Kan basıncının, erişkinlerde, Dünya Sağlık Örgütü tarafından normal kabul edilen 140 / 90 mmHg değerlerinin üstüne çıkması halinde hipertansiyon söz konusudur.
Hipertansiyonlu hastaların pek çoğunun başlangıçta, hemen hiçbir yakınması yoktur. Hipertansiyonu olan hastalardan bazıları, özellikle sabahları uyandıktan sonra, ense bölgelerinde dolgunluk ve ağrı hissedebilirler. Bunun dışında çarpıntı, başdönmesi, yorgunluk, göğüs ağrısı, nefes darlığı, burun kanaması, görme bozuklukları gibi yakınmalar da hipertansiyonlu hastalarda olabilir.
Hipertansiyonun % 90 ında sebeb belli değildir.% 10 kadarında ise altta bir böbrek hastalığı veya hormonal bir hastalık yatar.
Sebebi kesin bilinmeyen hipertansiyona, esansiyel hipertansiyon, primer hipertansiyon ve halk arasında da asabi tansiyon gibi adlar verilir.
Genellikle 30 ila 50 yaşlar arasında ortaya çıkar. Genetik yatkınlık söz konusudur.Yani hipertansiyonlu kişilerin çoğunun, birinci dereceden yakın akrabalarında hipertansiyon tespit edilir. Ancak bu durum, hipertansiyonlu bir kişinin yakınlarında, mutlaka hipertansiyon görüleceği anlamına gelmez. Hipertansiyon oluşumunda fazla tuz alımının da etkisi vardır. Hipertansiyonu olan kişiler, fazla tuzlu gıdalar yediklerinde tansiyonları daha da yükselir. Bu durum, özellikle tuza duyarlı bazı hipertansiyon hastalarında belirgindir. Buna karşılık, kayısı, muz, patates gibi potasyumdan zengin gıdaların alınması hipertansiyonu azaltıcı bir etki göstermektedir.
Hipertansiyonlu hastalarda sigara kullanımı varsa, gerek kalp krizi gerekse inme riski çok artmaktadır. O sebeble sigara mutlaka bırakılmalıdır.
Alınan alkol miktarı ile kan basıncı arasında da lineer bir ilişki vardır. Bir başka deyişle, ne kadar çok alkol alınırsa tansiyon da o kadar yükselecektir. Günde iki kadehten fazla alkol alanlarda, alkol almayanlara oranla hipertansiyon iki kat daha sık görülmektedir. Ayrıca alkol alımı, hipertansiyonun ilaçla kontrolünü de güçleştirmektedir.
Hipertansiyonlu hastalar kilo vermelidir. Şişmanlık, hipertansiyona zemin hazırlayan çok önemli bir başka faktördür. Kilo vermek ve ideal kiloya inmek tansiyonun normal sınırlara düşmesine yardımcı olur. Gerçekten de vücut ağırlığında 1 kg lık bir azalma tansiyonda yaklaşık 1 mm Hg düşme yapmaktadır.
Hipertansiyonlu hastalar aşırı çay, kahve ve kolalı içeceklerden de kaçınmalıdır. Bu tür içeceklerde bulunan kafein, kan basıncını geçici olarak 5-10 mm Hg kadar yükseltebilmektedir.
Mümkün olduğunca stresten kaçınılmalıdır. Aşırı üzüntü ve sıkıntılar hipertansiyonun ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
Aşırı sedanter, hareketsiz yaşam tarzı da doğru değildir. Düzenli olarak haftada iki üç kez, yarım ila bir saatlik yürüyüşler, hafif aerobik egzersizler, tansiyonun düşmesinde ve kişinin kendini daha sağlıklı hissetmesinde son derece faydalıdır. Hipertansiyonlular, ağırlık kaldırma tarzında yapılan egzersizlerden ise kaçınmalıdır.
Hipertansiyon, hiçbir şikayete yol açmasa dahi, mutlaka hekim kontrolünde tedavi edilmelidir. Aksi halde kalp krizleri, felçler, kalp ve böbrek yetersizliği gibi tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Not: ABD Birleşik ulusal komitesine göre, erişkinlerde hipertansiyon sınırı 130/85 olarak belirlenmiştir.