“Ne gördüðüm hakikati gizlemekten hoþlanýrým, ne de bunu açýkça ifade etmekten korkarým. Aydýnlýk ve karanlýk arasýndaki, bilim ve cehalet arasýndaki savaþa her yerde katýldým. Bundan dolayý her yerde zorlukla karþýlaþtým ve cehaletin babalarý olan resmi akademisyenlerin yaný sýra kalýn kafalý çoðunluðun öfkesinde hedef olarak yaþadým.”
Bu sözlerin sahibi, Çiçek Tarlasý’na onun özgür ve asi ruhu gömülü, erdem timsali Jordanus Brunus Nolanus; biz bu evrenin sýnýrlarýný düþünerek kafa yorarken ve modern dünyanýn uçurumundan düþmek üzereyken tutuyor bizleri. Onun tartýþmacý ruhu ve sezgisel hareketleri, Ýtalya’yý hala, günbegün aydýnlatýyor. Tüm dünya kozmosun varlýðýna karþý kayýtsýzken ve evrenin sadece çýplak gözle görülenlerden ibaret olduðuna inanýrken; tüm gezegende sonsuz büyüklükte bir kozmosun olduðuna inanan ve onu durmadan hayal eden tek bir insan vardý…
Giordano Bruno, özgür düþünceleri yüzünden 1600 yýlý arifesini, hapiste titreyerek geçiriyordu.
Kýsaca bu Kâfir Prensi’nin öyküsü, 1548 yýlýnda, Ýtalya’nýn Nola kentinde baþladý. Onun fenomenal belleðini; o daha bebekken duvardaki yarýktan içeri zehirli bir yýlan girdiðinde, Nolanus’un yaþamýnda ilk kez “Baba!” diye baðýrmasý ve konuþmayý öðrendikten sonra bu hadiseyi tüm detaylarýyla ailesine anlatmasý ortaya çýkartmýþtýr. Dahasý; Nolanus’un çocukluðundan beri doðayla olan iç içeliði, eserlerinde kullandýðý doða tasvirleri, özellikle Vezüv daðýyla olan kardeþçe diyaloglarý, yani bu derin hissiyatlar, onu gelecekte panteistik bir görüþe itecekti.
Gençliðinde, kilisenin ve krallýðýn engizisyon avlamalarý, Index Librorum Prohibitorum (yasak kitaplar listesi) komisyonlarý Ýtalya’nýn tinsel ve kültürel iklimini hýzla deðiþtirirken, kilisenin adeta bir oyuncak gibi kullandýðý dinden hýzla uzaklaþýp, kendi hayal dünyasý ve yasak kitaplar eþliðinde doðrularý bulmaya devam etmekteydi. Fakat kendine olan aþýrý güveni, gençlikten doðan özeleþtiri eksikliði onun kendini gizlemesine engel olmuþtu.
Manastýrýna baþlar baþlamaz kilise onun tanrý kuþkularýnýn adeta kokusunu almýþ ve daha ikinci sýnýfta onun heretik düþüncelerine yöneltilen suçlamalarý baþlatmýþtý. Nolanus’un kuþkusunu ve asiliðini artýran ilk olay tarih kitaplarýnda bu þekilde anlatýlýyor.
“Ýlk kez hücremden kimi aziz resimlerini kaldýrýp duvarda yalnýz bir haç býraktýðým için beni suçladýlar.”
Bruno’nun asýl amacý, felsefeyi Hristiyan teolojisinden ve onun temelini oluþturan Aristoteles mantýðý ve metafiziðinden tamamen kurtarmaktý. Eðitimini baþarýyla tamamlayýp sýrayla, Suddiacano (subdiyakoz), Diacono (Diyakoz) ve Prete (Papaz) olup akabinde Teoloji doktorasýna baþlamasýna raðmen eleþtiri oklarýný direkt olarak “dine” çevirince, kiliseden ikinci kez çok büyük tepkiler almýþtý. Onun muazzam fenomenal belleði ve renkli kiþiliði elbette bu monoton hayatýnda bir patlak verecekti. Bu olaylar, Bruno’nun engizisyon mahkemesinin elinden kurtulmak için gizlice Napoli’den kaçmasýyla sonuçlandý. Artý olarak hücresinde Erasmus’un yasaklý kitaplarýndan bir tanesini býrakmasý, onun hakkýnda çoktan yüz otuz maddelik bir suçlama bildirisinin verilmesine yol açmýþtý.
Kaçmaya devam ederken, farklý bölgelerde Astronomi dersleri vererek geçinmeye çalýþmýþtýr. Sonunda kendini gizlemeyi öðrenmiþ ve tarikattan biri gibi davranmayý kavransa da, bazý acý gerçeklerden kaçmaya kamufle olmak yetmemiþtir. Bruno on dört yýl içinde tüm Ýtalya’yý ve Fransa’yý dolaþýp soðuk ve göçebe bir hayat yaþadýktan sonra engizisyonun eline düþtü. Kâfirlerin Prensi, yýllarca bu mahkeme içinde iþkence görürken, üstü kapalý bir þekilde mahkemesi sürdü. Ama o, “heretik” düþüncelerinden asla vazgeçmedi, bir sözünü dahi geri almadý. Onu bu denli önemli bir kiþilik yapan özelliklerinden biri de bu olmuþtur. Onu “suçlu” kýlan þeyler -yolculuðu sýrasýnda “kafirlerle” (Protestanlarla) iletiþim kurmasý, Hristiyanlýðýn tanrý kavramýný yok sayýþý- onu adým adým yakýlmaya götürmüþtür. Yapýtlarýnýn tamamý okunduktan sonra Bruno’ya tövbe etmesi þartý altýnda af çýkarýlacaðý söylenmesine raðmen Bruno yine hiçbir görüþünden ödün vermemiþtir. Bazý araþtýrmacýlara göre onun artýk bu gaddar dünyadan kurtulup özgürlüðe uçmak istediði, her zaman hayalini kurup uðruna savaþtýðý gökyüzüne özlem duyduðu söylenir. Papa mahkeme emrini vermiþtir artýk. On dört senelik iþkenceler hala bitmemiþ, Bruno’yu bir deri bir kemik býrakmýþtýr. Yakýlmasýndan önce suratýna doðru öpmesi için uzatýlan haça bakýp yüzünü buruþturmuþtur Bruno. Bu yüz buruþturmada tüm akýlcýlarýn nefretini hissedebiliriz damarlarýmýzda.
“Perþembe sabahý Campo Di Fiori (Çiçek Tarlasý)’de, geçen sayýmýzda da belirttiðimiz gibi, o cani ruhlu Nolalý Domenikan keþiþi diri diri yakýldý. Kendi kaprisleri içinde bizim inancýmýza, özellikle de kutsal bakire ve azizlere karþý çeþitli dogmalar uydurmuþ inatçý bir keþiþ.. Bu kötü yaratýk, hiç piþmanlýk duymayan dik kafalýlýðý içinde ölmek isteyerek martire (þehit) olacaðýný ve seve seve öleceðini söyledi. Ama sözlerinin gerçek olup olmadýðýný þimdi öðrenecektir…”
Düþünce özgürlüðünün ilk havarisi, birçok bilim insanýnýn öncüsü Giordano Bruno, cahilliðe karþý savaþýný kaybetmiþ gibi gözükse de, aslýnda kazanmýþtýr.
Dünyanýn her tarafýnda, her dönemde yaþanan ve birçok deðerli kaynaðýn/insanýn yok oluþuna sebep olan cahilliði bir saniye bile unutabileceðimiz bir alan, Campo Di Fiori. Bedeninin rahatça yatmasýna izin vermeyen, farklý bir görüþe dahi katlanamayan kiliseye yukarýdan gülümseyen, etkilediði-ders verdiði insanlara büyük miraslar býrakmýþ, hayal gücüyle bilime ulaþabilen Jordanus Brunus Nolanus. Ve bizi karanlýk içinde aydýnlýðýn tüyler ürpertici soðuðuyla yýkayan, görüþlerinden asla vazgeçmeyen, doðuþtan asi olup birçok tarih kitabýna adýný yazdýran ve bunu diðer insanlar için eserlerine yansýtan korkusuz insanlarýn açlýðýný çeken bizler. Hayat ve tarih bu þekilde devam etmekte, sevgili insanoðlu.
Karanlýktan aydýnlýða…



Tanýtým Yazýsý:
Fenomenal zekâ, kusursuz tinsel bakýþ, ýþýltýlý bilgelik, aþýrý dozda özgüvenin köklü, baðnaz bir yapýya karþý verdiði; sýcak savaþlardan farký olmayan mücadeleli bir hayat. Çok yaþa Giordano Bruno gibileri; çok yaþa özgür düþünce!