Roman, teriminin kaynaðý, Latince; gerçek veya gerçeðe yakýn, hayali bir olayýn nesirle hikayesi anlamýna gelen Romanus kelimesinden gelmektedir.
Roman, “Yaþanmýþ ya da yaþanabilir olaylarýn yer, zaman, çevre ve insan unsurlarýna dayandýrýlarak geniþ bir bakýþ açýsýyla anlatýlmasýdýr.” þeklinde tanýmlanýr.
Roman Türk Edebiyatý’na Batý’dan çeviri romanlarla girmiþtir. Daha sonra Þemsettin Sami’nin; “Taaþþuk-ý Talat ve Fitnat”ý, Namýk Kemal’in Ýntibah’ý, Ahmet Mithat’ýn “Felatun Bey ile Rakým Efendi”si yazýlan ilk Türk romanlarý olmuþtur.
Günümüze kadar pek çok roman yazýlmýþtýr. Bu romanlarýn içinde bir tür olarak “Köy Romaný” da ayrý bir yer tutmaktadýr. Cumhuriyet ilk dönemlerinde kalkýnmanýn köyden baþlamasý tezi ve bunun sonucunda köylerin eðitimden geçirilme projelerinin bir sonucu olarak Köy Enstitüleri’nin kurulmasý, buradan yetiþenlerin köylere öðretmen olmasý “Köy romaný”na zemin hazýrlamýþtýr. Özellikle Köy Enstitülü öðretmenlerin yazdýðý romanlarýn çoðunda doðal olarak mekan köydür. Bu romanlarýn ortak temasý, köylerde yaþanan cehalet, geri kalmýþlýk, gericilik-ilericilik, aða-köylü iliþkileri gibi konulardýr. Ancak, Türkiye’de nüfus arttýkça, sanayileþme ilerledikçe, köyden kente göç baþlamýþ, köy romanlarýnda buna paralel azalma görülmüþtür.
Köy Enstitüleri, kapatýlmýþ bile olsa buradan yetiþen öðretmenler köy romaný yazmaya devam etmiþlerdir. Bu romancýlardan biride, daha önce birkaç kitabýnýn tanýtýmýný yaptýðýmýz Neþet Týnaztepe’dir. Yazar, ilerlemiþ yaþýna raðmen birbiri ardýnca pek çok kitap yayýnlamýþ ve yazmaya devam etmektedir. Elbette insan yaþadýðý çevrenin romanýný yazacaktýr. Týnaztepe’de köyde doðmuþ büyümüþ, köy enstitüsünü bitirdikten sonra köylerde öðretmenlik yapmýþtýr. Doðduðu, çocukluðunun geçtiði Çardak köyü ve etrafýný temel alan “Cehalet Vadisi” (*)romanýný bu baðlamda deðerlendirmek gerekmektedir. Zaten kitabýn kapaðýnda da “Köy Romanlarý Dizisi” ifadesi konmuþtur.
Kitap, orta boy ve 316 sayfadýr. Yazarýn diðer kitaplarýnda olduðu gibi, bu kitabýnda da pek dizgi ve baský hatasý görülmektedir. Kitabýn baþýnda önceki kitaplarda olduðu gibi bir yönetmen, bir editör, dört kiþilik yayýn kurulu ve iki düzeltmen ismi yer aldýðýna göre, saydýðýmýz bu kiþileri ve yayýncýyý sorumlu tutmak gerekiyor. Romanýn adý “Cehalet Vadisi” olduðuna göre, bu tespiti yapmadan geçmek olmazdý. Önceki kitaplarda olmasýna raðmen, bu romanda baský yýlý da unutulmuþtu.
Roman, akýcý bir üslupla kaleme alýnmýþ. Köylerde koyulan çeþitli lakaplar, romana ayrý bir zenginlik katmaktadýr: Þeremet Ahmet, Taslak Mustafa, Kýntýr Hoca, Cýbýr Ahmet, Dýngýl Mehmet, Purtul Mustafa, Çopur Ali bu lakaplardan bazýlarý.
Roman, Çardak Köyü ve çevresini konu alýr. 1938’de baþlar roman. Köydeki cehaleti ve buna baðlý olarak yaþananlarý ele alýr. Yýl 1938 olmasýna raðmen köyde okuma yazma bilen çok azdýr. Bilenlerin bir kýsmý da askerde öðrenmiþlerdir. Daha sonra köye eðitmen, daha sonraki yýllarda da Köy Enstitüsü çýkýþlý öðretmenler gelir. Köyde bir deðiþim baþlamýþtýr. Roman giderek yer yer Köy Enstitülerin tarihine dönüþmeye baþlar. Romanýn kahramanlarý Köy enstitülerinden mezun olan Behçet ve Naciye’nin aþklarý ile devam eder. Ve mutlu son: Behçet ve Naciye evlenir, çocuklarý olur. Roman böylece nihayete erer.
Romanda eleþtirilebilecek bir nokta da, bölümlere ayrýlmamasý. Bu durum romanýn daha akýcý olmasýný önlüyor. Okumayý zorlaþtýrýyor.
Buna raðmen yazarýn akýcý ve sevecen üslubu, romaný sonuna kadar okutmayý baþarýyor.
Týnaztepe, yazmaya devam ediyor. Bazý kitaplarý baskýda...

(*) Týnaztepe, Neþet (Tarihsiz). Cahalet Vadisi, Öðretmenin Sesi Yayýnlarý, Eskiþehir.