Adým adým cehlin karanlýðýna sürüklendiðimiz bir süreci yaþýyoruz. Kalemin ve aklýn süzgecinden süzülen sözün kýymetinden faydalanmak ve ona göre fikren ve zikren hakkýn ve adaletin izinden giderek, doðru mevzide yer almak yerine…
Sultanýn kýlýcýnýn korkusuyla tir tir titreyerek, batýlýn arkasýnda saf tutuyoruz…
***
Bendeniz, bugüne kadar yazýlacak veya söylenecek her sözü yazdýðýma veya söylediðime inanýyorum…
Onun için; bugün, Þark’ýn fikir sultanlarýndan Þeyh Sâdî-i Þirazî’yi konuk edeceðim köþeme…
Gülistan’dan kýsa kýssalar aktaracaðým sizlere…
Hisseler de bizden olsun…
***
Ýki kardeþ vardý. Biri sultana hizmet ederdi, diðeri ise ekmeðini kendi elinin emeði ile kazanýrdý. Bir keresinde zengin kardeþ, yoksul olana dedi ki:
-Niçin sen de sultana hizmet etmiyorsun? Bu kadar çok çalýþma zorluðundan kurtulursun…
Yoksul kardeþ cevap verdi:
-Sen de niçin kendi iþini kurup çalýþmýyorsun? Baþkasýna hizmet etme gerekliliðinden kurtulursun!
Bilgeler: “Kendi kazandýðýný yiyip oturmak, altýn kemer takýp divan durmaktan iyidir” demiþler.
Kýzgýn kireci elle yoðurmak, emirin huzurunda el pençe divan durmaktan daha hoþtur.
“Yazýn ne yiyeyim, kýþýn ne giyeyim?” düþüncesiyle kýymetli ömrün boþuna gitti. Bir lokma ekmeðe kanaat et de, huzurda belin iki kat olmasýn, ey mide fesadýna esir düþen adam!
***
El pençe divan durup beytülmaldan beslenenler, bir de baþýmýza fazilet abidesi kesilmiyorlar mý?! En çok ona yanarým…
***
Bir adam, adaletiyle nam salmýþ hükümdar Nûþirevan’ýn huzuruna çýkarak müjde istedi:
“Yüce Allah, falanca düþmanýnýzý ortadan kaldýrdý” dedi.
Nûþirevan sordu:
“Peki, Yüce Allah’ýn beni býrakacaðýný iþittin mi? Düþmanýn ölümüyle sevinmenin yeri yoktur! Çünkü benim dirliðim de sonsuz deðildir”
***
Çaðýmýzýn hiç de âdil olmayan bazý hükümdarlarý, ilelebet yaþayacaklarýný sanýyorlar olmalýlar ki, zerrece acýmalarý yok ve adalet mülkünü tarumar ediyorlar…
***
Kýrda oturan bir adamýn ayaðýný bir köpek ýsýrdý. Hem de öyle bir öfke ile ki, sanki diþlerinden zehir damlýyordu.
Zavallý adam, gece ayaðýnýn acýsýndan uyuyamadý. Bir küçük kýzý vardý. Babasýnýn hâline çok acýdý ve biraz da sertçe:
“Babacýðým, senin de diþlerin var. Sen de onun ayaðýný ýsýrsaydýn ya!” dedi.
Babasý gayet müþfik bir sesle:
“A benim güzel kýzým. Evet, benim de diþlerim var. Hem de köpeðin ayaðýný ýsýracak kadar gücüm de vardý. Fakat aðzýmýn, diþimin köpeðe dokunmasýna gönlüm razý olmadý. Bu iþ o kadar iðrenç, o kadar aðýrdýr ki, birisi eline kýlýç alýp þu köpeðin ayaðýný ýsýracaksýn, yoksa kafaný keserim dese yine o iþi yapamam. Köpek yaradýlýþta kötü olabilir. Fakat insan olan köpeklik yapamaz…
***
Bu kýssanýn hissesini, bizim adýmýza hürriyet þairimiz merhum Namýk Kemal vermiþ olsun:
“Kimi görsek etekleriz / Ne utanmaz köpekleriz…”
***
Ýnsafsýz zalim hükümdarlardan birisi, ibadetle meþgul olan bir Allah dostuna sorar:
“Ýbadetlerden hangisi daha iyidir?”
Allah dostu sükûnetle cevap verir:
“Senin için uyumak efdaldir. Çünkü uyuduðun müddetçe halký incitemezsin!..”
Bir zalimin uykuda geçirdiði vakit, insanlara zulmedemediði vakittir. Böylelerinin uykularý, uyanýk olmalarýndan daha hayýrlýdýr. Tövbe ihtimali hariç tutulursa, ölümleri de yaþamalarýndan daha iyidir.
***
Bu kýssanýn hissesi de Þair Eþref’ten olsun:
Padiþahým, bir dýrahta döndü kim güya vatan
Daima bir baltadan bir þahý hali kalmýyor!
Gam deðil amma bu mülkün böyle elden gitmesi
Gitgide zulmetmeye elde ahali kalmýyor!
***
Ve birkaç vecizesi:
Yeryüzünün en küçük daðý “Tur”dur. Ama Allah katýnda deðeri en yüce olan da odur.
***
Huyu kötü olan kiþi, iyilerin nurunu kabul etmez. Kabiliyetsizi terbiye etmek, gök kubbede ceviz durdurmak gibidir.
***
Koyun çoban için deðildir. Belki çoban onun hizmeti içindir.
***
Allah’ýn kapýsýndan kovulan kimse her yana koþar. O’nun çaðýrdýðý, kimsenin kapýsýna koþmaz…
***
Engin deniz taþ atmakla bulanmaz. Gücenen bir arif, henüz sýð sudur…
***
Âcizin eline kudret geçince; önce tutar acizlerin kolunu büker…
***