ORYANTALÝSTLER

     Oryantalizm birbirinden farklý manalarda kullnýlan bir kelime.Birinci manada Oryantalizm bir ilim dalýdýr: Oryantalizm ya da diðer adlarýyla Þarkiyatçýlýk,Þarkiyat;Yakýn ve Uzak Doðu toplum ve kültürleri,dilleri ve halklarýnýn incelendiði batý kökenli ve batý merkezli araþtýrma alanlarýnýn tümüne verilen ortak ad.Terim,kimi çevrelerce olumsuz bir yan anlamla 18. ve 19.yüzyýllardaki sanayi kapitalizminin geliþme döneminin zihniyeti tarafýndan þekillendirilmiþ Amerikalý ve Avrupalýlarýn Doðu araþtýrmalarýný tanýmlamakta kullanýlmýþtýr.Bu anlamda doðuculuk Aydýnlanma çaðý sonrasý Batý Avrupalý beyaz adamýn Doðu haklarý ve kültürüne yönelik dýþarýdan, ötekileþtirici, deðilleyici ve önyargý dolu yorumlarýna iþaretetmektedir.Terimi bu bakýþ açýsýndan ve olumsuz manada kitaplarýnda-özellikle de Orientalism(1978) kitabýnda-kullanan en ünlü kiþi Edward Said'dir.Bernard Lewis gibi batýlý akademisyenler ise Said tarafýndan kelimeye yüklenen bu olumsuz imalarý eleþtirmiþlerdir.(Nedir.Org-Oryantalizm nedir?)
     Bu sahada otorite sayýlan Edward Said'e göre Oryantalizm: "Özel yahut genel açýdan Þark' ý öðreten, yazýya döken, yahut araþtýran kimsedir (Þarkiyatçý/Oryantalist) ve yaptýðý iþ de
Þarkiyatçýlýktýr (Oryantalizm).
     Birinci kategoride yer alan ve akademik merak saikiyle oluþturulduðunu savunduklarý için kelimeye olumlu bir anlam yükleyenlere göre "Doðu'nun dil, edebiyat, din, düþünce, sanat ve sosyal hayatlarýnýn incelenmesi" olan Oryantalizm, iki farklý kültür dünyasý arasýnda olumlu bir rol oynamakta ve yabancý bir kültürün tanýnmasýný saðlamaktadýr.Küre Medya / Haber Merkezi Oryantalizm ve Oryantalist / Yüksel KANAR.
     Þarkiyatçýlýk Said’in bir baþka tanýmlamasýnda: “Þarkla uðraþan ortam kurum olarak, Þarký ele geçirmek, Þarký yeniden yapýlandýrmak ve onun üzerinde yetki kurmak” olan bir batý biçemidir.(TASAM Web Sayfasý-Ýskender KARAKAYA.
     “Ýkinci kategoride yer alanlara göre ise Oryantalizm, "toplumlar ve kültürler arasý iliþkilerde ona yüklenen iþlev ve yarattýðý neticeler göz önünde" tutularak, olumsuz bir anlam taþýmaktadýr.Bu olumsuz anlam, daha çok Doðu'nun "kendinde" bir varlýk olarak deðil, asýl özelliklerinden soyutlanarak Batý'nýn kullanýmýna uygun biçimde yeniden "imal edilmiþ" bir varlýk olarak ele alýnmasýný ve daha da önemlisi, Oryantalizmin "Avrupa'da sömürgecilikle hem eþzamanlý hem de çoðu yerde eþamaçlý(Jale Parla, Efendilik, Þarkiyatçýlýk, Kölelik) bir nitelik göstermesini içermektedir.Küre Medya / Haber Merkezi Oryantalizm ve Oryantalist / Yüksel KANAR
Oryantalizm(Þarkiyatçýlýk)in genelde Þark’ý(doðu’yu) araþtýran bir disiplin gibi düþünülürse özelde “Oryantalizm ile ilgili bir diðer taným sadece din unsuruna göre yapýlabilir. Bu durumda oryantalizm, genel olarak, Hristiyanlarýn Ýslâm dünyasýný çeþitli nedenlerle araþtýrmasýdýr. Bu tanýma. Batý dünyasýnýn Ýslâmý algýlamasýnda önemli bir pay sahibi olan Albert Houranî ve George Makdîsî gibi ilim adamlarý da dahil olmaktadýr. Gerçekten de bu þahýslarýn eserlerinde din olarak Hristiyanlýða, toprak ve medeniyet olarak da Ortadoðuya ait olmalarýnýn ikilemi görülebilir. Bu þahýslar bir yandan batýlýlýlann doðuya karþý önyargýlarýný izale etmeye çalýþmýþ diðer yandan doðululara karþý diðer oryantalistleri savunmak zorunda kalmýþlardýr Genel kullaným açýsýndan bakýldýðýnda ise oryantalizm tanýmýnýn büyük ölçüde "din ve batý-doðu" esasýna göre yapýldýðý görülmektedir.Arþ. Gör. Bekir KUZUDÝÞLÝ Ýstanbul Üniversitesi Ýlahiyat Fakültesi Hadis Anabilim Dalý Araþtýrma Görevlisi.
     
     Bu konuyu neden açmak icap etti? Oryantalizm anlaþýlacaðý üzere batý menþeli bir bilim dalý. Ayný zamanda Doðu'yu sömürmeye araç edinilmiþ bir bilim dalý.
     Böyle bir konu açmak neden icap etti?Dini konularla ne alakasý var?
     Aslýnda þarkiyatçýlýðýn ikinci tanýmý her þeyi açýklýyor.
     Batý ülkeleri doðuyu her zaman sömürülmesi gereken topraklar olarak gördüðü bilinen tarihi bir gerçek.Bu 1.Haçlý savaþýnýn temel gerekçesi deðil midir ayný zamanda.Orta ve Yeni çaðda sömürü savaþla yapýlýyordu.Osmanlý ile Batý arasýnda yapýlan sayýsýz savaþ bu görüþümün ispatýdýr. Zaman ilerledikçe sömürü için yeni alternatifler bulunmalýydý.Bulundu da.
     Osmanlý Devletinin parçalanmasý sürecinde Ýmam ve Derviþ kýlýðýnda sayýsýz ajanýn(XVIII yüzyýlda 5 bin,daha sonraki zamanlarda ise bu sayý 10.bine ulaþmýþ) Osmanlý topraklarýnda yaptýklarý faaliyetler zaman zaman araþtýrmacýlar tarafýndan kitaplaþtýrýlýyor. Kýlýk deðiþtirmiþ ajanlarýn en meþhuru elbetteki Lawrens.Ortadoðu'nun Osmanlýnýn elinden çýkmasýnda en büyük paya sahip kiþilerden biriside u fikir babalarýndan)olarak bilinse de Hampher isimli ingiliz ajaný da o dönemde Ortadoðu'da faal meþhur bir ingiliz ajanýydý.(Ý.Þenocak) Görevi Müslümanlar içerisine nüfuz ederek, aralarýnda ayrýlýk oluþturabilecek zayýf noktalarý bulmak ve bu noktalardan hareketle tefrika ve anlaþmazlýk icat etmek.” olan Hampher Muhammed bin Abdülvehhab’ý(Vehhabiliðin kurucusu) yeni bir mezhep kurmasý yönünde tahrik ve teþvik eder.(Hampher'in gerçek olup olmadýðý tartýþmalýdýr.Bunu belirtmek durumundayým.Hampher'in anýlarý diye yayýnlanan kitap hakkýnda bakýnýz:Ýngiliz Casus Prof.Dr. Sait Yýlmaz 09 Mayýs 2019 tarihli makaleAkademia Edu sitesi))
     Benim zoruma giden ise içimizdeki Oryantalistler.Yani bizi,bizim dinimizi ve bilcümle deðerlerimizi Batý normlarýyla yorumlayan,sömürünün devamý için var güçleriyle çalýþanlar.Bu kiþilerin en çok yuvalandýklarý ortam ise Dini Çevreler.23/10/2018