Ömer AKÞAHAN

Bir Romalýya ait olan yukarýdaki sözü okuduðumda irkildim. Çok farklý bir bakýþý sergilemesiyle beni epeyce düþündürdü. Öyle ya, bizler okullarda birçok uygarlýk adýný duyduk, bunlara ait ufak tefek bilgiler okuduk ama her þeyde olduðu gibi bu alanda da yüzeysel geçiþtirildik. Roma uygarlýðýna ait adý dahi bilinmeyen birinin böylesi derinlikli sözü karþýsýnda bir an susup kaldým.

Son zamanlarda özlü sözleri arþivime aktarmayý önemsediðimden olsa gerek, her nerede bir özlü söz bulursam hemen bir yerlere not alýp, bilahare bilgisayarýma aktarýyorum. Zamanla bu konuda geniþ bir arþive sahip olmayý umuyorum.

Bu iþin öteki boyutu; gelelim þu çarpýcý söze. "Interfice errorrum, dilige errantem. "Yanlýþý öldür, yanlýþ yapaný sev!

Biz evimizi havalandýrýrken ne yaparýz? Tüm pencereleri açarýz deðil mi? Gönül de ruh evimizin penceresidir. Bu pencerenin kapaklarý zaman zaman açýlýr. Ruh evimizde hüsnü kabul görenler olduðu kadar sindiremediðimiz nice varlýk vardýr. Oysa o ev, koca bir evreni sýðdýracak bir büyüklükte yaratýlmýþtýr.

Orada kurda, kuþa, sevdiklerimize olduðu kadar düþmanlarýmýza da yer vardýr. Dost ve arkadaþ kabul ettiklerimizin yanlýþlarý karþýsýnda isyan eder, bazen de onlarý ömür boyu aforoz ederiz. Oysa biz yanlýþlarýný öldürecek yerde yanlýþý yapanlarý öldürdüðümüzü ancak onlarý yitirdiðimizde anlarýz.

Eðer onlarý yanlýþlarýyla kabul ettiðimizde yapýlacak tek þey; ruh evimizi güneþli güzel bir iklimde havalandýrmak için gönül penceresini açýp dostlarýn yanlýþlarýný silkelemektir. Böylece onlarý yok etmek yerine yanlýþlarýný yok edip yeniden kazanabiliriz. Çünkü dost dediðimiz varlýklar kolay kazanýlmýyor.

Hatasýz dost arayan dost edinemez sözü ile ne de güzel örtüþüyor, þu Romalýnýn sözü.

Söz yanlýþtan açýlmýþken, kiþi kendi yanlýþlarýnýn ne kadar farkýndadýr? Ya da baþka bir pencereden konuya girersek; kime ve neye göre yanlýþ?

Öyle ya, dünyada halen yaþamýný sürdüren nice topluluk var. Her toplumun yanlýþý ise kendine özgüdür.

Bizim yanlýþlarýmýz onlara göre pekala doðru olabilir. Bunun sayýsýz örneði var. Siz belki tiksinebilirsiniz ama ben birebir yaþadýðým bir þey söyleyeceðim; bir Alman hem de okumuþundan öðretmen, rahatça yemek masasýnda herkesin içinde mendiliyle burun temizliðini rahatça ve sesli olarak yapabilir. Kimse de bu yüzden masayý terk etmez ya da onu bu nedenle ayýplamaz.

Bir baþka çarpýcý örnek de, Amerika'da yaþanýr. Çok büyük bir þirketin üst düzey yöneticisi yaptýðý yanlýþ bir strateji yüzünden þirketi 10 milyon dolar zarara uðratýr. Bu olay üzerine kovulmayý bekleyen yöneticiyi bir süre sonra Yönetim Kurulu Baþkaný odasýna davet eder. Patronun aðzýndan her an, "Kovuldunuz bayým", lafýnýn çýkmasýný beklerken, þu yanýtý alýr: "Bu yaptýðýnýz yanlýþla size þirket olarak 10 milyon dolarlýk bir eðitim yatýrýmý yapmýþ olduk. Þimdi derhal iþinizin baþýna dönün ve bu yanlýþtan nasýl dersler çýkarýlacaðýný düþünün ve bana rapor ediniz!

Yanlýþ ve doðruyu bir de kendi öznel koþullarý içinde kavramsal olarak gözden geçirmeliyiz.

Ayný bayrak ve sýnýrlar üzerinde yaþayan toplumlarýn farklý kabile, aþiret, boy ya da dinsel olarak farklý din anlayýþlarý, ayný dinin kendi içinde tarikat, mezhep ayrýlýklarý ki, burada da yanlýþ ve doðrularý her biri için ayrý ayrý kategorize edilebilir.

Anlayacaðýnýz yanlýþ sözünden yola çýkýp gerçek doðruyu nerede yakalayacaðýmýz bir meçhule taþ fýrlatmaya benziyor.

Yoksa herkesin yanlýþý kendine deyip kestirip atmak mý konuyu, ha, ne dersiniz?

"Senin problemin olduðun gibi olmaya çalýþmakta deðil, diðer insanlarý olduðu gibi kabul edememekte yatýyor. Ve böyle devam edersen çölde kalmaya devam etmen en iyisi olacak." Paulo Coelho'nun yukarýda dediði gibi, eðer insan kendi çölünde ilelebet kalmak istemiyorsa bence Romalýnýn sözünü aklýndan hiç çýkarmamalý.

Yanlýþý öldür, yanlýþ yapaný sev!