BÝREY OLABÝLME
ÞUURU


Kiþilik, bizim deðiþken, çeliþkili yönümüzü yansýtýr. Dýþ özentinin pençesinden sýyrýlamamanýn çaresizliðini yaþar. Bir amaç doðrultusunda hareket etmeyen, daha çok amaç-gayeye giden yolu kesen, yolu týkayan arzular yýðýnýnýn merkezidir. Kendimizle, toplumla, doðayla barýþýk yaþamamanýn nedenidir. Temeli, tüketici ve geçici beklentilerden oluþmuþtur. Fýrtýnaya tutulmuþ gemi misali oradan oraya savrulur, her mekan ve zamanda dimdik ayakta durmasý zordur. Nesnelerin etkisindedir. Nesnelerin kendisine þekil vermesine izin verir. Arzu ve isteklerinin esiridir.
Birey, kiþiliði aþmanýn adýdýr. Arzu ve isteklerin esiri olmaktan kendini kurtarmýþtýr. Arayýþ rotasýný belirlemiþ, hedefe yürüyen, plan ve program yapandýr. Hayata yönelik ne istediðini bilen, kendisiyle, toplumla karþýlýklý diyaloglarý olandýr. Hayatýnda bugün-yarýn çeliþkisi yoktur. Zihni ve yüreði durudur. Olgundur. Nesnenin deðiþken dünyasýnýn etkisine ve onu yönlendirmesine izin vermez. Nasýl ki bütün sular denize akar ama deniz hiç taþmazsa ruhu olgunlaþmýþ olan yahut birey; istek duyar, arzular ama etkilenmez, geçici olduðunu bilir. Kendisine yararlý ve zararlý olaný fark eder. Kiþilik de bilir ama kendisini sýyýramaz. Sürekli gel-git yaþar. Bir türlü karar alamaz. Doðru olaný bilse de arzular daha kuvvetlidir. Arzularýn egemenliði altýndadýr.
Kiþiliði oluþturan zincirleri kýrmak; insanýn özüne yakýnlaþýp birey olma yolunu bulmasý, doðru perspektifi yakalamasý ile baþlayacak yolu iyi bilmesiyle alakalýdýr. Bunun oluþabilmesi için öncelikle takip edilmesi gereken bilincin oluþmasý gerekir. Bu da; bilgi, eylem, sevgi üçleminin iyi kavranmasýyla olur.
Bilgi:
Bilgi, bilinç düzeyinin oluþmasýnda önemli bir yere sahiptir. Bireyin kendinde olaný fark etmesini saðlar. Haber verir. Dolayýsýyla, bilgi kitaplardan ya da baþka

bilgi kaynaklarýndan elde edilen bilgi deðil. Kavramadan kaynaklanan araçsýz bilgidir.
Konunun iyi anlaþýlmasý için bilgiyi, yapay bilgi ve doðal bilgi diye ikiye ayýrabiliriz.
Yapay bilgi: Baþkalarýnýn kendi tecrübelerinin, gözlemlerinin, birikimlerinin sonucu oluþan bilgiyi, bizim olduðumuz gibi almamýz, yani ithal etmemizdir. Bizim kendi çabamýz, gayretimiz sonucu oluþmamýþ, bize ait olmayan bilgi türüdür. Ve bu sadece zihne hitap eder. Doyumsuzdur. Kaynaklardan okudukça bilgiye karþý acýkýr kiþi. Doymak bilmez, sürekli ister. Bu kitabi bilgi, bireye ait olamayýþý ve tatminsizliðiyle beraber eylemsizdir de. Çünkü inanç yoktur. Yürekle baðlantý kurulamamýþtýr.
Yapay bilginin daha iyi anlaþýlmasý için tanýmýmýza bir örnekle son verelim:
Ýnsanýn, þekerin tatlý olmasýna iliþkin bilgisi doðrudan olmayan, dolaylý bir bilgidir. Lakin þekeri dilimizle tattýðýmýzda elde ettiðimiz bilgi farklýdýr. Bunun neticesinde tatlýlýk ile alakalý bilginiz vasýtasýz, doðrudan, anýnda hissettiðiniz bir bilgi olur. Bu olgudan haberdar olmanýn ötesinde onu hissetmektir aslýnda.
Doðal bilgi: Ýthal, suni bilginin zýttýdýr. Bu, bireyin kendi istek ve gayretiyle gözlem ve tecrübelerinin üretkenliði sonucu oluþmuþtur. Zihin ve yürek aktif konumdadýr. Sorgulayýcý ve analizcidir. Ve yüreðin hissetmesi sonucu inancýn olmasýdýr. Bu bilgi, bireyin kendisine aittir. Ýnsaný doyuma ulaþtýrýr. Eyleme geçirir. Çünkü kendisinin düþünerek üretmesi ve inanmasý sonucu oluþmuþtur.
Doðal bilgi, paylaþmak ve eyleme geçiþ için vardýr. Heyecan ve coþkusu yaþanýr. Çünkü insaný doyuma götürür. Bu bilgi insaný rahatsýz etmez, insaný çeliþkilere sürüklemez. Daha çok anlamaya, kavramaya götürür. Arayýþlarý bitirmese de neyin peþinden koþtuklarýný bilmeyi saðlar. Hayata, evrene yönelik bilinçli bir bakýþlarý oluþmuþtur.

Bu noktada insan için öncelikli bilgi; okunarak, kulaktan edilen bilgi deðil, doðal bilgi olmalýdýr. Ýnsanda ilk önce doðal bilginin temeli atýlmalý, bu temelin üzerine de kitabi bilgi oluþturulmalýdýr. Tersi olduðu zaman insan arayýþlardan, bunalýmlardan, anlamsýzlýklardan, kendi ile olan sorunlardan kurtulamaz. Ve hep þunu duyacaðýz: Hayatý ve insanlarý anlamýyorum.
Eylem:
Özverili eylem. Eðer eylem bencilce amaçlar uðruna yapýlýrsa tüm dünya ona tutsak olmuþ demektir. Onun için eylemde hiçbir çýkar düþünmemek gerekir. Ve eylem baþkalarýna armaðan edilmelidir. Eylemden kaçmak, bireyin düzeninin bozulmasý demektir. Çünkü bu dünyada herkesin üzerine düþen bir görev ve sorumluluðu vardýr.
Eylemin varlýðý kendimizle bütünleþtiðimizin, bilginin içimize sindiðinin göstergesidir. Bilginin hamallýðý ve yükünün altýnda ezilmediðimizi de gösterir.
Sevgi:
Üçüncüsü ve ayný zamanda en önemlisidir de. Bilgi ve eylem sevgi olmadan bir anlam taþýmaz aslýnda. Hem bilgiye hem de saf eyleme ancak derin ve beklentisiz bir sevgi yoluyla ulaþýlabilir. Bu koþulsuz sevginin yolu her türlü benlik imgesinin terk edilmesinden geçer. Bunun için kiþinin kendisini bencil baðlardan, korku, tutku ve öfkeden arýndýrmasý gerekir. Bunlarýn geçici olduðu, insanýn ölümlü olduðu düþüncesi bireyde oturmalýdýr. Bilgi, bilinçsiz yaþamaktan daha iyidir. Bunlardan da çok daha deðerli olan þey ise, kiþinin duyduðu sevginin büyüklüðüyle kendi benliðinden ve bencil isteklerinden tümüyle arýnmasýdýr.
Her þeyden önce sevgiye dosdoðru bir taným vermek gerekiyor. Ve sevginin deðiþim ve dönüþüm üzerindeki etkisi iyi bilinmelidir. Ayrýca sevginin kapsadýðý þemayý da çýkartmalýdýr. Çünkü, insan sevgiyle nesneye deðer verir, onu korur ve onun etrafýnda pervane olur. Sevgiyi muhafaza etmek için gereklilikleri yapmaya çalýþýr. Örneðin: Bir çiçeði seviyorsa, bu çiçeðin solmamasý, kurumamasý için emek verir; sular, zararlý böceklerden korur, güneþe indirir vb. yapýlmasý gereken hassasiyetleri gösterir. Aklý, fikri ve gönlü sürekli ondadýr. Bu hassasiyetlerin temel kaynaðý sevgidir. Sevgi, sahip çýkmak ve bu baðlamda mücadele etmek, gayret göstermektir. Sevgi olmasa insan eyleme geçmez. Çünkü kendisini harekete geçirecek mekanizmadan yoksundur. Sevmeyen ilgi duymaz, tembelleþir, umarsýzlaþýr karþýsýndakine karþý, sorumluluk duygusu yoktur.
Ýnsanýn sevdiðini muhafaza etmek ya da yaþatmak için bilgiye ihtiyacý vardýr. Sevgi bu bilgiyi toplamaya iter onu. Bilgi oluþumunun arkasýndan, doðal olarak, eylem gelir.
Bireyi kuþatan faktörleri tek tek saymaya gerek yoktur. Önemli olan bireyin yapýsýnýn topraðýn derinliklerine kök salmýþ, toprakla bütünleþmiþ aðaç gibi olmasý gerektiðidir. O zaman maruz kaldýðý þiddetli yaðmurlarýn, fýrtýnalarýn, erozyonlarýn, budamalarýn tesirinde kalmaz. Sadece hafiften aþýnma olur. Ve aðaç büyük gövdesiyle ben de varým der. Ya da yataðý derin olan akarsuyun tüm iklim þartlarýna raðmen istikametini deðiþtirmemesi gibi. Ama yataðý yüzeysel olan akarsu, herhangi hafif bir engelde yönünü deðiþtirip zikzak çizmeye baþlar. Ýnsanýn yapýsý da içsel derinliði ölçüsünde var olur.
Birey olma yolunda ilerlerken, yolun sað ve sol taraflarý kiþiliðin arzu ve isteklerine hitap eden ve onlarý tahrik eden süslerle doludur. Kiþinin bu süslere el uzatmasý ya da uzatmamasý iradesinin, þuurunun gücüne baðlýdýr.
Bireyin zehirli oklara karþý oluþturacaðý kalkan içsel iktidarýný güçlendirmesine ve onu hakim kýlmasýna baðlýdýr. O zaman dimdik ayakta durabilir ve dalýnda kurumuþ yaprak gibi yere düþme korkularý yaþamaz, aðaç gövdesi olur.