Eleþtiri nedir diye sorsam hemen hemen herkeste kötü bir algý oluþur öyle deðil mi? Kelime olarak ben de sevmem çoðu insan eleþtirmenin aslýnda bir ilim olduðunu, donaným gerektirdiðini ve fikir sahibi olmayý gerektirdiðini bilmez. Görecelidir zevkler ben beðenmedim der. Aklýma yemek programlarý geldi birden rakipler birbirine puan verince çok da adil(!) oluyordu hani sonuçlar. Eleþtiriye -e -LEÞ- ti ri- o leþ gibi tavýrlar, haddi aþmalar da girebiliyor anlamýný bilmeyenlerce yapýldýðýnda. Bu yüzden yeni bir kavram eklemek istiyorum dilimize kullanýldý mý bilmem ama ben görmedim.
Geliþtiri evet geliþtiri. Nedir peki ’’geliþtiri’’ ya da ne olmalýdýr?

Bir eser kiþi ya da yazýdaki eksik, kusur ve yanlýþlarý ego savaþlarýna girmeden, onu rencide etmeden ve onun geliþimine katký saðlayacak bir biçimde yapýlan naçizane öneriler olup üslup gerektirir.

Kiþisel eleþtiriler herkes içinde deðil birebir yapýlmalýdýr. Dost kusurunu herkese haykýran deðil onu dostuna tatlý dille, birebir söyleyendir.

Ego savaþý ise negatif enerji doðurur. Adaleti yok eder ve kiþiye yeteneðini sorgulatýr. Bu konularý deneyimlemiþ biri olarak önerim asla bir siteye göre haa, ben kötü yazýyorum, beðeni almýyorum diye düþünmeyin. Bunun eserlerinizin deðeriyle hiçbir ilgisi yok. Deðerlendirenlerin zihniyet, bakýþ açýsý, birikimi, eserden anlayýp anlamamasý vb her þey öznel bir deðerlendirme yaratýr. Fotoðraf yüklemedim çünkü kadýnlar ilgi göstermiyor bu kez. En çok okuyan da kadýn profilleridir aslýnda kitap çýkarmayý düþündüðümden araþtýrmýþtým. Fotoðraf yüklemek bazý durumlarda negatif etki yaratabiliyor. Ünlü üstatlarýn beðendiði þiirlerimiz bazýlarýnca beðenilmeyen þiirler bile olabiliyor. Eleþtiren kiþinin yeterli donanýmý var mý diye bakýyorsun Türkçeyi doðru düzgün yazamayanlar, okuduðumuzu anlamadýðýmýz kiþiler olduðunu görüyorsun bazen. Bu yüzden de eserlerimize güvenelim farklý farklý mecralarda paylaþalým ve de gruplaþmalara ve sýnýrlý bakýþ açýlarýna esir etmeyelim.Tanýmadýðýmýz insanlarýn fikirlerini baz almalýyýz bir de çýkarsýz olanlarýn ve de bizimle ayný kulvarda yarýþmayanlarýn.

Bir tek sitede fenomen olan kiþilerin zamanla esamesi bile okunmuyor çoðu insan kitap çýkartýyor çoðunu tanýmýyoruz bile. Demek ki mühim olan burada halka, genele hitap edebilmektir. Hece þiirinde yeniyim, hiç unutmam birkaç deneme paylaþmýþtým hem de fýrýndan yeni çýkmýþ hâliyle düzeltme bile yapmayarak, artýk ne cüretse. Tahmin edersiniz ki hemen eleþtiri gelmiþti kimi dostane bir tavýrla söyledi kimi ise fesat/hane. Eleþtirileri gülerek deðerlendirmiþtim çünkü eleþtiriye deðil ardýnda yatan art niyete ve farkýna vardýðým haksýzlýklaradýr alerjim. Eleþtiri geleceðini bile bile paylaþtým çünkü eðitmek istiyordum kendimi, eðitilmek istiyordum. Çoðu kiþi ezmek amacýyla söyleyecekti hatamý bunu biliyordum. Ben mi ne yaptým? Notlar aldým. Bana ne güzel öðretmenlik yapmýþlardý eleþtirdik sanýp eðiterek. Eleþtiriden kastettiðim þeyi anladýnýz siz.

Necip Fazýl üstat boþuna dememiþ: ’’ Düþman ifademdir, hýzýmdýr.’’ Bende hýrs yapar çekememezlikler. Birilerini geçme hýrsý deðil inadýna çalýþma hýrsý, zaten bu olunca birileri hiç olmuyor rekabete gerek bile kalmýyor baþarýyorsun. Rekabet insaný yýpratýr ama hedefler canlý tutar. Akýllý insan her akýldan yararlanýr, hedefini ise güçlü tutar.

Emin olmadan neden paylaþýyorsun cümlelerini oturt da öyle paylaþ diyorlardý bilmiyorlardý ki kimse destek vermiyordu kendi kendime geliþiyordum. Destek olmadýklarý gibi bir de üstelik yýpratmak için uðrasan fesatlar ordusu ile savaþýyordum saçma rekabetlere çekilerek.

Pes etmiyordum!

Hece þiirinde yeni olmama raðmen çok deðerli bestekârlarla hatta ünlü üstatlarla tanýþtým hepsi de beyefendi ve yeteneðimi keþfetmiþ, beklentisiz kiþilerdi. Özgünlüðümü ve de iþi çabuk kapmamý sevmiþlerdi. Burasý olmamýþ denildiðinde hemen düzeltip gönderiyordum çabuk kaptýn iþi diyorlardý. Birkaç denemem böyle olsa da sonrasý burasý olmamýþ diye hiç demediler.
Yaðlý boya kursuna baþladýðýmda da eline fýrça almamýþ biriydim ama ilk tablom satýn alýnmak istemiþti. Çabuk öðrenmem avantajdý belki ama hýzlý yazmam dezavantajdý yazýlarýmý ve þiirlerimi kontrol etmeden spontane çok þey paylaþtým bu yazýyý da iki dakikada yazacaðým þimdi çünkü beynimi durduramýyorum çoðu kez.
Toplumumuzun kalkýnmasýný istiyorsak önce empati ve eleþtiri yeteneði kazanacaðýz çatýþmalarýn baþlýca kaynaðý budur yani iletiþimsizlik bunu bozan da eleþtiridir. Bir þeyi beðenmedin mi yaz nedenini ilmi bir þekilde ki karþýndaki saygý duysun, teþekkür etsin o eleþtiriye. Geliþtirdiðini düþünsün çalýþmalarýný o önerilerin. Kötü olmuþ iþte peki neden? Yanýt yok...
Kitap incelemesinde birinci olmuþtum sonra da o kitapla ilgili düzenlenen panele katýldým baktým orada da eleþtiri yapýlýyor ama moderatörü rencide etmek amacýyla. Zoom yüklerken geç baðlandým ama iyi ki de baðlanmýþým. Felsefe boyutunda konuþmalar göremedim dedi bir hanýmefendi. Moderatör de o zaman sizinle yapalým bu felsefeyi dediðinde sustu. Ben de buna sinir oluyorum iþte. Eleþtiri yapan kiþi eleþtiri yaptýðý kiþiden daha iyi olmalýdýr ya da bilgisiyle saygý uyandýrmalý ve susturmalýdýr. Neyse girdim ve de baþladým kitabýn felsefesini yapmaya sonra da sorularýnýz varsa yanýtlayabilirim kitaba dair ne varsa lütfen sorunuz, dedim. Ses anýnda kesildi. Egosuz birileri de çýkýyor illa ki her yerde her platformda karakteri karþýsýnda saygýyla eðileceðim insanlar da var. Biri de ’’aðzým açýk sizi dinledim, farklý noktalara deðindiniz’’ demiþti. Ýþte ben bu tür insanlara hayraným. Onlarýn öðrencisi olmak istiyorsun anlatsýnlar dinle ve bir þeyler kap. Ýyi insanlar karþýsýnda ne egosu, insan eriyor eriyor, tüy gibi de hafifliyor. Saygýyla susuyor. Öylesine deðerliler benim için çünkü bilgileri ve edepleriyle bu saygýyý kendileri oluþturuyor.

Kavgalarý sevmem kimseyle de etmem çünkü kalemin kýramayacaðý hiçbir güç yoktur. Bilgi en büyük güçtür. Ne güzel söylemiþ Kafka: ’’Beyinlerimiz savaþsýn isterdim ama görüyorum ki siz silahsýzsýnýz bayým’’ Bu durumda kavga adil olmaz bize de adil olmak yakýþýr. Neyse!
Eleþtiri sadece çalýþmalarla ilgili deðil elbette o her yerde.

Özellikle de aþkta iliþkileri yok eden en temel unsurlardan biridir. Kalýcý bir iliþkide ve evlilikte özellikle eleþtiriden kaçýnýlmalý ya da güzel bir üslupla bunlar beni üzüyor demeli ama baþlamayan bir þeyse o ayrý, zaten bu yüzden baþlayamýyordur vardýr bir terslik. Kiþinin karþýsýndakinden ne istediði doðru analiz edilmelidir.

Eleþtirilerde en büyük sorun insanlarýn söylenenleri kiþisel algýlamasýdýr. O yüzden ’’ üslup’’ deyip dururuz.

Velhasýl yýkýcý eleþtiri kiþide güvensizlik yaratýr kendini tehdit altýnda hisseder oysa yapýcý eleþtiride bulunulsa kiþi normal sorunsuz biriyse vay bana çok katký saðlýyor, çok faydalý oluyor diye karþý tarafa tam tersi hayranlýk duyacaktýr.
Bir de ne denir ’’haksýz eleþtiri gizli bir hayranlýktýr.’’

Hep derim yine diyeceðim övgü ve yergi sadece ALLAH’a aittir. Biz kimiz ki kullarý yargýlayalým. Nedenlerini bilmediðin davranýþlarý yargýlama bu söz bana aittir ve de doðru olduðunu düþünüyorum. Allah ise kulunu bütünüyle bilendir. Býrakalým da yargýlamasý gereken biz deðil Rabbimiz olsun. Güfteler pek beðenilmez çünkü çok sadedir ama bunu da bilmelidir insan sonuçta güfte Edebi þiirlere benzemez ki! Sonra sorasým geliyor kaç eseriniz bestelendi?
En azýndan çaba göstermiþiz de ortaya bir ürün çýkmýþ.

Övgü de deðildir beklentimiz. Övgü sadece ALLAH’a aittir. Bugün varýz yarýn yokuz. Ardýmýzda ölmeden ne eser býraktýk ona bakmalýyýz. Önce en sevgili gelir. ALLAH’a ilahi yazmýþým bestelenmiþ, anneme güfte yazmýþým bestelenmiþ ölsem de gam yemem bir vefayý gerçekleþtirmiþim. Beðeni bir sayý sadece ama ardýmýzda en güzele dair býraktýðýmýz bir iz ya da kutsal varlýklarýmýz annelerimize býraktýðýmýz vefa her þeyin üzerindedir. Çünkü özünde ego ve kendi baþarýmýz yoktur düþünülen burada kendimiz deðil sadece vefadýr, güzel duygulardýr. Yaþanan ve yaþatýlansa hakiki bir sevdadýr. Bir esere karýþmýþsa sahtelik ondan bekleme gerçek birincilik. Birincilik bir sayýdýr sadece. Gönüllerin sevgilisi olmak mühimdir. Yazýmý yine kendi sözlerimle bitirmek istiyorum:

Ýltifata deðil, ardýndaki takdir asaletine, eleþtiriye deðil ardýnda yatan iyi niyete; her söze deðil söyleyene ve bunu neden söylediðine, iyiliðe deðil ardýndaki insanlýða kýsacasý iyi niyetli insanlýða bakarýz.

Birlikte geliþtiðimiz nice nice günler dileðiyle.

Geliþtirici dostlara selam olsun!

Kötü Ýçerik Bildir
Gerekçe: Okumuþ olduðunuz metnin ÝzEdebiyat Yayýn Ýlkelerine aykýrý içerik barýndýrdýðýný ya da baþka bir sorun içerdiðini düþünüyorsanýz lütfen bize bildirin. Bildiriminiz anonim tutulacaktýr ve en kýsa zamanda editörlerce incelenecektir.

Söyleyeceklerim var! Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor? Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler. Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.

 

---

ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

---

Yazarýn Ýliþkiler kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
	Ego Deneyi/mi
Yazarýn deneme ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
	Kitaplar Ölmesin Biz Olmazsak Leylim Ley Bin Yalan Bir Doðru (Sohbet Tadýnda) Diriliþ Destaný Çanakkale Bakýþ Açýmýzýn Kelam/kalem Ucu Kadýna Bakýþýn Kör Noktasý (Kadýnlar Gününe Özel) Sevgi - Li Edebiyat
Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
	Sessiz Konuþacaðým [Þiir] Yaþama Bakýþ [Þiir] Gelir misin Yar? [Þiir] Öteler Ötesinden (Manevi Þiir) [Þiir] Nokta Tutulmasý [Þiir] Acý Duymasýn Kalbin (Öldürülen Kadýnlara Ýthafen) [Þiir] Sen Çanakkale'sin [Þiir] Sen de Unutursun [Þiir] Nedensiz Veda [Þiir] Affet Sevdiðim (Mizahi) [Þiir]