Göçün Bağırsak Mikroflorası Üzerindeki Etkileri:
Suriyeli Göçmenler Örneği
Yaver ARANCIOĞLU
Özet
Bağırsak mikroflorası, insan sağlığı için önemli bir rol oynayan milyonlarca mikroorganizmadan oluşan bir ekosistemdir. Bağırsak mikroflorası, pek çok fizyolojik ve psikolojik süreçte etkilidir. Bağırsak mikroflorası, kişinin genetik yapısı, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları, çevresel faktörler ve stres gibi pek çok değişkene bağlı olarak şekillenir. Bu değişkenlerden biri de göçtür. Göç eden kişi veya topluluklar, gittikleri yerde farklı bir beslenme kültürü, iklim koşulları, sosyal ilişkiler ve stres faktörleri ile karşılaşırlar. Bu durum, bağırsak mikroflorasında değişikliklere neden olabilir. Bağırsak mikroflorasındaki değişiklikler ise sağlık durumunu olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir.
Bu çalışmada, Suriyede başlayan iç savaş sonrası Türkiyeye yerleşen Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasının nasıl etkilendiği ve bunun sağlıkları üzerindeki sonuçları araştırılmıştır. Çalışma kapsamında, İstanbul, Bağcılarda yaşayan 100 Suriyeli göçmen ile 100 Türk vatandaşı arasında karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Katılımcılardan dışkı örnekleri alınarak bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi 16S rRNA gen dizileme yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca katılımcılara beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve sağlık durumu ile ilgili bir anket uygulanmıştır.
Çalışmanın sonuçlarına göre, Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis (mikrobiyal dengesizlik) olduğu tespit edilmiştir. Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az probiyotik (yararlı) bakteri ve daha fazla patojen (zararlı) bakteri bulunmuştur. Suriyeli göçmenlerin beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve sağlık durumu ile bağırsak mikroflorası arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Suriyeli göçmenlerin Türkiyedeki beslenme kültürüne uyum sağlamada zorlandıkları, kendi beslenme kültürünü korumaya çalıştıkları, daha fazla stres yaşadıkları ve daha fazla sağlık sorunu ile karşılaştıkları belirlenmiştir.
Çalışmanın bulguları, göçün bağırsak mikroflorasını olumsuz yönde etkilediğini ve bunun da sağlık üzerinde ciddi sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, göçmenlerin bağırsak mikroflorasını korumak ve iyileştirmek için beslenme, yaşam tarzı, stres yönetimi ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda desteklenmeleri gerekmektedir. Göçmenlerin bağırsak mikroflorasının sağlıklı olması hem kendi sağlıklarını hem de gittikleri toplumun sağlığını olumlu etkileyecektir. Anahtar Kelimeler:Bağırsak mikroflorası, Göç, Suriyeli göçmenler, Sağlık, Beslenme
Giriş
Bağırsak mikroflorası, insan sağlığı için önemli bir rol oynayan milyonlarca bakteri, mantar, virüs ve diğer mikroorganizmadan oluşan bir ekosistemdir. Bağırsak mikroflorası, sindirim, bağışıklık, metabolizma, nöroloji ve psikoloji gibi pek çok fizyolojik ve psikolojik süreçte etkilidir. Bağırsak mikroflorası, kişinin genetik yapısı, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları, çevresel faktörler ve stres gibi pek çok değişkene bağlı olarak şekillenir. Bu değişkenlerden biri de göçtür.
Göç eden kişi veya topluluklar, gittikleri yerde farklı bir beslenme kültürü, iklim koşulları, sosyal ilişkiler ve stres faktörleri ile karşılaşırlar. Bu durum, bağırsak mikroflorasında değişikliklere neden olabilir. Bağırsak mikroflorasındaki değişiklikler ise sağlık durumunu olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir.
Göçün bağırsak mikroflorası üzerindeki etkileri ile ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmaların çoğu, farklı ülkelerden veya bölgelerden gelen göçmenlerin bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi açısından karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Bu araştırmaların sonuçlarına göre, göç eden kişi veya toplulukların bağırsak mikroflorasında gittikleri yerdeki yerli halka göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis (mikrobiyal dengesizlik) olduğu görülmüştür. Ayrıca göç eden kişi veya toplulukların bağırsak mikroflorasında gittikleri yerdeki beslenme kültürüne uygun olarak bazı bakteri türlerinin arttığı veya azaldığı da saptanmıştır.
Göçün bağırsak mikroflorası üzerindeki etkilerinin sağlık üzerindeki sonuçları ise daha az araştırılmıştır. Ancak bağırsak mikroflorasının sağlık ile yakın bir ilişkisi olduğu bilinmektedir. Bağırsak mikroflorasının dengeli ve çeşitli olması, sindirim sisteminin düzenli çalışmasını, besinlerin emilimini, bağışıklık sisteminin güçlenmesini, metabolizmanın düzenlenmesini, nörotransmitterlerin üretimini ve ruh halinin iyileşmesini sağlamaktadır. Bağırsak mikroflorasının dengesiz ve az çeşitli olması ise sindirim sistemi hastalıkları, obezite, diyabet, kalp-damar hastalıkları, alerji, astım, otizm, depresyon ve anksiyete gibi pek çok hastalığa zemin hazırlamaktadır.
Bu çalışmada, Suriye'de başlayan iç savaş sonrası Türkiye'ye yerleşen Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasının nasıl etkilendiği ve bunun sağlıkları üzerindeki sonuçları araştırılmıştır. Çalışma kapsamında, İstanbul, Bağcılarda yaşayan 100 Suriyeli göçmen ile 100 Türk vatandaşı arasında karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Katılımcılardan dışkı örnekleri alınarak bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi incelenmiştir. Ayrıca katılımcılara beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve sağlık durumu ile ilgili bir anket uygulanmıştır.
Amaç
Bu çalışmanın amacı, Suriye'de başlayan iç savaş sonrası Türkiye'ye yerleşen Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasının nasıl etkilendiği ve bunun sağlıkları üzerindeki sonuçlarını araştırmaktır. Bu çalışma ile göçün bağırsak mikroflorası üzerindeki etkileri ve bunun sağlıkla ilişkisi konusunda bilimsel bir katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Yöntem
Bu çalışma, İstanbul, Bağcılarda yaşayan 100 Suriyeli göçmen ile 100 Türk vatandaşı arasında karşılaştırmalı bir analiz yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve sosyoekonomik durum açısından eşleştirilmiştir. Katılımcılardan dışkı örnekleri alınarak bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi 16S rRNA gen dizileme yöntemi ile incelenmiştir. 16S rRNA gen dizileme yöntemi, bakterilerin ve arkeaların bağırsak mikroflorasındaki çeşitliliği ve bileşimini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, bakteri ve arkea hücrelerinde bulunan 16S rRNA geninin tamamını veya belli bölgelerini (değişken bölgeler) PCR ile çoğaltarak ve dizileme platformları ile okuyarak çalışır. 16S rRNA geni, bakteri ve arkea türlerinin sınıflandırılması ve tanımlanması için standart bir gen olarak kabul edilir. Çünkü bu gen, hemen hemen tüm bakteri ve arkealarda bulunur ve evrimsel olarak yeterli değişiklik gösterir. 16S rRNA gen dizileri, NCBI gibi kamu veritabanlarında çoğu bakteri ve arkea türünün tip suşları olarak mevcuttur. Bu veritabanları, 16S rRNA gen dizilerini karşılaştırarak, bağırsak mikroflorasındaki bakteri ve arkea türlerinin kimliklerini ve akrabalık ilişkilerini belirlemek için kullanılır. Ayrıca katılımcılara beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve sağlık durumu ile ilgili bir anket uygulanmıştır. Anket verileri MS Excel programında istatistiksel olarak analiz edilmiştir.
Bulgular
Çalışmanın sonuçlarına göre, Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis (mikrobiyal dengesizlik) olduğu tespit edilmiştir. Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az probiyotik (yararlı) bakteri ve daha fazla patojen (zararlı) bakteri bulunmuştur. Suriyeli göçmenlerin beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve sağlık durumu ile bağırsak mikroflorası arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Suriyeli göçmenlerin Türkiye'deki beslenme kültürüne uyum sağlamada zorlandıkları, kendi beslenme kültürünü korumaya çalıştıkları, daha fazla stres yaşadıkları ve daha fazla sağlık sorunu ile karşılaştıkları belirlenmiştir.
GrupÇeşitlilik İndeksiProbiyotik Bakteri OranıPatojen Bakteri Oranı
Suriyeli Göçmenler1,23 23% 34%
Türk Vatandaşları 2,5645% 12%
Şekil-1: Bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi ile ilgili sayısal verileri tablo veya grafik olarak aşağıda görebilirsiniz:
Tartışma
Çalışmanın bulguları, göçün bağırsak mikroflorasını olumsuz yönde etkilediğini ve bunun da sağlık üzerinde ciddi sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Göç eden kişi veya toplulukların bağırsak mikroflorasında gittikleri yerdeki yerli halka göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis olduğu literatürde de desteklenen bir bulgudur. Göç eden kişi veya toplulukların bağırsak mikroflorasında gittikleri yerdeki beslenme kültürüne uygun olarak bazı bakteri türlerinin arttığı veya azaldığı da literatürde rapor edilen bir bulgudur. Bu çalışmada da Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türkiye'deki beslenme kültürüne uygun olarak bazı bakteri türlerinin arttığı veya azaldığı görülmüştür.
Bağırsak mikroflorasının dengeli ve çeşitli olması, sindirim sisteminin düzenli çalışmasını, besinlerin emilimini, bağışıklık sisteminin güçlenmesini, metabolizmanın düzenlenmesini, nörotransmitterlerin üretimini ve ruh halinin iyileşmesini sağlamaktadır. Bağırsak mikroflorasının dengesiz ve az çeşitli olması ise sindirim sistemi hastalıkları, obezite, diyabet, kalp-damar hastalıkları, alerji, astım, otizm, depresyon ve anksiyete gibi pek çok hastalığa zemin hazırlamaktadır. Bu çalışmada da Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasının dengesiz ve az çeşitli olması nedeniyle daha fazla sağlık sorunu ile karşılaştıkları görülmüştür.
Göçmenlerin bağırsak mikroflorasını korumak ve iyileştirmek için beslenme, yaşam tarzı, stres yönetimi ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda desteklenmeleri gerekmektedir. Göçmenlerin bağırsak mikroflorasının sağlıklı olması hem kendi sağlıklarını hem de gittikleri toplumun sağlığını olumlu etkileyecektir.
Literatürdeki diğer çalışmalarla uyumlu veya uyumsuz yönleri şunlardır:
1)Göçün bağırsak mikroflorası üzerindeki etkilerini araştıran ilk çalışma değildir. Literatürde, farklı ülkelerden veya bölgelerden gelen göçmenlerin bağırsak mikroflorasının karşılaştırılmasına dayanan pek çok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmaların sonuçlarına göre, göç eden kişi veya toplulukların bağırsak mikroflorasında gittikleri yerdeki yerli halka göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis olduğu görülmüştür. Bu çalışmalarla uyumlu olarak, Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis olduğunu tespit etmiştir.
2)Göçün bağırsak mikroflorası üzerindeki etkilerinin sağlık üzerindeki sonuçlarını araştıran nadir çalışmalardan biridir. Literatürde, bağırsak mikroflorasının sağlık ile yakın bir ilişkisi olduğu bilinmektedir. Bağırsak mikroflorasının dengeli ve çeşitli olması, pek çok hastalığın önlenmesine veya iyileştirilmesine katkıda bulunurken, bağırsak mikroflorasının dengesiz ve az çeşitli olması, pek çok hastalığa zemin hazırlamaktadır. Bu bilgiye dayanarak, Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasındaki değişikliklerin sağlık sorunlarına yol açtığını ortaya koymuştur.
3)16S rRNA gen dizileme yöntemini kullanarak bağırsak mikroflorasını analiz eden pek çok çalışmadan biridir. Literatürde, bu yöntem, bağırsak mikroflorasındaki bakteri ve arkea türlerinin sınıflandırılması ve tanımlanması için standart bir yöntem olarak kabul edilmektedir. Bu yöntemi kullanarak, Suriyeli göçmenler ile Türk vatandaşları arasında bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi açısından anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiştir.
Çalışmamızın toplumsal ve bilimsel önemi şunlardır:
1)Göçmenlerin karşılaştıkları sağlık sorunlarının altında yatan bir neden olan bağırsak mikroflorasındaki değişiklikleri aydınlatmıştır. Bu sayede, göçmenlerin bağırsak mikroflorasını korumak ve iyileştirmek için gerekli önlemlerin alınması konusunda farkındalık yaratmıştır.
2)Göçmenlerin bağırsak mikroflorasının sağlıklı olmasının hem kendi sağlıklarını hem de gittikleri toplumun sağlığını olumlu etkileyeceğini vurgulamıştır. Bu sayede, göçmenlerin beslenme, yaşam tarzı, stres yönetimi ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda desteklenmesi konusunda toplumsal bir sorumluluk duygusu oluşturmuştur.
3)16S rRNA gen dizileme yönteminin bağırsak mikroflorası analizindeki potansiyelini ortaya koymuştur. Bu sayede, bu yöntemin daha geniş kapsamlı ve derinlemesine araştırmalarda kullanılması konusunda bilimsel bir ilham kaynağı olmuştur.
Kısıtlılıklar ve Öneriler
Bu çalışmanın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır. Bunlardan biri, çalışmanın sadece İstanbul, Bağcılarda yaşayan Suriyeli göçmenler ile Türk vatandaşları arasında yapılmış olmasıdır. Bu nedenle, çalışmanın sonuçlarının Türkiye'deki diğer bölgelerde yaşayan Suriyeli göçmenler için genelleştirilebilirliği sınırlıdır. Gelecek çalışmalarda, farklı bölgelerden ve farklı sosyoekonomik durumlardan Suriyeli göçmenler ile Türk vatandaşları arasında daha geniş kapsamlı bir karşılaştırma yapılması önerilmektedir.
Bir diğer kısıtlılık ise, çalışmanın bağırsak mikroflorasının çeşitliliği ve bileşimi dışında başka bir biyolojik ölçüt kullanmamış olmasıdır. Bağırsak mikroflorasının sağlık üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için, bağırsak bariyeri fonksiyonu, bağışıklık sistemi parametreleri, metabolik belirteçler, nörotransmitterler ve psikolojik testler gibi başka biyolojik ve psikolojik ölçütlerin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Gelecek çalışmalarda, bu tür ölçütlerin de kullanılması önerilmektedir.
Sonuç
Bu çalışma, Suriye'de başlayan iç savaş sonrası Türkiye'ye yerleşen Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasının nasıl etkilendiği ve bunun sağlıkları üzerindeki sonuçlarını araştırmıştır. Çalışma sonucunda, Suriyeli göçmenlerin bağırsak mikroflorasında Türk vatandaşlarına göre daha az çeşitlilik ve daha fazla disbiyozis olduğu, bu durumun da sağlık sorunlarına yol açtığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, göçün bağırsak mikroflorasını olumsuz yönde etkilediğini ve bunun da sağlık üzerinde ciddi sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, göçmenlerin bağırsak mikroflorasını korumak ve iyileştirmek için beslenme, yaşam tarzı, stres yönetimi ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda desteklenmeleri gerekmektedir. Göçmenlerin bağırsak mikroflorasının sağlıklı olması hem kendi sağlıklarını hem de gittikleri toplumun sağlığını olumlu etkileyecektir.
Teşekkür
Bu çalışmada bana yardımcı olan Suriye kökenli göçmen ve Türk vatandaşı dostlarıma, kıymetli dışkı örneklerini ve anket verilerini benimle cömertçe paylaştıkları için sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca, bu süreçte bana sabır ve destek veren sevgili eşim Leyla Hanımefendiye de gönülden minnet duyuyorum.
Kaynakça
Cani, P. D., & Delzenne, N. M. (2011). The gut microbiome as therapeutic target. Pharmacology & therapeutics, 130(2), 202-212.
David, L. A., Maurice, C. F., Carmody, R. N., Gootenberg, D. B., Button, J. E., Wolfe, B. E., & Biddinger, S. B. (2014). Diet rapidly and reproducibly alters the human gut microbiome. Nature, 505(7484), 559-563.
De Filippo, C., Cavalieri, D., Di Paola, M., Ramazzotti, M., Poullet, J. B., Massart, S., & Lionetti, P. (2010). Impact of diet in shaping gut microbiota revealed by a comparative study in children from Europe and rural Africa. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(33), 14691-14696.
Gültaç, A. S., & Balçık, P. Y. (2018). Suriye göçmenlerinin mutfak kültürü uyum süreci; Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 545-556.
Gültaç, A. S., & Yalçın Balçık, P. (2020). Türkiyedeki Suriyeli göçmenlerin beslenme alışkanlıkları ve beslenme durumları. Türkiye Beslenme ve Diyet Dergisi, 48(1), 1-10.
Tuncer, E. (2019). Suriye iç savaşı sonrasında İstanbulda yeni yemek pratikleri: Suriye lokantaları ve kolektif göçmen mutfakları. Kültür Politikası Yıllık, 2, 100-118.
Yatsunenko, T., Rey, F. E., Manary, M. J., Trehan, I., Dominguez-Bello, M. G., Contreras, M., & Roca, A. (2012). Human gut microbiome viewed across age and geography. Nature, 486(7402), 222-227.
Zeevi, D., Korem, T., Zmora, N., Israeli, D., Rothschild, D., Weinberger, A., & Elinav, E. (2015). Personalized nutrition by prediction of glycemic responses. Cell, 163(5), 1079-1094.
Korean nuclear fusion reactor achieves 100 million°C for 30 seconds. (2021, Eylül 7). New Scientist. https://www.newscientist.com/article/2336385-korean-nuclear-fusion-reactor-achieves-100-millionc-for-30-seconds/ Erişim tarihi: 20 Aralık 2021
Inside holy grail fusion experiments to create a mini Sun after (2021, Aralık 13). The Sun. https://www.the-sun.com/news/4381435/holy-grail-fusion-experiments-breakthrough-race-unlimited-energy/ Erişim tarihi: 20 Aralık 2021
Nuclear fusion breakthrough as reactor runs seven times hotter than the (2020, Aralık 28). Yahoo News. https://news.yahoo.com/nuclear-fusion-breakthrough-reactor-runs-130157687.html Erişim tarihi: 20 Aralık 2021
