Şiir, tarihten daha felsefidir ve daha yüksekte durur. -Aristoteles |
|
||||||||||
|
Yağmur ve bulut, örneğinde olduğu gibi bu oluşmanın ana nedeni sudur. Çevresel nedenler ısı, manyetik alan vs.dir. Su çevreye ısıveren çevrede ısıalan girişmedir. Su çevreye göre davranmakla su hal değişimi içindedir. Çevredeki suyun hal durumları içinde var olma kapasitesi suyun üssel durumla; potansiyelli olmasıdır. Isıalan katı buzun ergimesi ısı nedenledir. Ergimiş suyun donma nedeni, suyun ısı kaybı nedeniyledir. Su burada buz halinde iken diğer bir yerde sıvı haldedir. Bu durum çevrenin potansiyelli olmasıydı. Çevre dış potansiyel iken sıvının kendisi iç nedensellik durumdur. Tekil ve özel bağıntılı durum sırasında o nesnenin donmazdan önce sıvı hali vardır. Ya da o nesne sıvılaşmadan önce o nesnenin iç nedenle bir buz hali vardır. Donmuş olanın çözülmesi ve çözülmüş olanın donması neden sel bir ilişkidir. Ve inorganik süreçlerde genellikle neden sonuçtan öncedir. İlk inşa olan kolektif sistemlerde de girişen "bir iç ve dış nedenlerden" ötürü inşanın temelinde nedensellik vardır. Kişi içsel nedenle o nedene uygun olarak doğa da sağlama yapmaya yönelir. Doğa kişinin yönelmesine zorluklar gösterir. Kişi bu zorlukla cebelleşir. Yönelimine ulaşır veya ulaşamaz. Çevrede bir tek yönelimli kişi yoktur. Çevrede doğaya doğru yönelim içinde olan birçok hayatlar ve bunların birçok rastgele oluş karşılaşmaları vardır. Çevredeki rastgeleyleler içinde karşılaşılan bir ayı ve bir diğer tekil kişi; bir önceki tekil yönelim içinde olan kişimizin yönelimine çevresel bir güçlük ve çevresel bir zorluktur. Durum bu iken Ayı her iki kişi için de diğer kişiden daha büyük ve öncelikli tehdittir. Ayıya kaçamayacak uzaklıkta olmakla paralize olmuş her iki kişi refleks olarak ve birbirinden ayrı olarak ayıya karşı savunma içinde olacaktırlar. Böylece farkında olunmadan her iki kişi eylem ve savunmanın (amaç) birliği içinde olacaklardır. Bu durumda ayı tehdidi kişilerimiz için daha öncelikli bir nedendir. İki kişinin rastgele, birbirinde kopuk biçimde savunma yapması sonrasında bir başarı ortaya koymuş ise; başarı da sonuçtur. Bu rastgelelerle "doğanın zorluğuna karşı" koordinasyonsuz da olunsa kendilikten bir "bileşimin gücü" ortaya konmuştu. Bu öğrenme veya bu imaj; kişi öznesinde kişileri birbirine yakınsatan duygu ve düşünmelerle geri çağrılan bir izlemişlik olacaktı. Buradaki kendilikten oluşan bir olayın da "neden sel" olduğu açıktır. Çevrede neden sel bir iç ve dış potansiyelli etkiler rastgele ligi (karşılaşması) vardır. Kişi neden sel bir davranış ortaya koymakla; neden sel davranışlı doğayla da Bilgi ve ilk imaj (ilk izlenimler) hem içinizden hem de dışınızla deneyden gelir. Rasgelenlerle olan deneyler kişinin deneyden, imajdan seçme ayıklama yapacak düşünce ve duyguları oluşmakla kişi; bileşimin alan gücüne doğru yönelir. İşte bileşimin türlü türlü neden sel etkilerle oluşan alan gücü, kolektif oluştu. Kolektif oluş ta kişinin yeteneğine, yapabilirliğine ve kişinin enerji harcamasına göre zorluğun ve sağlanan sonucun paylaşılmasıydı. Demek ki inşanın temeli, türlü etkilerle neden seldi. En az iki kişiyle oluşan bileşimin alan gücü; kolektif bir etki ortaya koyuyordu. Kolektif etki bir kişinin hiç başarılı olamayacağı veya kolay kolay başarılı olamayacağı bir işte; kolayca bir yarar sonuç ortaya koymakla; bir kişi bünyesinde olamayacak kadar artan bir işgücü ortaya koyuyordu. Çevrenin kişiye gösterdiği toplam zorluk dış neden ve dış potansiyel etkidir. Kişinin açlığı ve kaygıları, kişinin iç nedenli potansiyel etki altında oluşudur. Su örneğindeki gibi bir olay içinde nesne katılaşıyorsa; sıvı iç nedeni öncedir. Katılaşma iç neden de sonuçtur. Yok, eğer nesne sıvılaşıyorsa; katılık hem nedendir, hem öncedir. Burada her bir sıvı ve katı durumların; hem neden hem sonuç olacağı unutulmamalıdır. Yani sıvı da katı da hem nedendirler. Hem sonuçturlar. Kolektif alanın ilk inşası içinde de neden daima sonuçtan öncedir. Ancak kolektif alan kolektif özne eylemli alan olmakla deneyden bilgi çıkarılır. Bu bilgi izlenimse olarak zihinde düzenlenip uygulamaya konur. İşte kolektif zihinde düzenlenen neden sonuç ilişkisine göre kolektif özne sonucu öne alıp sonucu neden gibi davrandırabilmektedir. Kolektif sistem gibi inşalar içinde bir kez kolektif güç inşa olduktan sonra; artık bu işlerge ve işleyim gücü üzerinde istediğiniz gibi istediğiniz yerde keyfi modülasyonlar ortaya koymanız da mümkündür. Yeter ki nesnel yasalara (nedenselliğe) uyun. Bu durum kolektif sistemi özelleştirmeyi bulan bencil durum içinde böyleydi. Kolektif alanda kolektif özneli güç ile artık sonucu nedenden önce düzenleyebilirdiniz. Bu tür inşalar içinde ancak özne-nesneden önce ve sonuç ta nedenden öncedir. Neden ortaya koyacağı sonucu bilmez. Neden ortaya koyacağı sonuçta habersizdir. Kendilikten oluş, kendilikten düzenleniş böyle bir şeydir. Neden, sonuçlarıyla girişmedikçe bunların girişme olacak etkisinden ve etki imajlı izlekten yoksundur. Sonucun nedenden önce olma düşüncesi ve düzenlemesi; deneysel izlenimlerin beyne yansıma yapan imajından kaynaklanır. Vücudumuzun ısı ayarlayan ısıölçerleri, daha siz doğmadan önce sizde hazır edilen bir dış dünya bilgisi ve bilincidir.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |