2.Dünya Savaþý sýrasýnda, Alman Ordusu saflarýnda görev yapan, 38 Waffen SS Tümeni dýþýnda, bilhassa Doðu Cephesinde görev yapan ve personeli yerli halklardan oluþan çok sayýdaki birlikten birisi de, Türk asýllý askerlerden oluþan, "Osttürkischer Waffenverband der SS" diye isimlendirilen, Türkistan Lejyonu'dur.


Alman iþgalindeki Yugoslavya'da, Müslüman-Boþnak aðýrlýklý, “13. Waffen-Gebirgs-Division der SS Handschar” birliðinde olduðu gibi, Kudüs Müftüsü Hacý Amil El-Hüseyin'in manevi önderliðinde, Alman Ordusu'nun Rusya harekatý sýrasýnda esir aldýðý Türk asýllý Sovyet askerleri ile Almanya'da yaþayan Türk gönüllülerden oluþmuþtur ( Kalmuk, Çerkez, Çeçen, vb. kökenli askerlerden oluþmuþ birlikler de vardý..).

Söz konusu birlik üç taburdan oluþmaktaydý (450. 480. ve I/94. taburlar). Her ne kadar adý, “tümen” olarak belirtilmiþse de, aslýnda, TSK ölçülerine göre, alay seviyesindedir. Birliðin ilk komutaný, SS Yarbayý Andreas Meyer’dir (Ocak 1944 - Mart 1944). Daha sonralarý, Alman asýllý yüzbaþý ve yedek subay binbaþýlar tarafýndan idare edilen birliðin, 1944 Ekim ayý ile 1944 Aralýk ayý arasýndaki komutaný, SS Albayý Harun Reþit isimli Türk asýllý bir subaydýr. Bu kiþinin 1.Dünya Savaþý sýrasýnda eðitim için geldiði Almanya’da kalan ve 2. Dünya Savaþýna SS saflarýnda katýlan bir Türk olduðu biliniyor. Ancak “Harun Reþit”, bu Türk asýllý kiþinin sonradan aldýðý takma bir isim de olabilir.

1944 yýlý baþýnda kuruluþu tamamlanan ( Kimi kaynaklarda, birliðin kuruluþ tarihi olarak, “Kasým 1943” tarihi veriliyor.) birliðin ilk görevi, 1944 yýlýnýn þubat ayýnda, Beyaz Rusya'ya gönderilerek, cephe gerisinde sabotaj faaliyetlerinde bulunan Sovyet partizanlarýna karþý, “anti-partizan” yöntemler ile mücadele etmek olmuþtur ( Ýlk olarak, 28 Mart 1944’de, Minsk yakýnlarýnda, “Yuratishki” de partizanlara karþý operasyon yapmýþtýr.). Benzer bir görev ile daha sonra Polonya'ya gönderilen (Haziran 1944) birlik burada da yine partizanlar ve Polonya Ordusu ( Cephe gerisinde faaliyet gösteren, 1939'da daðýlmýþ olan Polonya Ordusu'ndan geriye kalan askerlerin oluþturduðu, 'Polish Home Army' isimli kuruluþ.) ile mücadele etmiþtir.

1944 yýlýnýn sonuna doðru Slovakya'ya gönderilen birlik, burada da, partizanlara karþý (Mareþal Tito’ya baðlý partizanlar!) operasyonlarda bulunmuþtur. Ayný yýlýn aralýk ayýnda “Waffen-Gebirgs-Brigade der SS (Tatar Nr. 1)” isimli Kýrým Tatarlarýndan oluþan baþka bir birlik ile birleþtirilmiþtir. Kurulduðu 1944 yýlý baþýnda, 3000 kiþi civarýnda olan personel sayýsý, 1945 yýlýnýn mayýs ayýnda, 8500 kiþiye ulaþmýþtýr (“Kýrým Tatar Lejyonu” dahil!).

1945 þubatýnda Avusturya'ya gönderilen birlik, ayný yýlýn mayýs baþýnda müttefik güçlere teslim olmuþtur.

Kuzey Ýtalya'da, esir kampýnda tutulan bu askerlerden bir kýsmý (Sovyet yurttaþý olanlar), Sovyetler Birliði'ne iade edilmiþ ve büyük bir olasýlýk ile bunlarýn tamamý idam edilmiþtir. Bir kýsmýnýn Türkiye'ye geldiði bilinmekte, bir kýsmý ise savaþ sonrasý izini kaybettirmiþtir. Soðuk Savaþ yýllarýnda CIA'nýn bu kiþilerden faydalandýðý bilinmekte.

Bu birliklerde görev yapan askerlerin, SS'lerin polis görevi yapan ve soykýrýma karýþan bölümü (Allgemeine SS) ile bir ilgisi yoktur. Bu askerler Nasyonal Sosyalist de deðillerdi! Sadece ülkelerinin kurtuluþunun, Nazi Almanya’sý sayesinde gerçekleþeceðine inanýyorlardý. Týpký diðer SS birliklerinde görev alan, Ukraynalý, Litvanyalý, Kazak (Rus), Boþnak, Hýrvat, vb. askerler gibi...

Birlik mensuplarý standart SS üniformasý giyerlerdi; fes takan Boþnak SS'ler gibi özel bir giysileri yoktu. Sadece üzerinde "Tanrý Bizimledir" yazan rozet ve “SS kol baðý” takarlardý.

Can Macit