Funda ve Kýraç 16 Kasým Pazar günü TRT1’de Gölgeler programýnda Orhan Gencebay bestelerinden oluþan bir konser verdi. Peþpeþe harika besteleri harika bir yorumla sundular. Kendi yorumlarýný yaklaþýk 40 yýldan beri Orhan Gencebay tarafýndan üretilen bestelere kattýlar. Funda da Kýraç da çok iyiydi ama ya besteler? Her biri emek ve düþünce ürünü ve üzerinden 40 yýl geçtikten sonra birçok anýnýn izini taþýyordu.

Ben Orhan Gencebay’ýn bilinen besteleri kadar bilinmeyenlerni de çok severim. Orhan Gencebay bestelerini sevmeyen yok gibidir. Bir ara oyuncu Levent Kýrca bir Orhan Gencebay parodisi yapmýþtý. Orhan Gencebay sahnede þarký söylüyor, masalarda çeþitli düþünce (genellikle siyasi) ve farklý müziklerden hoþlanan insanlar oturuyordu. Herkesi toplamýþtý yani. Bir masa da boþ duruyordu. Bu masa yanýlmýyorsam klasik müzikten hoþlananlarýndý ama yakýndan bakýnca o masanýn da dolu olduðu, utandýklarý için Orhan Gencebay’ý masanýn altýndan dinledikleri anlaþýlýyordu. Evet klasik müzik dinleyicilerinin bile Orhan Gencebay’ýn arabesk müziðinden hoþlandýklarý bir gerçektir. Neden derseniz, doðu müziði olduðundan daha çok güzel olduðu içindir ve bizim karakterimize, duygularýmýza çok iyi hitap eder. Peþinden onu taklit eden birçok arabeskçi çýktý ama hiçbiri onun gibi olamadý. Onda bir farklýlýk vardý. Þarkýlarý arabesk olarak nitelense bile ilk zamanlarýnda kullandýðý ana müzik aleti sazdý. Asýl bu özelliði onu baþkalarýndan farklý yaptý. Ünlü olduðu zamanlarda Türkiye’de sað sol çatýþmalarýnýn olduðu dönemdi. Bestelerinde bundan da etkilendiðini kabul etmek gerekir. Ayný zamanda karþýlýk görmemiþ sevgileri de bestelerinde dile getirdi. Bu iki etkiyi birlikte ele alýnca ortaya zengin, üst sýnýf insanlardan çok ezilmiþ, sýradan insanlara hitap eden bir müzik çýktý. Þimdi gelelim asýl konuya.

TRT Kurumu yýllarca Orhan Gencebay’ý ve þarkýlarýný Türk müziði deðil diye yasakladý, engelledi ve bastýrmaya çalýþtý. Biz onu yýllarca 45’lik 33’lük plaklardan, kasetlerden dinledik. Radyodan çalýnmasý yasaktý. Evet, kurum müziði iyi ve kötü olarak deðil, arabesk, türk, batý müziði, klasik müzik diye ayýrýyordu. Sonra ne oldu? TRT bunu yapmakla ne kazandý? Yavaþ yavaþ bu yasak delinmeye baþladý. Orhan Gencebay önce yýlbaþý geceleri bir iki parça çalmak üzere TRT Tv ekranlarýnda görünmeye baþladý. Özel kanallarýn çýkmasýndan sonra yasaklarýn pek bir anlamýnýn olmadýðý anlaþýldý. Çünkü iyi olan þeyleri insanlara unutturmak mümkün olmuyordu. Ve þimdi, 2009 yýlýnda, bir Kasým ayýnýn bir Pazar günü TRT1’de bütün bir program ona ayrýlýyor. Bütün dünyadan programý izleyenler mesajlar gönderip programa katýlýyorlar. Orhan Gencebay da telefonla programa baðlandý. Orhan Gencebay ve TRT… Bu ikisini 40 yýl önce bir arada düþünmek bir hayaldi.

TRT bunun gibi birçok sanatçýya, müzisyene yasak uyguladý. Hele bir tanesi var ki ibrettir. Bir türk batý müziði þeklinde söylenen ‘Sultan-ý Yegâh’ta geçen ‘ý’ harfi ‘i’ olacakmýþ. Bu nedenle tek kanal radyoda ve tek kanal TV’de yayýnlanmýyordu. Doðru ya, ülke güvenliðini korumak için radyomuz ve TV’miz de tek kanaldý. Orhan Gencebay’ý da dinlemek kültür yozlaþmasý olarak görülüyordu. Böyle olmasýnýn kaynaðý ta Atatürk zamanýna gider. Yani 1938 öncesi. Bir yýl boyunca radyolarda Türk müziði çalmak yasaklanmýþ. Bunun bir etkisi de saz aþýklarýna uygulandý. Radyoda ve Tv’de tek saz ile türkü söylemek yasaktý. Yani Aþýk Veysel’in radyoya çýkmasý ve türkülerini söylemesi olanaðý yoktu. Orhan Gencebay, artýk yaþayan efsane olmuþtur. O da Aþýk Veysel gibi –ama arabesk ile birlikte- Anadolu’dan yetiþmiþ bir saz þairi oldu. Belki bir de bu nedenle diðer saz þairlerinden korkulduðu gibi ondan da korkuldu ve bastýrýlmaya çalýþýldý.

Hepsinin ne kadar boþ korkular olduðunu þimdi çok daha iyi görüyoruz.