Bir devletin veya bir kurumun veya bir þirketin veya herhangi bir organizasyonun verimli, düzenli ve sýkýntýsýz iþleyebilmesi; uhdesinde olan iþleri layýkýyla yerine getirebilmesinin en gerekli –önemli demiyorum dikkat- þartý, bu mekanizmalarýn liyakatli insanlara teslim edilmesidir elbette.
“Kalifiye eleman” diye tabir edilen -bir alanda kendini yetiþtirmiþ, uhdesindeki iþi layýkýyla yapabilecek yeterlilikteki insan- yukarýdaki paragrafta saydýðým kuruluþlarýn en çok ihtiyaç duyduklarý bir þeydir. Bu gereksinimin aksini kimse iddia etmez kanýmca. Ama benim ifade etmeye çalýþacaðým þey bu durumun çok da önemsenmeyen “kalifiye eleman”ýn seçimi iþinin nasýl yapýlmasý gerektiðidir. Þöyle ki anlatmak istediðim, iþ bu gerekliliðin uygulamasýna geldiðin de seçimin layýkýyla yapýlmadýðýdýr.
Bir þekilde bir görev için insan seçmek amacýyla sýnavlar, mülakatlar vs. yapýlmaktadýr. Liyakatli insaný bulmak için bu bir yöntemdir ama asla tek baþýna yeterli deðildir. Yazýlý ve/veya sözlü sýnavlardan baþarý ile çýkmýþ herkesin o sýnavlara amaç olan iþi veya görevi hakkýyla yapacak donanýmda ve yetenekte olduðu anlamýna gelmez elbette. Gazetenin bu mütevazý köþesinde ayrýntýlarýyla irdeleyemeyeceðimiz kadar kapsamlý bir konu olduðu için sýnavlarýn niteliðine deðinmek istemiyorum. Ama insan seçme ve yerleþtirme iþi için sýnav sisteminin, iþin gerekliliðine göre bilimsel yaklaþýmlarla yapýlmasý gerektiðini ifade etmeden geçmeyelim.
Liyakatli insaný bulma adýna yapýlacak en bilimsel sýnavlarýn yanýnda bence asýl olarak yapýlmasý gereken adeta bir insan avcýsý gibi davranmaktýr. Nasýl? Þöyle ki bir makama, göreve veya daha net bir ifadeyle bir sorumluluða getirilecek insan bulma adýna bu seçimi yapacak müdür, patron, amir vs. her kimse bir þekilde yetenekli, liyakatli insanlarý tespit için iyi bir gözlemci olmalýdýrlar. Çünkü bir insanýn liyakatini tam olarak yaptýðý iþle anlarsýnýz. Eskilerin ifadesiyle: “Âyinesi iþtir kiþinin lâfâ bakýlmaz.” gerçekten. Her ne kadar bilimsel sýnavlar da uygulansa seçilen kiþilerin gerçek yeterliliðini ancak o iþi yaparken görebilirsiniz. Ýþte tam bu sebepten dolayý 2 -3 saatlik birkaç sýnavla kalifiye eleman- liyakatli insan belirlemek mümkün deðildir.
Kaldý ki bazen böyle bir seçim mevzu bahis olduðunda gerçek liyakat sahipleri bu seçmelere girme konusunda isteksiz veya desteksiz olabilmektedir. Tam tersine liyakatsiz insanlar, bir takým çevrelerden veya kiþilerden aldýklarý güçle daha pervasýz davranarak ehil insanlarýn önüne geçebilmektedirler. Ýþte tam da bu sebeple her görev seçimi yapýlmasý gerektiðinde o kurumun yetkililerinin gerçekçi ve cesur davranarak liyakatli insanlarý tespit etme kararlýlýðýnda olmalýdýrlar.
Buradan herhangi bir þekilde bir iþ ve görev için insan seçmesi gerekli herkese þunu tavsiye edebilirim: Vereceðiniz görevin niteliðine uygun insaný bulmak için kafanýzý kaldýrýn ve biraz gözlem yapýn, çevrenizdekilerin yaptýklarý iþlere bakýn belki sizi baþarýya taþýyacak olan insan size görünmeden iþini hakkýyla yapmaya çalýþýyordur. Ama dikkat edin, göz boyayýcýlardan ve makam ve mevki için hýrslananlardan sakýnýn. Vesselam.
Hüseyin Hilmi ARSLAN
huseyinhilmiarslan@hotmail.com (adresimi de ismimin altýna eklerseniz sevinirim yazýlarým için geri dönüt almak istiyorum)