ÝYÝ VE KÖTÜNÜN SAVAÞI

Önce iyi ve kötüyü tanýmlamak gerekir ki bu taným tamamen boþ, yüzeysel ve hatta biraz da sezgisel olur. Kötü þeyler olarak gördüðümüz þeyler, bize kötü gelen yapana ise pek de kötü gelmeyen þeyler olabilir.
Tamamen tarafsýz olarak tam videonun ortasýndan bir hapishane avlusunda baþka mahkumlar tarafýndan öldürülmekte olan birisinin videosunu izlediðinizi düþünün.

O mahkumu öldürenler kötü müdür?

Mahkum devletin, dolayýsýyla bizdeki tabiri ile tüyü bitmemiþ yetimin parasýný gasp eden bir bürokrat ise ? Peki bu cinayeti ve linç giriþimini izleyen gardiyanlar kötü müdür ? Yoksa müdahale edip o adamý kurtarýrlarsa mý kötü olurlar ? Peki ya adam masumsa, iftiraya kurban gittiyse ? Ya da adam bunu yapmaya çeteler yüzünden tehdit ve þantajlar ile zorlanmýþsa? Ya bu tehdidi yapan çete elemaný bu geliri elde etmezse üstleri tarafýndan infaz edilecek ise ?‘’ Birilerinin teröristi baþkalarýnýn özgürlük savaþçýlarýdýr ‘’ gibi bir paradoks tam da bu sebepten ortaya çýkmýyor mu?

Motivasyonlar eylemleri haklý yada haksýz, iyi yada kötü kýlar mý ?
Ýyilerin karþýsýna aldýðý ‘’ kötüler’’ kendilerini ’’ iyiler ‘’ olarak nitelendirerek karþýsýna geçenleri ‘’ kötüler ‘’ olarak nitelendirir. Bu iki taraftan hangisinin iyi ya da kötü olduðuna dair taným eþit oranda deðersizdir. Ayný þekilde dýþarýdan bakan gözler içinde yapýlan gözlem esasýnda ayný oranda deðersizdir çünkü taraflarý konumlandýrýrken kendi menfaatleri çerçevesinde þekillenmiþ ahlaki yapýsý bunda etkili olacaktýr ve samimiyetle beyan ettiði fikrin tam tersi de dýþarýdan gözlemleyen bir baþkasý tarafýndan beyan edilebilir.

O zaman diyebilir miyiz iyi ve kötü yoktur?

Hadi dedik var sayalým, o zaman katilleri, tecavüzcüleri, suç iþleyenleri, zalimleri ne yapacaðýz? Onlara ne diyeceðiz? Sosyopat diyelim.
Malýný mülkünü fakire fukaraya daðýtan, baþka insanlar için kendi konforundan, yaþantýsýndan geçip kendini bu gibi eylemlere adayanlara ne diyeceðiz? Empatik diyelim…

Sosyopat empati yeteneðinden tam olarak yoksun, empatikler ise özgecilikle sarýlýp sarmalanmýþ kiþilik.bEsasýnda bakýldýðýnda iki tarafýnda kendi yýkýmýna, kendi felaketine doðru gittiðini görürüz. Ama farklý motivasyonlarla.
Sosyopat ucunda ölüm olan savaþlara kavgalara girer, bireysel zarar yahut yýkýmý kolayca düþünsel olarak öteler veya umursamaz. Onun için bireysel tatminleri ve düþmanlýklarý ön plandadýr.

Empatikler ise tam tersi motivasyon ile kendi felaketine doðru gider. Maddi manevi durumunu aþaðýya çekme pahasýna özgeci davranýþlarý ve tutumu sergilemeye devam eder.

Bu durumlar insanýn güncel hayatýný yaþarken akýl etmediði, bilinç altýnýn yönlendirmeleri ile þekillendirdiði kýsa, orta ve uzun vadeli yaþam hedeflerini belirler ve nihayetinde kiþi kendisini seçtiði kiþilik yapýsýnýn tatminleri ile birlikte bir yandan da piþmanlýklarý ve yýkýmýna doðru yönlendirir.
Bu hayatý yaþamak zor, nasýl birisi olacaðýnýza karar vermek zor. Tercihleriniz deneyimlerle baþarýsýzlýða uðradýkça o tercihleri deðiþtirmek zor. Girilen bir sosyal statünün ya da kiþilik kalýbýnýn dýþýnda hareketlerde bulunmak da zor.
En kolayý ise numara yapmak. Aldatmak ve yalan söylemek. Ýnsanýn bulduðu tüm çýkmazlar için kýlýf uydurabiliyor olmasý, en azýndan uydurmaya yeltenmesi artýk genetiðine iþlemiþ bir yalancýlýðý ortaya çýkartýyor. Evli bir kadýnla seviþirken kocasýnýn aniden eve gelmesi ile suç üstünde basýlan adamýn ‘’ yanlýþ anladýnýz, açýklayabilirim ‘’ argümaný buna bir örnektir. Ýþlediði tüm cinayetler ispatlandýðý halde masumiyet iddiasýnda bulunan kiþinin ifadesi de, idam edilirken son sözünün bile böyle olmasý da buna örnektir.
Kandýrmak.

Öncelikle insan kendisini, sonra karþýsýndakini kandýrýr. Karþýsýndaki kanmasa bile kendisini kandýrmaya devam eder. En nihayetinde de kendi attýðý yalana inanýr hale gelir.

En zalim eylemleri yapan, yapabilecek fýtratta olan insanlarýn tam tersi bir kiþilik görüntüsü çizdiðini defalarca görmüþüzdür. Buna siyasetçiler örnektir. Hizmet ediyorum derken tamamen kendisine çalýþan, koruyorum derken zarar veren kiþiliklere güzel örnekler vardýr. Aksi bir durumda yada devrimde ilk idam edilecek kiþinin kendisi olduðunu bildiði halde böyle yaþamaya devam ederler. Yakýn tarihte Avrupa da ve Arap ülkelerinde örnekleri görülmüþtür. Son ana kadar ayný motivasyon ile yaþamak…
Tam tersine örnekler de bulunur, iþ yerini kapatsa zarardan kurtulacak olan patron iþçileri kovmamak için sonuna kadar gider ve batar mesela ya da son parasýný dilenciye yada bir yardým etkinliðine verip kendi aç uyuyan fakirler.
Bunlarýn hepsinin özü tatmindir. Kendini nasýl birisi olarak göstermek istediðin, aslýnda ne yapýyor olduðun, bunu yaparken de kendi felaketine vitesi ne oranda arttýrdýðýn ile alakalýdýr bunlar. Peki iyi ve kötü yoksa, yaþam da tatminlerle dolu ise o zaman insan neden direksiyonu hep kendi felaketine doðru kýrar ?

Devamlý aldatan bir kadýn eninde sonunda kocasýna yakalanacaðýný düþünür, yakalanýrsa sonunu tahmin eder ama yine de yapar erkek de ayný þekilde. Bir grup insan toplanýr ve yenmesi imkansýz bir düþmana savaþ açar, sonunda telef olur giderler. Bir hýrsýz çaldýklarý ile doymaksýzýn çalmaya devam eder sonunda çaldýklarýný yiyemeden yakalanýr. Bir tecavüzcü suçtan yýrtamayacaðýný bildiði halde eylemini yapar.
Peki; neden, neden, neden?

Bunu salaklýk, hýrs, doyumsuzluk, bana birþey olmaz nasýlsacýlýk gibi basit argümanlarla açýklayabilir miyiz? Çünkü insanlar yaþantýsýna dair her þeyden nefret ediyorlar. Kendilerine itiraf edemedikleri nefretleri var. Ýnsanlar kendi kendilerine katlanamadýklarý için ve etrafýndakilere de katlanamadýklarý için, cevabýný bilmedikleri kimsenin de bilemeyeceðini bildikleri sorularý düþünüp durmamak için kendilerini neyle en kýsa yoldan ve az düþünerek hýrpalayacaklar ise o yolu seçiyorlar. Bu kendilerine sorulmadan çekilip çýkarýldýklarý ve getirildikleri dünyadan yedikleri kazýðýn acýsýný da ayný veya benzer kazýðý yemesi için ürüyorlar.

Üremek doðmuþ olmanýn intikamýdýr.

Ýyi ya da kötü diye bir þey yok, aslýnda empatik yada sosyopat diye de bir þey yok. Bireysel tatminler var. Bireysel tatminlerin özgürlükler ya da diðer bireylerin tatminine giden yollarýn kesiþtiði noktalarda iyi yada kötü gibi tanýmlarýn doðmasý var.

Bir yaþam bir de ölüm var, ikisinin arasý ise bu yazýnýn ya da her hangi bir yazýnýn anlatamayacaðý kadar keþmekeþ.