Nihat Sami Banarlý için,sadece bir edebiyat tarihçisi demek yeterli olmasa gerek.Zira o,edebiyat tarihçiliðinin yanýnda çok üstün meziyetlere de mâlikti.Roman,þiir,tiyatro,hikâye,makale fýkra ve deneme türleriyle de yakýndan ilgilenmiþ;bu alanlarda takdire þayan eserler ortaya koymuþtur.Fakat mesaisini daha çok edebiyat tarihçiliðine ayýrmýþtýr.Onun için de bu sýfatla tavsif edilmektedir.
     Nihat Sami,Trabzon kökenli bir ailenin oðludur.Trabzon’un Alemdarzâdeler soyuna mensuptur.,Dedesi,Fatih Sultan Mehmet’in bayraktarlýðýný yaptýðý için bu sýfatla anýlmýþlardýr.Dedesi Hilmi Efendi,Ýstanbul’da kurulan ilk Osmanlý Meclis-i Mebusan’ýnda Trabzon mebusu olarak vazife görmüþtür.Kendisi ayný zamanda Müretteb Divaný olan bir þâirdir.Banarlý’nýn babasý Ýlyas Sami Bey de bir vatan þâiridir.Yani Nihat Sami,þâir kökenli bir aileden gelmektedir.Zaten kendisi de lise yýllarýnda hece ve arûzla þiirler yazmýþtýr.Fakat þâirliðini ileri götürememiþtir.Daha doðrusu edebiyat tarihi ve diðer türlerle yoðun olarak alâkadar olduðu için,þiire yeteri kadar zaman ayýramamýþtýr.
     Banarlý’nýn annesi Hafize Nadire Haným da Trabzonlu’dur.Fakat Nihat Sami,Ýstanbul’da 1907 senesinde doðmuþtur.Çünkü ailesi bu þehirde ikamet ediyordu.Doðum yeri olan Ýstanbul’un Fatih semti,onun kimliðinin oluþmasýnda etkili olmuþtur.Bilindiði gibi eskiden Fatih semti daha çok mütedeyyin insanlarýn oturduðu bir mekândý.Ýlk tahsilini Fatih Sultan Vakýf Mektebi’nde ,orta tahsilini Gelenbevî ve Mercan Ýdadîsi’nde tamamlamýþtýr.Vefa Sultanîsi’ne devam etmiþ, Ýstiklâl Lisesi’nden de mezun olmuþtur.Üniversite tahsilini Yüksek Öðretmen Okulu’nun Edebiyat kýsmýnda yapmýþ,buradan 1929’da mezun olmuþtur.Bundan sonra onun için,öðretmenlik yýllarý baþlamýþtýr.Evvelâ Edirne’de ,ardýndan da Ýstanbul’da Kabataþ ve Galatasaray liselerinde öðretmenlik yapmýþtýr.Eðitim Enstitüsü’nde ve Yüksek Öðretmen Okulu’nda da görev almýþtýr.Bunlar gibi pek çok okulda kültürlü ve saðlam seciyeli gençler yetiþtirerek Türk Milleti’nin istifadesine sunmuþtur.Öncelikle kendisi örnek bir insan olmuþtur.
     Türk kültür tarihine çok hizmetleri olmuþtur Banarlý’nýn.Yazdýðý onlarca eser,bugün de sevilerek okunmaktadýr.Bunlarýn baþýnda hiç þüphesiz “Resimli Türk Edebiyatý Tarihi” adlý eser gelmektedir.1366 sayfalýk bu kapsamlý eserde Türk edebiyatýnýn tarihî seyrini tüm ayrýntýlarýyla bulmak mümkündür.Üstelik sözkonusu eser,ilmî metodlarla kaleme alýnmýþtýr.Duygusallýða yer vermemiþtir.Zaten edebiyat tarihi çalýþmasý ciddiyet ister.Sözkonusu eser,üniversitelerin Edebiyat bölümlerinde okuyan öðrenciler için çok faydalý bir kaynak ve baþucu kitabýdýr.Doyurucu bir muhtevasý vardýr.Bu esere sahip olanlarýn baþka edebiyat tarihi kitaplarýna ihtiyaç duyacaðýný sanmýyorum.Üstelik bilgileri de çok güvenilirdir.
     Türkçe’nin en büyük savunucusu olan Banarlý,yazmýþ olduðu “Türkçe’nin Sýrlarý” adlý eserde dil hakkýndaki görüþlerini ayrýntýlý olarak beyan etmiþtir.Çeþitli gazete ve dergilerde yazdýðý dil yazýlarýný bu eserde cem etmiþtir.Türkçe’nin üzerindeki kara bulutlara dikkati çekerek,önlem alýnmasýný istemiþtir.1971’de yayýnlanan eserdeki uyarýlar dikkate alýnsaydý ,dildeki bugünkü yozlaþma görülmezdi veya ziyan asgariye indirilirdi.Her iþte olduðu gibi,dilin muhafazasý hususunda da ihmalkâr davrandýk. Banarlý’nýn uyarýlarýný ciddiye almadýk.
     Yine Banarlý, “Kitaplar ve Portreler” adlý eserinde Türk edebiyatýnýn mümtaz simalarýný ve onlarýn eserlerini gün yüzüne çýkarmýþtýr. “Ýstanbul’a Dair” isimli kitabýnda Ýstanbul aþkýný açýða vurmuþtur. “Kültür Köprüsü”, “Þiir ve Edebiyat Sohbetleri” gibi eserlerde edebî meseleleri irdelemiþtir.Kýsaca edebiyat adýna yazýlmadýk mevzû býrakmamýþtýr.14 Aðustos 1974 senesinde bu fâni dünyadan göçüp gitmiþtir.

     e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com