ÝLKÖÐRETÝM OKULLARI VE 100 TEMEL ESER
M.NÝHAT MALKOÇ

     Son yýllarda kitap okuma alýþkanlýðýmýzda gözle görülür bir azalma olduðu inkâr edilemez.Gerçi ülkemizde böyle bir alýþkanlýk olup olmadýðý da tartýþma konusudur.Buna daha gerçekçi bir ifadeyle kitap okumama alýþkanlýðý da diyebiliriz.Kitle iletiþim araçlarýndaki hýzlý deðiþim ve artýþ kitabýn pabucunu dama atmak üzeredir.Televizyon ve internet,kitabýn en büyük alternatifleri veya daha deðiþik bir tabirle düþmanlarý olarak ilk sýralarý alýyor.
     Ýnternet,hayatýmýzýn bir parçasý oldu çýktý.Hani internette faydalý iþlerle meþgul olsak diyeceðim yok.Teknolojinin son büyük nimeti olarak yaþamýmýzýn ayrýlmaz bir parçasý olan internette oyun oynayarak vakit geçiriyoruz.Kültür,sanat ve edebiyatla ilgilenenler devede kulak kabilinden…
     Böyle bir ortamda yeni neslimize sahip çýkmanýn,onlarýn elinden tutup doðrulara yönlendirmenin önemi daha da belirgin bir ihtiyaç olarak karþýmýza çýkýyor.Geleceðimizin teminatý olan çocuklarýmýzý kitapla barýþtýrmalýyýz.Hiçbir iletiþim vasýtasý kitabýn alternatifi olamaz.Kitabýn sýcaklýðýný ve samimi havasýný hiçbir bilgi kaynaðýnda bulamayýz.
     Bunlarý göz önünde bulunduran Millî Eðitim Bakanlýðý ilköðretim çocuklarýna yönelik “100 Temel Eser” listesi hazýrlayarak eðitim camiasýna ve ebeveynlere sundu.Daha evvel orta öðretim öðrencileri için buna benzer bir okuma listesi hazýrlanmýþtý.Ýlköðretim öðrencilerine yönelik listede, Mevlâna’dan Yunus Emre’ye kadar çok sayýda yazarýn eserine yer veriliyor.
Fakat ilköðretim öðrencilerine yönelik listede yer alan eserlerin yazarlarýnýn hiçbiri yaþamýyor.Bakanlýk polemiklere mahal vermemek için böyle bir uygulamayý daha doðru bulmuþ.Bu konu basýnda tartýþýlýyor. “Yazar kabul edilmek ve de bu gibi listelere girmek için ille de ölmüþ olmak mý gerekiyor” diyorlar.
Milli Eðitim Bakanlýðý bu eleþtirileri olaðan karþýlýyor.Yazarlar açýsýndan haklý da buluyor. Bunun ticarî boyutu olacaðýndan, rant temin edildiði eleþtirisine muhatap olmak istemediklerini belirtiyorlar.Ancak hayattaki yazarlarýn eserlerinin zaten piyasada olduðunu ve ilgi gördüðünü kaydederek,amaçlarýnýn 13. yüzyýldan itibaren ülkenin kültürel birikimini aktarmak olduðunu söylüyorlar.
Nasreddin Hoca misali bence bakanlýk da haklý…Dedikodunun ayyuka çýktýðý,herkesin herkesi eleþtirme yarýþý içerisinde olduðu bir ülkede iþ yapmak eleþtiri oklarýný üzerine çekmekten farksýzdýr.Bu listede yer alan kitaplarýn satýþý doðal olarak artacak hatta fýrlayacaktýr.Hangi yayýnevi istemez kendi yazarýnýn eserlerinin çok satmasýný?Yaþayanlardan birini listeye dahil etseniz,listeye giremeyenler feryat ü figan koparacaktýr.Bu sefer de benim yazarým iyi,seninki kötü kýsýr tartýþmasý alevlenecektir.
Listede öðrencilere masal, türkü, mani, bilmece ve þiiri sevdirecek eserler de yer alýyor.Listedeki bazý kitaplarýn piyasada olmadýðý belirtiliyor.Fakat bu aþýlabilecek,ayrýntý kabilinden bir meseledir.Onun dýþýnda listede yer alan Rakým Çalapala’nýn “87 Oðuz” adlý kitabýnýn hiçbir kitaplýkta, Milli Kütüphane dahil hiçbir devlet kütüphanesinde olmadýðý iddia ediliyor.Hatta 1960'lý yýllarda eserin yazarý Rakým Çalapala bu kitabýný torununun okumasý için yeniden yayýnlamak istemiþ fakat hiçbir devlet kütüphanesinde bulamamýþtýr.Bu listeyi hazýrlayanlar herhalde uzaydan gelmedi ya...Bir bildikleri var.
Listede her görüþten yazara ait eser bulunuyor.Peyami Safa’dan Nazým Hikmet’e kadar geniþ bir yelpaze esas alýnmýþ.Mehmet Akif ve Necip Fazýl Kýsakürek’in listeye alýnmayýþýna kýzanlar var.Ben bunlarý haklý bulmuyorum.Çünkü ne Mehmet Akif’in,ne de Necip Fazýl’ýn çocuklara yönelik bir eseri vardýr.Bu liste dörtten sekizinci sýnýflara kadar olan öðrenci kesimine hitap ediyor.Bu yaþtaki çocuklar “Çile” veya “Bülbül” þiirlerinden ne anlayabilir?Hadiseye ideolojik bakmak doðru deðil.Pedagojik açýdan yaklaþmak daha saðlýklý olsa gerek.
Okuma listesinde otuz tane Batý klasiði var.Bunu doðru bulmuyorum.Yüz kitabýn otuzu bize ait deðil.Bu sömürge mantýðýdýr..Hem o klasik diye nitelendirilen kitaplar kültürümüz için tehlikeler saçýyor.Neslimizi dejenere ediyor.Korsanlýk,mafya,savaþlar,Hýristiyanlýk propagandasý ne ararsan bu eserlerde…Hem Türkçe’nin ruhundan uzak tercümeler bunlar…Dil zevkini körelten bu tarz tercüme eserlerin çocuklarýmýza müspet þeyler kazandýracaðýna inanmýyorum.Buram buram Anadolu ve memleket kokan millî ve yerli eserler dururken listeyi ecnebilere ait bu tarz kitaplarla þiþirmek saðlýklý bir yaklaþým deðil.
Fransýz yazarý Antonie de Saint Exupery'nin Türkçe’mize ondan fazla çevirisi yapýlan Küçük Prens adlý eserinde baþ kahraman olan Küçük Prens’in zikrettiði Türk diktatörden bahsediliyor.Kimdir bu diktatör?Bu eserin tercümesinde örtbas ediliyor.Ancak orijinalini okuyanlar bu sýrra vakýf olabilir.
Bu ifadelerimden baþka mânâlar çýkarmaya gerek yok.Batý’ya sýrt çevirelim demiyorum.Fakat ölçüyü de kaçýrmayalým.Dünya ülkelerinden hangisi böyle bir liste hazýrlasa içine bizim klasiklerimizden birini koyar?Baþýmýza ne geldiyse Batý hayranlýðýndan geldi.Fakat hâlâ ayný kafadayýz.Deðiþen sadece zaman…
Bu tarz listeler kimseyi tatmin etmez.Çünkü yetmiþ milyonluk bir ülkede herkesin farklý düþünmesi doðaldýr.Fakat asgari müþtereklerde birleþmek de esas olmalýdýr.Bu gibi okuma listeleri biraz da semboliktir.Yani ille de bu yüz kitabý okuyacaksýn diye bir þart yok.Bunlar okumayý teþvik için bir vasýtadýr.Onun için konuyu uzatýp sulandýrmak faydadan çok zarar getirir.Listenin okumama hastalýðýmýza bir nebze de olsa derman olmasýný diliyorum.