Ýlahi alaný da ancak köleci bir yapý içine geçince, ayan beyan görür olduk. Köleci ittifaklarýn ilk ete kemiðe bürünme biçimi monarþidir. Monarþi rýzk veren mülk sahibiyle ahit sen olunan yapý biçimiydi

Yaratýcýlýðý hazýrlayan tarihsel dönüþümün temel ön envanterle bileþimleri bilmeden, ne idüðü belirsiz bir yaratýcýlýk kavramý ortaya atýlýyordu. Biliþsel süreçleri bilmeden kolektif organizmayý kavramadan yaratýcýlýðý da kavrayamazsýnýz. Kavradýðýnýz da yüzeysel bilgi ve biçimsel bilgi olmaktan öte gidemez.

Kiþisi bencilliðe endeksli av yapmadaki yaratýcýlýðýnýz sizi, Mars’ý bilecek olan yaratýcýlýða götüremez. Bu nedenle bencil düþünce tavýr ve hilelere yaratýcýlýk atfedersiniz. Oysa tekil kiþi düþünmesinin býrakýn yaratýcý olmasýný, groteski anlamalara sahip animizdi bir anlamaydý. Yani ilk sel hayatýn içinde doðuþtan gelen bir yaratýcýlýk yoktu.

Alet kullanma zekâdýr ama yaratýcýlýk deðildi. Alet yapma yaratýcýlýktý. Atalarýmýz aleti neolitik çað içinde yani kolektif iliþkiler içinde yapmýþlardýr. Özellikle de üreten totem meslekleri içinde alet yapma yaratýcýlýðý, her mesleðin kendi içinde dallanmýþ çatallanmýþtýr.

Çoban olup ta saban yapan, çapa yapan vs. çoban bir kült yok. Yine tarýmcý olup ta çarýk giyen bir tarýmcý kült yok. Bu iki yapý ittifak eden birleþme ve temaslarla kendilerinde eksik olaný karþý tarafýn emek gücü içinde tamamladý. Böylece çobana kültün dil ve düþüncesi içine tarýmcý dil ve tarýmcý sözcükler yansýdýðý gibi tarýmcý biliþ buluþ ve alet yapmanýn kapasitesi de yansýmýþtý.

Ayný þekilde tarýmcý bir dil ve tarýmcý bir düþünme tarzýnýn içine çobanlarýn kullandýðý dil ve çobanlara özgü araç, gereç, biliþ, buluþlar tarýmcý kültün envanterleri içine yansýmýþ böylece toplumsal yaratýcýlýðý da ortaya koyacak toplumsal kapasitenin temeli atýlmýþtý.

Yaratýcýlýðý anlamak için sosyo toplumsal oluþa bakmamýz gerekir. Sosyal yapý da toplum sal yapý da kolektif yapýlardýr. Sosyal yapýlar “doðada saðlama ve saðlatma” yapma üzerine istihkakla paylaþýmdý.

Toplumlar “üretim hareketi üzerine saðlama ve saðlatma” yapanýn istihkakla paydaþlýðýydý. Bizler kolektif organizmaya da ancak bu tür oluþumlar içinde ona, onun dýþýndaki baþka bir geliþmiþ düzlem içinde bakarsak, o zaman bir önceki kolektif organizmayý görürüz.

Avcý toplayýcý düzen, kendisini de üreten kapasiteli yaratýcýlýðý da bilemez. Üreten kapasiteli yaratýcýlýk içinde geçip te geçmiþe doðru bakabildiðiniz zaman avcý toplayýcý düzeni anlayýp bilebilirdiniz. Yani avcý toplayýcý düzen geçmiþe doðru baktýðýnda geçmiþi hep avcý toplayýcý düzen olarak görür ve onu anlayamaz, o öyle olduðu için öyledir diye anlar.


Oysa üreten iliþki, avcý toplayýcý yapý ile arasýna; üreten iliþkilere özgü yeni bir eylemli ve düþünsel bir zaman mekân mesafesi koymakla süreci aþamalý edip avcý toplayýcý yapýyý enine boyun anlamaya ve ifade etmeye baþlar.

Þimdiki köleci toplumsal organizmaya köleci iliþki dýþýnda ve dýþarýdan bakamýyoruz. Hemcinsler totem alana, totem alan içinde, totemi mana ile baktýlar. Ýlahi dönem içinde de ilahi döneme inþanýn kurucusu olan ilahlarýn imajýyla baktýlar. Bundan ötürü þimdiki köleci kapitalist dehþeti de MÜLKÜN ve dinin sahibi olan kutsal bir kültün, takdirce lütfu olarak görüyorduk.

Çalýþmamýz boyunca gördük doðuþtan bir verili üstünlük yoktu. Üstün insan da yoktu. Sizin o konuya tarihsel olarak ve güncel olarak hazýr olup olmamanýz vardýr. Yani sizin bir konuda ilgi ve ihtiyacýnýza göre düzenin izin verdiðinden öte tarihsel ve güncel koþullarda yansýyan pay almanýz vardý.

Yetinize üstün insan dedirtecek konuda size daha önce yansýmýþ ve yansýmamýþ bir kolektif kapasiteli hafýzanýn; sizin öznel dünyanýz içinde özümlenmekle iþlenmiþ olup, iþlenmemiþ olmasýnýn dahli vardýr.

Köleci alan sizi tigin olarak, þehzade olarak hazýrlarlarsa siz yönetme iþinde üstün insan olursunuz. Ama bir baklavayý nasýl yapacaðýnýzý bilememekle de ve bir kedi ile temel düzlem verileri üzerinde baðýntý kuramamakla da yaratýcý gücünüz sýfýra iner.

Üstün insan dediðiniz biri buradaki ateþi alýp 1 km öteye söndürmeden nasýl götüreceðini kestiremez iken, avuçlarý içine küle saklanmýþ közü alýp arada bir közün kömürüne üflemekle bir kilometre öteye taþýyan sýradan pratik bir kiþinin karþýsýnda üstün kiþinin vasfý nedir*

Doðanýn oluþumu ve toplumlarýn oluþumu genelde eksiðini tamamlama üzerinedir. Üstün insan dediklerimiz toplumsal alan içindeki kiþilerin en az durumla olduklarý alanda kapasite ve yetenektirler. En az kiþilerin içinde olduklarý alan, en çok kiþilerle içinde olunan kapasiteyi en çok etkiliyordu.

En az insanýn konumlanmasý olan alanýn en çok etiyle toplumsal tamamlayýcýlýðýna biz hayret ederek bunlara üstün insan diyorduk. Oysa her kiþi bir yetenek ve kapasitedir. Suyu görürseniz, kapasiteniz içinde yüzme gibi özelleþen davranýþlarla olacaðýnýzý görürsünüz.

Çevrenizde göl, nehir yoksa ve biri size yüzmeden bahsetmemiþse kapasiteniz içinde yüzme olabilecek davranýþlar entegresini bulamazsýnýz. Suyla karþýlaþtýðýnýzda da su içinde rastgeleyle olan aktivitenizin kýsa sürede özelleþen koordinasyonlarla nasýl özelleþip hayati bir yeteneðe dönüþtüðünü göreceksiniz.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Yaratýcýlýk 1 yazý dizime bir baþka formda saygýdeðer Çetingöz’den mutlu olduðum bir yorum geldi. Yoruma yazacaðým yanýt 1000 sözcükle kýsýtlanmýþtý. 439 civarýnda sözcükle yanýt yazmaya gayret ettim. Ancak bu 439 sözcüklü yanýtýn da yarýsý yayýna çýktýðýnda, bende yazý dizimin Yaratýcýlýk yazýmýn ikinci bölümüne bu eleþtiri ile yanýtý birlikte ekledim

Merhaba saygý deðer Çetingöz. Öncelikle selamlarým. Ýlginize teþekkür ederim.

Önce yazarýn belirttiði söz konusu olan anlamlarý doðru þekliyle alýntýlamakta fayda var. "Kült çiftçi" diye bir tanýmlamam yok. Tarihin belli dönemiyle tarýmcý kült veya çiftçi kült vardýr. Ki çobanlýkla uðraþan veya çiftçilik yapma yalýtýmý içinde saf durumla bulunmanýn tanýmlamasýyla kült demektir.

Çiftçi kültler çiftçiliði kutsayan kült demektir. Tarýmcý kültler tarýmý kutsayan (sosyal doðalarý içinde yansýtan) kült demektir. Buradaki kült tanýmý dini yapý içindeki köleci sistemden çok öncedir. Ön ittifaklar henüz ortada yokturlar.

Kült izole sosyal grup kutsamasý demektir. Köleci ve monarþin yapýlar ortaya çýkmadan önceki bir külte (izole her bir sosyal dokulara), inanç denebilir ama "asla din olarak söylenemez". Çoban kült demek, çoban totem mesleðini yapan kutsama içindeki izole sosyal yapýdýr.

Çoban kült ya da tarýmcý kült veya çiftçi kült izole sosyal grup hareketi içinde baþlamýþtýr. Çiftçi, Tarýmcý veya çoban kült demek; çiftçiliðin ya da tarýmýn veya hayvancýlýðýn o izole grup içinde o izole hemcinslerimizin doðasýna yansýmasý ve tarýmla hayvancýlýðýn o izole hemcinslerimiz tarafýndan kendi doðalarý içinde yansýtýlmasý, demektir. Veya yazarýn savý bu.

Tarýmcý ve çiftçi kült kýyasýný anlamadým diyorsunuz? Hayvana yapýlan bakým ve besleme ile topraða yapýlan bakým besleme düþünce ve eylem ayný mýdýr? Bir çoban deriden çarýk yaparken bir çiftçi çarýk yapmayý bilemez ve aklýna getiremez demek.

Bir çiftçi saban veya pulluk yaparken çoban yün eðirir ip dokur. Yün eðirip ip dokumak tarýmcýnýn bileceði bir þey deðilken saban veya pulluk yapmak ta çobanýn aklýnýn ucunda geçen bir þey demek deðildir. Bu dilin, kültürün, düþüncenin tarih sel çok köklülüðüdür.

Felsefe yapmak tabii ki anlaþýlmaz olmak demek deðildir. Ama çýkarýmýnýz yazarýn da okurunda asgari bir felsefe bilgisi seviyesinde “olmamasý” anlamýnda da deðildi herhalde. “Çiftçi kült” demek izole bir grubun çiftçilik üzerine düþünüp "çevresini çiftçi gibi düþünmekle etkiler" olmasý demektir. Bu felsefenin ve epistemolojinin ortaklaþabileceðimiz en basit durumuyla bilinen kuralýdýr.

Çoban kült te çobanlýk üzerine olan bir grubun "çevresi içinde çobanlýk üzerine düþüncelerle giriþmeler yapmasý" demektir. Çobanýn derdi otlak; tarýmcýnýn derdi tarýma uygun hale getirilmiþ iþlenebilir; ekilebilir bir topraktýr. Çiftçi çevresini tarým arazisi olarak görürken, çoban çevresini otlak yaylak olarak görür, demektir.

Çiftçi, çiftçi olduðu için veya çiftçi gibi düþündüðü için çiftçi olmaz demektir. Çiftçilik yaptýðý için veya çiftçilik yapýlan bir ortama doðduðu için çiftçi olur. Bu tür anlatýmlara felsefe içinde "Minerva'nýn baykuþu gece uçar" veya "Saraydaki ile kulübedeki ayný düþünemez" denmesi felsefenin bilinen en kalýp asgari bilinç düzey envanteridir kanýmca.

Herkese göre yazamazsýnýz. Bir yazar da asgari bir bilinç düzeyine göre yazar. Ve bir yazar da kendi anlamasýna göre yazmaz. Bu nedenle kanýmca kiþiler kendi ilgi ve ihtiyaç düzeylerine göre seçeceði yazýlarý okunmalýdýrlar. Bir yazar da kendi ilgi ve ihtiyaç düzeyi içinde ancak yazar. Yazar da eksikli, yanlýþ çýkarýmlarla olabilen bir kiþidir. Yaptýðým ve yapacaðým hatalar hem söylemeli hem de affola. Mütalaanýzý da mütalaamý da paylaþmaktan mutlu oldum. Saygýlarýmla.