AY’IN SUÇU NEYDÝ?
Dünya’nýn uydusu konumunda olan Ay, bizler için neden bu kadar önemli? Kuþkusuz ay, iklim koþullarýnýn korunmasýndan ve dünyanýn manyetik akýþýný sabit tutmasýndan ziyade biz insanoðlu için hep önemli bir konumda var olmuþtur. Bu yazýda sizlere Ay’ýn bilimsel özelliklerinden ziyade, psikolojik, duygusal ve þiirsel özelliklerinden bahsedeceðim.
Kimileri güzel bir kadýn gördüðünde; “Ay parçasý” der. Kimileri ise Dolunay zamaný kurt adamlarýn ortaya çýkacaðýný zanneder. Ay’ýn yüzeyini incelediðinizde karþýnýza çýkacak tablo sivilceli bir ergen yüzü tablosu olacaktýr. Ama buna raðmen insanlarýn çoðu güzel kadýnlara “Ay parçasý” demeye devam etmektedirler. Bildiðiniz üzere; Ay ýþýðý, güneþten gelen ýþýnlarýn bir yansýmasýdýr. Bu yansýma sonucu bulutsuz geceler Ay sayesinde bir nebze aydýnlanýr ve bizi o karanlýk dürtülerden azda olsa kurtarýr. Dolunay gecelerinde ise bu aydýnlýk daha fazla olur. Kimi araþtýrmalara göre Dolunay gecelerinde insanlarýn çoðu uykusuzluk, baþ aðrýsý gibi sorunlar çekmektedir. Kuþkusuz bu sorunlarda Ay’ýn payý büyüktür. Bazý rivayetlere göre Ay, bizi gündüz kontrol eden, gözetleyen güneþin gece görevlendirdiði küçük yaveridir.
Haydar Ergülen Ay þiirinde “Ay nice batsa da meðer insanlar kadar karanlýkta býrakmazmýþ kimseyi!” dizesinde Ay’ýn geceleri bizi yalnýz býrakmadýðýný vurgulamýþtýr. Soðuk kýþ günlerinde, ayazýn insan bedeninde kendini mesken tuttuðu o zamanlarda imdadýmýza Ay yetiþir. Biz insanoðlunun severek yaptýðý en büyük iþlerden birisi de bazýlarýný suçlamak. Ve geceler bazýlarýný suçlamak için güzel bir ortamdýr. Yalnýzlýða çekilip gecenin o sessizliðinde uzunca bir seyre dalar düþüncelerin. Ve bu seyirlerin sonucunda yargýsýz infazlarýn önü açýlýr. Sevdiðini, arkadaþlarýný ve yaþadýklarýný suçlamaya baþlarsýn. Ay yanýnda olur. Gecenin bir yarýsýnda dýþarý çýkar iki turlarsýn Ay yanýnda olur. Yol gidersin, uzunca bir yol. Ay sana yoldaþ olur. Kendince sinirlendiðin gecelerde karþýnda oturur.
Gülten Kaya Hayaloðlu’nun yazdýðý ve Ahmet Kaya’nýn seslendirdiði Ay Gidiyor parçasýnda “Ay gidiyor güllerim kanýyor gün yüzün dönüyor, Ay gidiyor günlerim yanýyor gül yüzün dönmüyor” sözleriyle; Ay’ýn gitmesine sitemde bulunuluyor ve gündoðumuyla birlikte hiçbir þeyin gecenin ki kadar iyi olmayacaðýna vurgu yapýlýyor. Güneþin batmasýyla birlikte tüm karanlýklara karþý inatla varlýðýný sürdüren Ay þüphesiz bizler için büyük bir deðere sahiptir. Hüznümüzü ilmek ilmek kazýdýðýmýz gökyüzünün masa lambasýdýr Ay.
Ýlhan Berk’in Ay þiirinde “Bir yalnýz, Gökyüzünün sözlüðünde.” Sözleriyle Ay’ýnda aslýnda insanlar gibi tüm kalabalýklar içinde yalnýz olduðuna vurgu yapmaktadýr. Belki de bizlerle Ay arasýndaki bu sýrdaþlýk ve yarenlikte aslýnda tüm çokluklara kalabalýklara raðmen yalnýz oluþumuzdur. Bir insan istediði kadar fazla arkadaþa, dosta sahip olursa olsun o yinede yalnýzdýr. Baþkalarýný ne kadar yargýladýðýnýz o kadar yalnýz olduðunuza iþarettir. Ama biz insanoðlu beynimizi sürekli kendimizi kandýrmaya programlamýþýz adeta. Ve bu programlama yüzünden sürekli bizim için asýl deðerli olan þeyleri hep ikinci planda býrakýp onlarý suçlayýp görmezden gelmiþizdir. Bizi kandýran, bizlere yalan söyleyenleri, bizlere gerçekleri söyleyenlerden hep daha üstün tutmuþuzdur. Ve böylece tüm sýkýntýlarýmýzda ve sorunlarýmýzda yanýmýzda olan Ay’ý bir kenara býrakarak güneþin o yalancý sýcaklýðýný kendimize dost edinmiþiz. Oysaki ayaz mevsiminde iyi bilinir güneþin ne kadar yalancý olduðu. Söz ve müziði Ahmet Kaya’ya ait olan Yakamoz þarkýsýnda geçen “Sessiz sessiz aðlar gibisin vay aman, zaman geldi gideceksin vay aman, býrak ay gitsin sen kal bu gece. Umudumsun sen” sözleri halden anlamaz ve kuþkusuz bizi terk edecek bir sevgiliyi, geceleri bizi yalnýz býrakmayan, her sýrrýmýza sýrdaþ olan ve yolumuza yoldaþ olan Ay’a karþý seçip gerçek dostu deðil de duygusal olarak hoþumuza giden kiþiyi daha çok sevdiðimiz anlamýna gelmektedir. Peki, bizler neden Ay’ý bu kadar çok ötekileþtirdik? Ay’ýn suçu neydi?

Jorge Luis Borges’in Ay þiiriyle yazýmý bitirmek istiyorum.
“Tüm pencerelerini açsan da dünyanýn, boþuna.
Çok geç artýk. Onu bulamayacaksýn bir daha.
Yaþamýmýz boyunca keþfeder ve unuturuz
o alýþýlmýþ güzelliðini gecenin. Biliriz,
göktedir hep ay. Oysa iyi bakmak gerekir ona.
Kim bilir, belki de sonuncusudur!”