Malatya’da hasat vaktidir

Malatya’da hasat vakti dedin miydi, bil ki kayýsýlar meyveye durmuþtur…
Malatya; yeryüzünde baþka hiçbir toprak parçasýnýn sahip olmadýðý en leziz kayýsýlarýn yetiþtirdiði bir kent…
Elbette ki, baþka topraklarda da kayýsý aðacý yetiþir ancak, Malatya topraðýndan yetiþen kayýsý meyvesinin lezzetini baþka hiçbir toprak parçasý verememiþtir.
Verememiþtir çünkü bu; Allah’ýn Malatyalýlara özel bir lûtfi ikramý olmuþ olacak ki, kayýsý denilince akla Malatya gelir ve Malatya kayýsý meyvesinin baþkentidir…
Bu nedenledir ki Malatya’nýn daðý taþý kayýsý aðacýyla süslenmiþtir…
Malatya’nýn daðý-taþý kayýsý aðacýyla süslenmiþtir çünkü kayýsý aðacýnýn hem gölgesi serindir hem de meyvesi lezizdir.
Malatya’da bahar dedin mi, kayýsý çiçek açar. Kayýsý çiçeði baþka hiçbir meyvenin çiçeðine benzemez.
Kar beyazýdýr kayýsý çiçeði. Dokunsan, kar tanesi gibi elinden eriyecek gibi narin ve naiftir kayýsý çiçeði.
Ýlkbahar dedin miydi, Malatya gelinliklerini giymiþ bir gelin gibi kayýsý çiçeðiyle süslenir.
Ve Malatya’da çok sürmez bu manzara; bir hafta ya da bir haftadan biraz fazla bir zaman zarfýndan sonra çiçekler yerini ‘çaðala’ dediðimiz meyveye býrakýr.
Malatya dilinde ‘çaðala’ kayýsýnýn badem büyüklüðündeki halidir. “Çaðala” ya da “miþmiþ”; Malatya’da kimisi “çaðala” yerine “miþmiþ” der. Kayýsýnýn çaðalasý/miþmiþi de en az kayýsý kadar leziz ve yemeye deðer bir üründür.
Malatya’da havalarýn ýsýnmasýyla/yaz ayýnýn baþlamasýyla olgunluk dönemi baþlar kayýsý meyvesinin. Otuz deðiþik kayýsý çeþidi vardýr Malatya’da. Otuz çeþidi de, otuz üç derde devadýr Malatya kayýsýsýnýn…
Lakin bir de bir külfeti var ki kayýsýnýn, bunun ne menem bir þey olduðunu ancak Malatyalýlar bilir.
Yaz aylarý Malatya’da kayýsýnýn hasat çaðýdýr…
Malatya’da hasat çaðý, dedin miydi; bað-bahçe iþçi-ýrgat doluþur. Yediden yetmiþe her yaþ insanýn çalýþabileceði bir meþguliyet vardýr kayýsý bahçelerinde.
Zira kayýsýlar dallarda meyveye durmuþtur. Kayýsý dallarý, olgunlaþan kayýsýnýn aðýrlýðýyla secdeye varmýþ bir Abidin görüntüsünü verir.
Irgatlar; bay-bayan, kýz-kýzan, yaþlý-delikanlý fark etmez kýmýl gibi dalarlar kayýsýnýn içine…
Kayýsý çarp, kayýsý silkele, ya da elden topla fark etmez, her bir kayýsý tanesine bir damla iþçinin alýn teri deðmiþtir muhakkak…
Bitmedi; toplanan kayýsýlarý islime ver, islimden çýkart, sergene ser, sergenden topla… Sergenden toplanan kayýsýlarda bir de çekirdek çýkartmasý vardýr ki Malatya dilinde buna “patik” derler…
Patikler, özenle yapýlýr; islimden çýkartýlan kayýsýlar (gün kurusu da ayný þekilde) güneþten belli bir nem oranýnda kurutulduktan sonra kayýsý tanesi iki parmaðýn arasýnda sýkýþtýrýlarak ‘pýt’ diye çekirdeði çýkartýlýr. Çekirdekleri bir taraf kayýsýlar/patikler diðer tarafa ayrýlýr ve tekrar belli süre sergenlerde, güneþte kurutularak þire pazarýna gönderilir.
Malatya dilinde “þire pazarý”, kayýsý pazarý demektir. Þire pazarýnda tüccarlar, esnaflar ve her dilden oynayan kayýsý canbazlarý vardýr....
Hâsýlý kelam, yaz ayý dedin miydi Malatya’da kayýsýnýn hasat vaktidir…
Kayýsýnýn hasat vaktinde Malatya’da buram buram kayýsý kokar, kükürt kokar, ter kokar iþçinin el-kol emeði kokar…
Kayýsýnýn hasat vaktinde Malatya’da, Malatyalýlar kayýsý bahçelerindedirler. Yalnýz Malatyalýlar deðil, civar ilerden gelen çalýþanlar da kayýsý bahçelerinde yatýp kalkarlar.
Dedim ya, allý,-þallý, þalvarlý kýz kýzandan tut, pirifâniden, delikanlýsýna kadar Malatya’da her yaþ ve boyda kaysý bahçelerinde çalýþanlar için iþ vardýr, aþ vardýr, ekmek vardýr, emek vardýr.
Malatya’da hasat vakti dedin miydi; Malatya’nýn semalarýnda kükürt kokar, ter kokar, sevgi kokar, muhabbet kokar, aþ kokar ve aþk kokar…
Malatya’da hasat vakti dedin miydi, bil ki Malatya’da kayýsý vardýr, iþ vardýr, para vardýr, þenlik vardýr, esinlik vardýr…
Malatya’da hasat vakti; bereket ve rýzk toplama vaktidir…