Malatya’da Yeşil kuşak projesinin Off The Record Hikâyesi

Bu yazıyı İstanbul’dan gazeteci dostum Lütfi Caner’in önerisi ile kaleme alıyorum.

Doğrusunu söylemek gerekirse hem zaman açısından hem de halet-i ruhiyem gereği konuyla ilgili bir satır yazı yazacak konum ve durumda değilim lakin görev verilince…

Lütfi Caner bedenen İstanbul’da yaşayan ancak ruhen Malatya’dan ayrılmayan bir Malatya sevdalısı…

Lütfi Bey vakti zamanında Malatya’da başlatılan bir projeye ön ayak olmuş, yazılar yazmış, yetkililerle görüşmüş, sivil toplum kuruluşlarını harekete geçirerek Yeşil Malatya’nın kurulmasına katkı sağlamaya çalışmıştır.

Beydağı’nın yeşillendirilmesi, diğer ifade ile “Yeşil kuşak projesi” den bahsediyorum.

Gazeteci dostlarım Haci Türkan ve Abuzer Yalçın’ın aktarımlarıyla Yeşil Kuşak Projesi’nin orijinal hikâyesi şöyledir:

Dönemin Çevre ve Orman Bakanı şimdinin Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu Malatyalı Basın Danışmanı Cemal Nogay’a; “Malatya için benden ne dilersen dile” der.

Hemşerimiz Cemal Nogay, Beydağı’nın puslu tepelerine bir göz attıktan sonra şöyle cevap vermiş: “Sayın Bakanım; vakti zamanında Beydağı yeşil bir kuşakmış. Ormanlarından ceylanlar koşar, kuşlar ötermiş. Derken bakımsızlık ve yangınlar sonucu ağaçlar yok olmuş, Beydağı bir bozkıra dönüşmüş. Şehrim Malatya için Beydağı’nın ağaçlandırılmasını dilerim.”

Bakan gereken talimatları vermiş, Beydağı’nın ağaçlandırılması için mühendisler; jeoloji, jeofizik, jeodezi ve coğrafik testler yapılarak belgeler hazırlanır. Sonuç; Beydağı’nın çok sert bir zemin olması dolayısıyla bu projenin çok pahalıya mal olacağı ifade edilir. Bakan kararlıdır; “Proje, Cemal’den de pahalı değildir ki” der ve paletli ekskavatörler devreye konularak Beydağı Yeşil Kuşak Projesi başlatılır.

Dostum Lütfi Caner’in ifadesine göre bu projeye en çok hassasiyet gösteren zamanın Malatya Valisi Ulvi Saran olmuştur.

Sayın Saran Prof. Dr. Veysel Eroğlu’dan destek alarak “Beydağı Ağaçlandırma Projesi”ni başlatmış olup toplam 500 hektar alanda, 330.000 adet fidan dikiminin gerçekleştirilmesini sağlamıştır.

Ayrıca Beydağı sahası proje kapsamında 20.000 adet, tamamlama ve başarı oranının yükseltilmesi amacıyla 4.000 adet fidan dikimi yapılmıştır.

Böylece ‘Milli Ağaçlandırma Seferberliği’ kapsamında oldukça önem arz eden ve şehrin görüntüsünü oluşturan Beydağlarında ağaçlandırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Malumunuz olduğu üzere Beydağı yüzyıllardır süren yangın ve erozyon nedeniyle hem bitki örtüsünü hem de toprağını kaybetmiştir. Ayrıca yüzeye yakın ve kısmen yüzeyde yatay kaya tabakası bulunmaktadır. Bu nedenle Beydağı’nın ağaçlandırılmasında farklı bir teknik uygulanmıştır.

Vali Ulvi Saran döneminde başlatılan Beydağı ağaçlandırma projesini daha sonra gelen Vali Vasip Şahin de desteklemiş Beydağı’nın sert tabakalı zemini paletli ekskavatörler ile 120 cm derinliğinde ve 100 cm genişliğinde kırılarak dikim çukurları oluşturulmuş ve fidan dikimi gerçekleştirilmiştir.

2010 yılında Beydağlarının Ağaçlandırma Projesine daha da hız verilerek kalan kısımları ve Malatya - Elazığ Karayolu çevresini kapsayarak İnönü Üniversitesi’ne kadar olan sahalarda aynı ağaçlandırma metotları kullanılarak çalışmalara devam etmiş ve “Beydağı Ağaçlandırma Projesi” kapsamında 110.000 adet fidan dikim gerçekleştirilmiştir.

Böylece Beydağı’nda tesis edilen sahanın tamamı dikenli tel çit ihatası ile çevrilerek korunmaya alınmıştır. Bu alanlar kadrolu bekçiler ve ilgili köy tüzel kişiliği tarafından korunmaya alınmıştır. Ayrıca bütün bu çalışmaların yanında fidan gelişiminde başarıyı artırmak amacıyla oldukça gelişmiş bir sulama sistemi kurulmuş olup sulama sistemi içerisinde 3 adet 150 tonluk sulama havuzu ile mevcut fidan sıralarına sulama sistemi tesis edilmiştir.

En son alınan duyuma göre Yeşil Kuşak Projesi kapsamında Beydağı’nda ağaç sayısı 700 bin’i aşmış durumda…

Tüm bu klasik ve ansiklopedik bilgilerden sonra Lütfi Bey ne istedi ve bu konuda niçin yazmamı ısrarla talep etti?

Dedim ya Lütfi Bey bir Malatya sevdalısı, bedenen terk ettiği ancak ruhen her daim yaşadığı Malatya’sının yeşil kalmasını istiyor. Başlatılan bu projenin unutulmamasını, her duyarlı Malatyalı’nın; “kıyametin kopacağını bilseniz elinizdeki fidanı dikiniz” Riyâzü’s-Sâlihîn’de zikredilen Hadis-i Şerif’in emrinin yerine getirilmesini istiyor.

Zira ağaçlar toprakla birleşince çiçek açar, meyveye durur ve hem hayat bulur hem de hayat verir…

Beydağı “Yeşil Kuşak Projesi” kapsamında en az Lütfi Bey kadar ben de sizleri duyarlı olmaya davet ediyorum. Ayrıca yıllar önce lise birinci sınıf öğrencisi iken (Mart 1986 tarihinde) liseler arası birincilik derecesine giren, dönemin Orman Bakanı (hemşerimiz) Hüsnü Doğan’nın elinden ödül aldığım “Bir Orman Faciası” adlı şiirimi sizinle paylaşmak istiyorum…

Bir Orman Faciası

Yıllar önce burası yeşil bir kuşaktı,
Ağaçsız kaldı, ağladı orman orman diye…
Ağaçlar kesilince orman kalktı,
Topraklar ağladı orman orman diye.

Ağaçlar kesilince yeşillikler söndü,
Orman tükenince bozkıra döndü,
Yağmaz oldu yağmurlar, kuraklık göründü,
Bozkırlar ağladı orman orman diye.

Tohumlar yeşermedi, kuru toprakta kaldı,
Yağmur görmedi ekinler bereket azaldı,
Gökten rahmet değil gazap yağdı,
Kâinat ağladı orman orman diye.

Havalar kirlendi hastalıklar başladı,
Hastaneler doldu, işyerleri boşaldı,
Kanserliler, verimliler gittikçe çoğaldı,
İlaçlar ağladı orman orman diye.

Kuşlar uçtu, ceylan kaçıştı,
Orman denilen yer gittikçe ıssızlaştı,
İnsanlar bile bu hikmete şaştı,
Tüm mahlûk ağladı, orman orman diye.

Not: Çocuk denilecek yaşta yazdığım şiirle ormanların önemine dikkat çekmiş biri olarak, bugün sevinçle görüyorum ki ağaçlandırma çalışmaları çok önemseniyor. Malatyamız da bundan nasibini alıyor. Ormanlarımızın daha gür, yeşilliklerin daha da bol olması temennisiyle…