Malatya’da Yeþil kuþak projesinin Off The Record Hikâyesi

Bu yazýyý Ýstanbul’dan gazeteci dostum Lütfi Caner’in önerisi ile kaleme alýyorum.

Doðrusunu söylemek gerekirse hem zaman açýsýndan hem de halet-i ruhiyem gereði konuyla ilgili bir satýr yazý yazacak konum ve durumda deðilim lakin görev verilince…

Lütfi Caner bedenen Ýstanbul’da yaþayan ancak ruhen Malatya’dan ayrýlmayan bir Malatya sevdalýsý…

Lütfi Bey vakti zamanýnda Malatya’da baþlatýlan bir projeye ön ayak olmuþ, yazýlar yazmýþ, yetkililerle görüþmüþ, sivil toplum kuruluþlarýný harekete geçirerek Yeþil Malatya’nýn kurulmasýna katký saðlamaya çalýþmýþtýr.

Beydaðý’nýn yeþillendirilmesi, diðer ifade ile “Yeþil kuþak projesi” den bahsediyorum.

Gazeteci dostlarým Haci Türkan ve Abuzer Yalçýn’ýn aktarýmlarýyla Yeþil Kuþak Projesi’nin orijinal hikâyesi þöyledir:

Dönemin Çevre ve Orman Bakaný þimdinin Orman ve Su Ýþleri Bakaný Veysel Eroðlu Malatyalý Basýn Danýþmaný Cemal Nogay’a; “Malatya için benden ne dilersen dile” der.

Hemþerimiz Cemal Nogay, Beydaðý’nýn puslu tepelerine bir göz attýktan sonra þöyle cevap vermiþ: “Sayýn Bakaným; vakti zamanýnda Beydaðý yeþil bir kuþakmýþ. Ormanlarýndan ceylanlar koþar, kuþlar ötermiþ. Derken bakýmsýzlýk ve yangýnlar sonucu aðaçlar yok olmuþ, Beydaðý bir bozkýra dönüþmüþ. Þehrim Malatya için Beydaðý’nýn aðaçlandýrýlmasýný dilerim.”

Bakan gereken talimatlarý vermiþ, Beydaðý’nýn aðaçlandýrýlmasý için mühendisler; jeoloji, jeofizik, jeodezi ve coðrafik testler yapýlarak belgeler hazýrlanýr. Sonuç; Beydaðý’nýn çok sert bir zemin olmasý dolayýsýyla bu projenin çok pahalýya mal olacaðý ifade edilir. Bakan kararlýdýr; “Proje, Cemal’den de pahalý deðildir ki” der ve paletli ekskavatörler devreye konularak Beydaðý Yeþil Kuþak Projesi baþlatýlýr.

Dostum Lütfi Caner’in ifadesine göre bu projeye en çok hassasiyet gösteren zamanýn Malatya Valisi Ulvi Saran olmuþtur.

Sayýn Saran Prof. Dr. Veysel Eroðlu’dan destek alarak “Beydaðý Aðaçlandýrma Projesi”ni baþlatmýþ olup toplam 500 hektar alanda, 330.000 adet fidan dikiminin gerçekleþtirilmesini saðlamýþtýr.

Ayrýca Beydaðý sahasý proje kapsamýnda 20.000 adet, tamamlama ve baþarý oranýnýn yükseltilmesi amacýyla 4.000 adet fidan dikimi yapýlmýþtýr.

Böylece ‘Milli Aðaçlandýrma Seferberliði’ kapsamýnda oldukça önem arz eden ve þehrin görüntüsünü oluþturan Beydaðlarýnda aðaçlandýrma çalýþmalarý gerçekleþtirilmiþtir.

Malumunuz olduðu üzere Beydaðý yüzyýllardýr süren yangýn ve erozyon nedeniyle hem bitki örtüsünü hem de topraðýný kaybetmiþtir. Ayrýca yüzeye yakýn ve kýsmen yüzeyde yatay kaya tabakasý bulunmaktadýr. Bu nedenle Beydaðý’nýn aðaçlandýrýlmasýnda farklý bir teknik uygulanmýþtýr.

Vali Ulvi Saran döneminde baþlatýlan Beydaðý aðaçlandýrma projesini daha sonra gelen Vali Vasip Þahin de desteklemiþ Beydaðý’nýn sert tabakalý zemini paletli ekskavatörler ile 120 cm derinliðinde ve 100 cm geniþliðinde kýrýlarak dikim çukurlarý oluþturulmuþ ve fidan dikimi gerçekleþtirilmiþtir.

2010 yýlýnda Beydaðlarýnýn Aðaçlandýrma Projesine daha da hýz verilerek kalan kýsýmlarý ve Malatya - Elazýð Karayolu çevresini kapsayarak Ýnönü Üniversitesi’ne kadar olan sahalarda ayný aðaçlandýrma metotlarý kullanýlarak çalýþmalara devam etmiþ ve “Beydaðý Aðaçlandýrma Projesi” kapsamýnda 110.000 adet fidan dikim gerçekleþtirilmiþtir.

Böylece Beydaðý’nda tesis edilen sahanýn tamamý dikenli tel çit ihatasý ile çevrilerek korunmaya alýnmýþtýr. Bu alanlar kadrolu bekçiler ve ilgili köy tüzel kiþiliði tarafýndan korunmaya alýnmýþtýr. Ayrýca bütün bu çalýþmalarýn yanýnda fidan geliþiminde baþarýyý artýrmak amacýyla oldukça geliþmiþ bir sulama sistemi kurulmuþ olup sulama sistemi içerisinde 3 adet 150 tonluk sulama havuzu ile mevcut fidan sýralarýna sulama sistemi tesis edilmiþtir.

En son alýnan duyuma göre Yeþil Kuþak Projesi kapsamýnda Beydaðý’nda aðaç sayýsý 700 bin’i aþmýþ durumda…

Tüm bu klasik ve ansiklopedik bilgilerden sonra Lütfi Bey ne istedi ve bu konuda niçin yazmamý ýsrarla talep etti?

Dedim ya Lütfi Bey bir Malatya sevdalýsý, bedenen terk ettiði ancak ruhen her daim yaþadýðý Malatya’sýnýn yeþil kalmasýný istiyor. Baþlatýlan bu projenin unutulmamasýný, her duyarlý Malatyalý’nýn; “kýyametin kopacaðýný bilseniz elinizdeki fidaný dikiniz” Riyâzü’s-Sâlihîn’de zikredilen Hadis-i Þerif’in emrinin yerine getirilmesini istiyor.

Zira aðaçlar toprakla birleþince çiçek açar, meyveye durur ve hem hayat bulur hem de hayat verir…

Beydaðý “Yeþil Kuþak Projesi” kapsamýnda en az Lütfi Bey kadar ben de sizleri duyarlý olmaya davet ediyorum. Ayrýca yýllar önce lise birinci sýnýf öðrencisi iken (Mart 1986 tarihinde) liseler arasý birincilik derecesine giren, dönemin Orman Bakaný (hemþerimiz) Hüsnü Doðan’nýn elinden ödül aldýðým “Bir Orman Faciasý” adlý þiirimi sizinle paylaþmak istiyorum…

Bir Orman Faciasý

Yýllar önce burasý yeþil bir kuþaktý,
Aðaçsýz kaldý, aðladý orman orman diye…
Aðaçlar kesilince orman kalktý,
Topraklar aðladý orman orman diye.

Aðaçlar kesilince yeþillikler söndü,
Orman tükenince bozkýra döndü,
Yaðmaz oldu yaðmurlar, kuraklýk göründü,
Bozkýrlar aðladý orman orman diye.

Tohumlar yeþermedi, kuru toprakta kaldý,
Yaðmur görmedi ekinler bereket azaldý,
Gökten rahmet deðil gazap yaðdý,
Kâinat aðladý orman orman diye.

Havalar kirlendi hastalýklar baþladý,
Hastaneler doldu, iþyerleri boþaldý,
Kanserliler, verimliler gittikçe çoðaldý,
Ýlaçlar aðladý orman orman diye.

Kuþlar uçtu, ceylan kaçýþtý,
Orman denilen yer gittikçe ýssýzlaþtý,
Ýnsanlar bile bu hikmete þaþtý,
Tüm mahlûk aðladý, orman orman diye.

Not: Çocuk denilecek yaþta yazdýðým þiirle ormanlarýn önemine dikkat çekmiþ biri olarak, bugün sevinçle görüyorum ki aðaçlandýrma çalýþmalarý çok önemseniyor. Malatyamýz da bundan nasibini alýyor. Ormanlarýmýzýn daha gür, yeþilliklerin daha da bol olmasý temennisiyle…