Osman
Hulusi Efendi
Külliyesini gezmekteyim
Rahmetli olan bu zat
Fevkalade çalışkan, müteşebbis
Divan-ı kebir sahibi,
Münevver bir insanmış

Her ne kadar
Malatya’nın Darende
İlçesinde ikamet etmişse de
Kayserili ve Reşadiye beldesi
Sakinlerinden olduğu yazıyordu
Yaşadığı dönemde
Çok hayır işlerinde bulunmuş
Devlet erkânıyla müşterek konularda
Hizmet adına fikir mütalaa ederek
İşletmeler ve Darende’ye
Fevkalade güzellikler kazandırmış

Külliye olarak
Dikkatimi en çok çeken
Halkın kullanım alanlarının
Kamuya açık ve estetik açıdan çok isabetli
Umum kullanım mahalleri ücretsiz
Ve ilk defa şahit olduğum çok nezihti
Görevli insanlar ne kadar hürmetli
Sessiz ve sükûnet içerisinde
Hizmetin verimliliğini artırıyorlar
İnsana yönelik her şey düşünülmüş

En önemlisi
Çok temiz ve titizlikle
Mütebessim içinde insanı karşılıyorlar
Farklı bir mekân ve an kuşatıyor adeta
Cami ve iç mimarisi harika olmuş
Külliye ve müze ne kadar enteresan
Doğal hali korunmuş ve renkler harikaydı
Dinlediğim kadarıyla vakıf ve müştemiliyatı
Darende ve çevresinde yaşayan
Ne kadar kaza ve belde varsa oradan
Hizmet alıyor ve insanlar hoşnut oluyor

Burada yaşayan
İnsanların geneli bu geleneğe
Bağlı olarak sadakat içinde bulunsalar da
Burada farklı bir kardeşlik hukuku ve edebi
Ön plana çıkarak sualler silsilesini başlatıyor
Darende ve mahallelerine kadar
Çok geniş ve bir birine Sıtkı candan bağlı
Müridanlar ve ders halkaları göze çarpmaktadır
Güler yüzlü, hizmet meşrepli canlar gönüllü insanlardı

Yalnız ziyadesiyle
Dikkatimi çeken bir husus aşikârdı
O dergâha bağlı müritler her ne kadar
İnsani ve hizmet adına farklı olsalar da
Kendi cemaat asabiyetleri çok öne çıkıyordu
Hulusi Efendi ve aile efradı çok iyi insanlardır
Hizmetleri elbette ki çok vardır,
Saygı ve şükranları hak ediyorlardır
Minnet ve yâdımızla rahmetle anmalıyız
Ve fakat ifrata kaçmadan, ölçüyü kaçırmadan
Her nasılsa şeyhler peygamber soyundan geliyor
Ve müritler buna inandırılıyor ve gariplikler başlıyor

Adeta öte için
Tasavvur ve muhakeme ezbere dayanıyor
Her ne söylenmiş ve tavsiye edilmişse
Emir telakki edilerek zihinlere zerk ediliyor
Dünya ve varlık için akıl, irade bahisken
Ahiret için şeyhe teslimiyet ve hizmet öne çıkıyor
Akide farlı bir hale gelerek, ritüellere dikkat ediliyor
Örf ve gelenek adeta iliklere işlediğinden
Sosyal hayata göre tekâmül ve bilinçlenme
Ziyadesiyle yavaş ve içi daraltan minvalde ilerliyor
Daha garip olan ise şeyhin aile efradı ve yakınları
İmtiyaz sahibi addedilerek tazim ve hürmette
Çok aşırılığa tevessül ediliyor, bu hal izah bekliyor

Arif ve âlimler
Avamın ruh halini ve bilinç dengesini
Çok yerinde tespit ve teşhis ederek, zafiyetlerin
Önüne geçmeyi ve gereksiz taltiflerden arınmayı
Kendi nefsi ve hamisi bulunduğu yakınları için
Hiç vakit kaybetmeden yerine getirmelidirler
Efendimiz, nefsimizden ziyade sevmemiz gereken
Resulü Ekrem efendimizin eşiz ahlakı terek ediliyor
Her ne kadar efendimiz adına hadisler okunsa da
Şeyhin dediği ve tercih ettiği muhakkak izleniyor
Bu durum karşısında üzülmediğimi söyleyemem
İnsan, aklı ve iradesiyle ilim, irfan ve samimiyetle
Bilincini yenilemeli ve insanlar bu manda yönlendirilmeli

Mustafa Cilasun