyi çoktan göze almýþ ki, askeri bir operasyona onay vermiþtir.

Erdoðan, itidalli yaklaþýmý doðru olsa da, yarýnlara yönelik savurduðu tehdit karþý taraftan saðduyu ile karþýlanmasa ve Türkiye tekrar sýnanmak istenirse ne olacaktýr. Bence tartýþmaya açýlmasý gereken konu budur. Medyanýn Erdoðan’ýn konuþmasýný analiz edip, Erdoðan ne demek istedi tartýþmalarýný bir kenara býrakýp, ya Suriye baþka bir askeri eylemde bulunursa ne olur, ne gibi sonuçlar doðar, savaþ olursa bizi neler bekliyor diye düþünmek ve hesaplar yapmak gerekir. En kötüyü düþünerek, hareket etmek gerekliliðini herkesin bilmesi gerekir. Yoksa bir konuþmada ne denmek istendi diye, analiz yapmanýn çokta anlamý yok.

Kimse savaþ istemiyor. Savaþýn korkunç sonuçlarý ve bilânçolarý daha önce ki dünya ve bölgesel savaþlarda insanlýk tecrübelidir. Ama gözü dönmüþ diktatörlerin, faþist anlayýþlarýn ve Devletlerin sömürge politikalarý, savaþlarýn halklara raðmen ortaya çýkmasýna neden olmaktadýr. Birilerinin rahatý ve iktidarý için binlerce insanýn ölümü normal karþýlanmaktadýr. Halklara ne olduðu çokta umurlarýnda olmuyor. Kim ölmüþ, kim sakat kalmýþ, kim yerinden yurdundan olmuþ durumu savaþ çýðýrtkanlýðý yapanlarýn hesaplarý arasýnda yoktur. Böyle düþününe Erdoðan’ýn yaklaþýmý önem kazanmaktadýr. Kendini yeni ispatlamaya baþlayan Türkiye’nin fazlasýyla zarar göreceði kuþkusuzdur. En yerinde karar Suriye’yi psikolojik harp yöntemleriyle yenmeye çalýþmaktýr. Ve bunu zaman yayarak, iyi ve saðlam stratejiler üreterek yapmaktýr.

Osman Tatlý
www.osmantatli.com.tr
osmantatli@gmail.com