“Sen ne cömert topraklarsýn ey ortadoðu / sen ne çok soyulansýn ve hiç uyanmayansýn”
( Hasan Hüseyin Korkmazgil/ Kýzýlýrmak þiirinden)


Birinci Paylaþým Savaþý. 18 Mart 1915.

Ýngilizler, Fransýzlar gemileriyle, toplarýyla, askerleriyle, subaylarýyla geldiler. Geldiler de Çanakkale Boðaz’ýný geçemediler.

Almanya’nýn Rusya’ya savaþ ilan etmesinin ertesi günü Enver Paþa sayesinde apar topar Almanya’nýn yanýnda, Ýtilaf Devletleri’nin karþýsýnda yer alan Osmanlý Devleti, topun aðzýna oturmuþtu. Ýtilaf Devletleri’nin amacý, Boðazlarýn kontrolünü ele geçirmek ve Almanya’ya karþý Çarlýk Rusya’sýna destek vermekti.

Çanakkale Boðaz’ý geçilseydi, 1918’e gelmeden Ýstanbul ve Osmanlý topraklarý daha önce tümden iþgal edilecek, çar devrilmeyecek, sosyalist devrim olmayacak, Balkan Savaþlarý’ndan baþlayarak tüm savaþ boyunca Anadolu topraklarýna sýkýþtýrýlan Osmanlý Devleti, Anadolu ve Trakya topraklarýnda da yerle yeksan olacaktý.

Çarlýk Rusyasý’nýn yerine yeni kurulan Sovyet Devleti’nin büyük desteði olmadan Kurtuluþ Savaþý baþarýlamayacak, þimdi tekrar yok edilmek istenen Türkiye Cumhuriyet’i kurulamayacaktý.

O yaþanýlan, zorlu, acýlý süreçten sonra 20 Ekim 1927’de, tam doksan yýl önce Mustafa Kemal Atatürk Gençliðe Hitabe’sinde sanki bugünleri görmüþ gibi gençliðe þöyle sesleniyordu:

“ Bir gün, Ýstiklâl ve Cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düþersen, vazifeye atýlmak için, içinde bulunacaðýn vaziyetin imkân ve þerâitini düþünmeyeceksin! Bu imkân ve þerâit, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. Ýstiklâl ve Cumhuriyetine kastedecek düþmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiþ bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanýn, bütün kaleleri zaptedilmiþ, bütün tersanelerine girilmiþ, bütün ordularý daðýtýlmýþ ve memleketin her köþesi bilfiil iþgal edilmiþ olabilir. Bütün bu þerâitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hýyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri þahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düþmüþ olabilir.”

Ancak bilgiyle donatýlmýþ bir dehanýn dile getireceði bu müthiþ öngörüde bugün fazla olan, gerçekçi olmayan ne var?

“Birgün çýkýp geldiler” (H.H.Korkmazgil)
Gelmediler mi?
“Birgün çýkýp geldiler (……)
sonra güzel güzel savaþ uçakla-
rýný - radarlarý rampalarý atombombalarýný - denizaltý de-
nizüstü birþeylerini - bilinçaltý bilinçüstü herþeylerini -
piekslerini bitekslerini bitpazarlarýný - eroinlerini kokain-
lerini getirip býraktýlar - hergün hergün yeniden getirip
býraktýlar-
ve sonra çekilip gitmediler gemilerine
ve sonra çekilip gitmediler gemilerine
ve sonra çekilip gitmediler gemilerine
ve artýk okadar çok þey getirdiler ki
ve artýk okadar çok þey getirdiler ki
ve artýk okadar çok þey getirdiler ki
baðýmsýzlýða yer kalmadý ülkemde”
( H.H.Korkmazgil / Kýzýlýrmak þiirinden)

Çekilip gittiler mi? Baðýmsýzlýða yer kaldý mý ülkemizde?
...................................

1990’lý yýllarda, oðlumun okuluna, Galatasaray Lisesi’ne gittikçe o kocaman tablonun önünde durmadan geçemezdim. Çok uzun bir liste vardý o tabloda.

Oðlum gibi genceciktiler. Ülkeye nice aydýn, devlet adamý yetiþtirmiþ, Mekteb-i Sultani (Galatasaray Sultanisi-Galatasaray Lisesi) öðrencileri, gönüllü olarak savaþa gitmiþler, bir daha geri dönememiþlerdi.

Balkan Harbi’nden itibaren Kurtuluþ Savaþý boyunca Ýstanbul’daki liselerden sayýsýz öðrenci gönüllü olarak savaþa katýlmýþ. Pek çok okul yýllarca ya hiç mezun vermemiþ ya da çok az mezun vermiþ.

Okuldaki o tablodan kendi el yazýmla yazdýðým þehitler listesini, aradým bulamadým. Aþaðýdaki listeyi internetten aldým. Eksiðini, fazlasýný anýmsamýyorum.

(278) Mehmet Refik: 1905’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. 1915’te Çanakkale’de þehit düþtü.
(119) Ahmet Refik: 1911’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katýldýðý Çanakkale’de 1915’te þehit düþtü.
(64) Yusuf Cemil: 1913’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katýldýðý Çanakkale’de 1915’te þehit düþtü.
(26) Halid Fuat: Gönüllü gittiði Çanakkale’de 1915’te þehit oldu.
(238) Hasnun Galib: Galatasaray kulübünün futbolcularýndan; gönüllü gittiði Çanakkale’de 1915’te þehit oldu.
(280) Cevdet: Gönüllü gittiði Çanakkale’de 1915’te þehit oldu.
(255) Ethem Mehmed: Gönüllü gittiði Çanakkale’de 1915’te þehit oldu.
(666) Mehmet Nazmi: Son sýnýftayken gönüllü olarak Balkan Harbi’ne katýldý. Sonra orduda kaldý ve 1915’te Çanakkale’de þehit oldu.
(?) Vecdi: Çanakkale’de þehit düþtü.
(476) Mehmet Ali: Mektepten gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de þehit oldu.
(252) Aziz Ulvi: Mektepte son sýnýfta iken gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de þehit düþtü.
(519) Hüsameddin: Gönüllü gittiði Çanakkale’de 1915’te þehit oldu.
(670) Mehmet Nüzhet: Çanakkale’de 1916 yýlýnda þehit düþtü.
(901) Ömer Seyfettin: 1916 yýlýnda Çanakkale’de þehit düþtü.
(43) Besim Ýbrahim: 1916 yýlýnda Çanakkale’de þehit düþtü.
(472) Ahmet Refik: 1916 yýlýnda Çanakkale’de þehit düþtü.
(169) Hasan Tahsin: 1915’te Çanakkale’de þehit düþtü.
(948) Mehmet Muzaffer: Son sýnýftayken gönüllü olarak katýldýðý I. Dünya Savaþý’nda 1915’te Çanakkale’ye giti. Daha sonra 1917’de Gazze’de þehit oldu.
(54) Agop Elmaysan: Galatasaray Sultanisi’nden askeri doktor olarak katýldýðý Çanakkale Muharebelerinde, bombardýman altýnda yaralýlarý tedavi ederken, 1918’de þehitler kervanýna katýldý.
(794) Ýbrahim Oran: 1912 mezunu gönüllü olarak hava subayý oldu ve Çanakkale Savaþlarýnda iki kez yaralandý. 1916’da Semandirek adasý açýklarýnda, uçaðý ile denize düþerek Sakýz Adasýnda þehit oldu. Þehit olan ilk Türk havacýsýdýr.
Ayrýca okulun müstahdemi iken Çanakkale Harbine katýlan 1915’te þehit düþenlerin isimleri ise þöyledir: Ahmet Enginli, Rýza Kemahlý, Mehmet Kemahlý, Halid Boyabatlý, Selim Çavuþ Þileli.

Çanakkale muharebelerine Türkler 310 bin, Ýngilizler 460 bin (yabancý kaynaklara göre 410 bin), Fransýzlar 79 bin kiþilik kuvvetlerle katýlmýþ.

Bu muharebelerde Ýtilaf kuvvetleri, Türk kaynaklarýna göre toplam 180 bin (Ýngilizler 155 bin, Fransýzlar 25 bin), yabancý kaynaklara göre de toplam 252 bin (Ýngilizler 205 bin, Fransýzlar 47 bin) zayiat vermiþ. Türkler ise kara muharebelerinde 57.084, deniz muharebelerinde 179, toplam 57.263'ü þehit, geri kalaný yaralý, esir ve kayýp olmak üzere 211 bin kayýp vermiþ.

Çocuk, genç, yaþlý, onlar yurtlarýný savunmak için öldüler. O günün politikacýlarýnýn uyguladýðý yanlýþ politikalar nedeniyle ama sonuçta yurtlarýný savunmak için öldüler.

Bugün yine gençlerimiz ölüyor. Ayný topraklarýn çocuklarý birbirini öldürüyor. Sýnýr ötelerinden sayýsýz þehit cenazeleri geliyor, sayýsýz ocak sönüyor, gözyaþlarýmýz dinmiyor, dinmiyor…

Onlar da gönüllü mü gidiyor, gönüllü mü ölüyor?

Ne uðruna?

19.03.2017
Vildan Sevil