SÝYASET VE FETÝÞÝZM

Ýlk bakýþta ya da alýþýla gelmiþ algýlamalar yüzünden, genel olarak “Fetiþizm ile Siyaset” arasýnda herhangi bir iliþkinin bulunmadýðý kanaati hakimdir. Çünkü siyaset genel anlamýyla toplumu yönetip idare etmek iken, fetiþizm; cinsellik baþta olmak üzere, herhangi bir soyut veya somut simgelere saplantýlý olma halidir. Bu yüzden çoðu insan ikisi arasýnda baðlantý olamayacaðýný düþünür.
Buna sebep olansa, felsefenden uzak duran birçok devlet yönetimi ve siyasi yapýnýn, sürekli fetiþizmin sadece psikolojik açýdan cinsel saplantý olduðunu öne çýkarmasýdýr.
Halbuki sosyoloji biliminin mimarlarý olan Agusto Comte ve Caharles Brosses, fetiþizmin; dini inançlara baðlanma þeklinden ortaya çýkýp, daha sonra cinsellikte dahil farklý duygu ve düþüncelerde nasýl saplantý haline dönüþtürüldüðünü net bir þekilde ifade etmiþlerdir.
Fetiþizmin bu temel çýkýþ noktasýný bilen art niyetli ya da kültürsüz siyasi yapýlar, bilinçli olarak fetiþizmin siyasal yapýlarla baðlantýsýnýn üzerini hep örtmeye çalýþýrlar.
Bu yüzden siyasetin konuþulduðu ortamlarda insanlarýn çoðunluðu, siyasetin niteliði ile ilgili fazla bir irdeleme yapmadan, daha çok dýþ yansýmasýna bakarak deðerlendirmektedirler. Ýfade edilen düþüncenin hâkim olduðu yapýlarsa, demokratik özgürlükçü kültürden uzak siyasi anlayýþlardýr.
Ana çýkýþ kaynaksa, tek ilke olarak görülen ve kolayca deðiþmesi istenilmeyen ýrk ve din saplantýlý siyasetlerin lider, sembol, fotoðraf, heykel, büst, renk ve flama gibi simgelerini, gereðinin dýþýnda kutsallaþtýrýlarak fetiþizme dönüþtürülmesidir.
Ve bu simgesel saplantýlar siyaset üzerinde öyle büyük bir etki göstermektedir ki, insanlar her gün can ve malýndan olduklarý halde, rasyonel bir tepkinin yokluðu, daha derin sorunlara iþaret etmektedir. Þu noktayý herkesin bilmesi gerekir.
Her siyasi düþünce kendi içerisinde derecesine göre fetiþist bir saplantýya sahiptir. Ýþte bu makalede fetiþizm ve siyaset iliþkisini irdeleyerek, Türkiye siyasetindeki fetiþizmin ne kadar derin olduðunu anlamaya çalýþacaðýz.
Bir ülkede siyaset baþta olmak üzere toplumun tüm kültürel ve sosyal aktivitelerinin, fetiþist saplantýdan uzak, nitelikli olduðunu söylemek için, o ülkenin kuruluþ temelinin materyalist pozitif bilimlere baðlý olmasýyla mümkündür. Çünkü çað bu sayede ilerlemiþtir.
Diðer taraftan metafizik felsefeyi temel alýp þeriat özlemiyle yanýp tutuþan siyasi anlayýþlarsa, bugüne kadar pozitif bilimlerin sunmuþ olduðu imkân ve olanaklarý herkesten çok kullanmalarý tam bir tezatlýktýr.
Hatta idealistler buna cambazca kýlýflar uydurarak, her bilimsel çalýþmanýn çýkýþ noktasýnýn Kuran-ý Kerim’de olduðunu ileri sürmeleri, Tüccar Arap iþine benzemektedir. Evet Kuran’ýn bazý ayetlerinde ilkel bilimle ilgili birkaç ifade mevcuttur.
Ancak bu ifadeler Sümer, Mýsýr, Babil, Asur ve Nemrut dönemlerinde icat edilmiþ olup, günümüzde bunlara baðlý kalarak yaþamak hiçbir þekilde mümkün deðildir. Ýdealistlerin bu savunmalarýnýn bilinç atýndaki neden, Metafizik düþüncenin çaðýmýzda artýk toplumsal yaþamda ve devlet siyasetinde en ufak bir geçerliliðinin kalmamýþ olmasýdýr.
Ýþte Türkiye gibi ülkeler var olduklarý günden bu zamana kadar sürekli ikilem içerisinde kalýp, acaba dine dayalý soyut felsefi ilimle mi yaþasam, yoksa pozitif somut felsefeye göre mi? Özellikle Türkiye bu konuda henüz gerçek ve doðru bir karar vermiþ deðildir.
Daha çok soyut dini doðmalar olan Arap Ýslam kültürüyle toplumu eðitip yetiþtirirken, diðer taraftan pozitif bilimlerin yarattýðý modernist teknolojik yeniliklere aðzý sulanarak yaþamasý, bilgi çaðýnda bilgisiz olmak anlamýna gelmektedir.
Türkiye Orta Çað anlayýþýnda ýsrarýný sürdürürken, ortaya çýkan siyasal ve kültürel boþluklarý ise, liderin fotoðraf, bayrak, büst, heykel, flama gibi simgelerini fetiþleþtirerek doldurmaktadýr. O zaman þu soruyu sorarak devem etmek gerekir.
Dünyadaki mevcut geliþme ve deðiþimler, pozitif evrimsel yaþamý dayattýðý halde, bir ülke veya toplum neden din, ýrk ve simge fetiþizmiyle ayakta kalmayý düþünür?
Bunun en kestirme cevabýysa; tanrý ve dinler baþta olmak üzere her þeye gereðinden fazla ve aþýrý derecede baðlýlýk gösterilip, doðal özgünlüðünün dýþýnda kullanýlmasý, o toplum ve bireylerde kiþilik yapýsýnýn geliþmesini her zaman engellemesidir.
Herhangi bir inanýþ ve tapýnma, kiþilerin doðal psikolojik yaþamýndan çýkarýlýp, devlet ve ulus olmanýn temel ilkesi haline dönüþtüðünde, o kutsallar araçlaþtýrýlýrken, toplum ise sürüleþmektedir.
Çünkü devletler maddi somut yapýlarýyla ve ayný þekilde soyut manevi üstünlüðe sahip olmalarý durumunda, bireyi; birey olmaktan çýkýp iradesi, zekâsý, yeteneði ve düþüncesi güdükleþir.
Güdük ve robotumsu býrakýlan toplumlarda bir bez parçasý veya herhangi bir iþaret, adeta tanrýnýn uzvu þeklinde algýlanýr. O zamanda bu toplumda her türlü mantýk dýþý olay sorgulanmaya gerek kalmadan çok kolay þekilde yaptýrýlýr.
Örneðin düþünen insan veya biraz hisleri geliþkin hiçbir canlý, ölümü kolayca kabul etmediði halde, Türkiye gibi ülkelerde þehitlik adý altýnda insanlarýn her gün niçin öldüklerini sorgulamamalarý, fetiþizm deðilse daha derin bir hastalýðýn (Patoloji) varlýðý söz konusudur.
Özgürlükler veya kültürel deðerlerin korunup yaþatýlmasý için savaþmak amacýyla ölen kiþiye deðer vermek, kutsallýk dýþýnda, bilimsel olmalýdýr. Çünkü kutsallýklar sadece bireyin psikolojik ruh yapýsýna hitap etmek için vardýr. Bu maneviyat devlet gücüne veya kiþilerin maddi ve fiziki aracýna dönüþtüðünde, kutsallýk deðerini yitirmiþ demektir. Bu yüzden kutsal ölüm yerine bilimsel çözüm olmalýdýr.
Örneðin karþýt güçlerle hiçbir koþulda görüþmek, konuþmak ve anlaþarak çözüm mümkün deðilse, o zaman ölüme giden insanlara, insanlýk için can verdi denilebilir. Þehitlik veya kutsal ölüm düþüncesi, bilimin ve mantýðýn çalýþmadýðý ya da olmadýðý durumlarda ortaya çýkan akýl dýþý yöntemdir.
Buna en somut örnekse, çeþitli nedenlerle Türkiye’de yüzyýllardýr devam eden isyan ve çatýþmalarda ölen asker, polis ve sivil insanlarý þehit göstererek ölümü kutsallaþtýrmak, Allah’ý bile rahatsýz etmektedir. Çünkü oturup insanca konuþacak birçok yöntem mevcuttur.
Türkiye’de ölüm dahil her þeyi en çok kutsallaþtýrýp fetiþleþtiren siyasi yapýlardan sað ve liberal düþünceler baþta olmak üzere, Kemalist milliyetçilerdir. Bu anlayýþýn kaynaðýný þu noktalar oluþturmaktadýr.
Anadolu’da sözde üst kültür ve ulusal yapý Türklük bilindiði halde, her alanda Arap Ýslam kültürü ve Batý Taklitçiliðinin (Ýkamecilik) hâkim olmasý. Ve ilke haline getirilen bu mantýk dýþý anlayýþý oturtmak için de, bilim dýþý birçok simgenin fetiþleþtirilmesiyle gerçekleþmektedir.
Örneðin bir ülkede yaþayan insanlarýn hepsini temsil ettiðine inanýlan “Bayrak” simgesel özelliðinin dýþýnda tek ýrk, tek din ve tek düþünce doðrultusunda kutsallaþtýrýlýp, her olur olmaz yerde kullanmak, o simgenin gerçek deðerini anlamsýzlaþtýrýr.
Benzer durum siyasi lider temsiliyetleri içinde geçerlidir. Tek düþünce, tek ýrk ve tek dinciliði savunan liderin portrelerini her yerde ve herkesin gözüne sokacak þekilde asmak, dayatmak ve sevmesini zorlamak fetiþizm deðilse faþizmdir.
Çünkü “Kültürleri Sentezleme Bilimi” yerine, “Devþirme ve Taklitçilik” olan akýl dýþý anlayýþla yaþamak, her basit simge ve materyali rahatlýkla yüceltmektedir.
Neticede ifade edilen anlayýþ ve düþünceler yüzünden, çoðu halk kendi kültürel alt yapý ve kiþiliðini tamamlayamamýþtýr. Sürekli birbirini inkâr etmek veya üstünlük saðlamak amacýyla, ölüm ve þiddette dahil en basit araçlarý fetiþleþtirerek çýkýþ yolu aramasý, iç ve dýþ çatýþmayla yaþamak demektir.
Türkiye’deki diðer sol ve sosyalist siyasi düþüncelerde de benzer saplantýlar görülse de, “Diyalektik ve Tarihsel Materyalizmi” temel ilke edinmeleri neticesinde, bahsedilen saplantý ve fetiþist durumdan biraz daha kolayca kurtulmaktadýrlar.
Tüm bu ifadeler, genel olarak Türkiye’deki sað, liberal ve sol düþünceler içerisinde, siyaset ve fetiþizmin ne kadar derin bir iliþkisinin olduðunu en açýk þekilde göstermektedir.


Cemal Zöngür