BÝR BAÞKA DÜNYA: HATAY


Hatay kökenli, tecrübeli bir kitapçýlýk ve yayýncýlýk geleneðinden gelen Kemal Düz, bu ilk kitabýnda, memleketimizin en güneyiyle en doðusu arasýnda bulunan ve bu yönüyle sayýsýz tarihî, kültürel ve turistik (gezilmeye layýk) deðer barýndýrmak suretiyle yerelini evrensele taþýmýþ bulunan Hatay’ý temel alan ve kendi yapmacýk deðil tamamen doðal hissiyatýndan damýttýðý yazýlarla yediden yetmiþe her yaþýn okuruna farklý ve özgün bir okuma serüveni vaad ediyor.

Tadýmlýk ama bir o kadar da doyumluk Hatay hatýralarýný da içine alan eser, Hatay’a dair pek çok sýr perdesini aralayarak onu birinci elden tanýmamýzý ve sevmemizi saðlýyor.

Kemal Düz, bununla da yetinmiyor, kitabýn sonuna eklediði tam 28 adet seçme ve deðme kaynak eserle çalýþmasýný pekiþtirerek okuru zengin ve ufuk açýcý bir okuma uðraþýna davet ve teþvik ediyor.

Yaklaþýk 160 sayfalýk tematik (konulu) eseri; Hatay yeme-içme kültürü, Hatay tarih ve coðrafyasý ve yazarýn þahsî Hatay ilk gençlik ve yayýncýlýk geçmiþini içeren hatýratý olmak üzere üç ayrý ama ayný zamanda biri birine baðlý bölüme ayýrabiliriz.

Hatay mutfaðýndan ülkemizin geneline ve hatta bütün dünyaya yayýlan yeme-içme kültürü, yýllarýný Hatay’a hasretmiþ bir fahrî Hataylýnýn kaleminde de hayat buluyor ve bizi yakýn komþu Suriye’nin tesiriyle vücut bulmuþ ‘falafel’lerden alýp bir ekmek türü olan rukak ya da türkçesiyle pita (pide)’ya götürüyor, sýcak güneyin sýcak baharatýyla gönüllerimizi ýsýtýyor.

Hatay tarih ve coðrafyasýna gelince; bu kýsýmda Selahattin Ülkümen gibi stratejik diplomatlarýmýzdan Refik Halid Karay gibi sayýlý edebiyat adamlarýmýza kadar geniþ bir eser yelpazesinden faydalanýlýyor. Yazarýn þahsî seyahatlarinden derlenmiþ yol izleklerini içine alan ve kelimenin tam mânâsýyla ‘gezi’ yazýlarý ise Hatay coðrafyasýný cömert ve etraflý bir sûrette gözlerimizin önüne seriyor. Buna ek olarak, maktûl Cumhuriyet öðretmenlerinden Ziya Ünsel’in inci gibi satýrlarý da bu gezi yazýlarýna ayrý bir lezzet ve çeþni katýyor.

Ýçeriðindeki hemen hemen her yazýnýn bir kiþiye ithaf edilmiþ olmasýyla özgün bir hüviyete sahip olan kitabýn üçüncü ve en kapsamlý bölümünü oluþturan hatýrat’ kýsmý ise yazarýn merhum kardeþi Mehmet Düz ile Hatay’da senelerce omuz omuza ve bir kader ortaklýðýyla yürütmüþ olduðu kitap perakendeciliði ve yayýncýlýðý anýlarýný ihtiva ediyor. Hatay’ýn, bir kartopu iken yuvarlana yuvarlana bir çýða dönüþen kapitalizme yenik düþüp iflas eden, kitapçýlarý, Kemal Düz ve Mehmet Düz’ün önce iyi bir yere getirdikleri ama daha sonra deðiþen þartlarýn aman vermezliðine dayanamayarak kapatmýþ olduklarý Ferda Kitabevi’, daðýtým aðýna kapýlýp heder olan dergiler, bültenler esere hüzünlü bir dördüncü boyut ilâve ediyor. Bunlardan baþka, Hatay’lý meþhur sinema oyuncusu Cem Erman da unutulmuyor ve kendisine sinema âleminde bugüne deðin ifþa edilmemiþ taptaze hatýralarýyla, 9 sayfa tahsis ediliyor.

Kitabý elinize alýp da okumaya baþlamadan önce bilmeniz gereken en önemli þey; eserin Hatay’ý þöyle-böyle araþtýrmýþ, onun hakkýnda bir-iki kitap karýþtýrmýþ, Hatay’a geçerken þöyle bir uðramýþ rasgele bir Hatay hayraný ve hatta Hatay’lý deðil de, Hatay’ý bizzat içine sindirmiþ, yalnýz bedenen deðil, ayný zamanda ruhen Hatay’lý bir kimsenin kaleminden çýkmýþ olmasýdýr. Bunu somut olarak idrak edebilmek için eseri baþýndan sonuna deðin okuyup bitirmekten baþka bir seçenek görünmüyor. Yazan: Ömer Öztürk


"Dört yýl öðrenciliðin ardýndan 23 yýl boyunca büyük bir onurla, üniformasýný þerefle taþýdýðýmýz þanlý ordumuzun bir ferdi olarak, 2001 yýlýnda emekli oldum. Yaþantýmýz boyunca; bulunduðumuz her yerde, görev yaptýðýmýz her noktada 'kalýcý güzel izler" býrakmak gibi amaç edindik hep. Ulu önder Atatürk'ün 'Hayatta en hakiki mürþit ilimdir.' sözünü kendimize ilke edindik. Atatürkçü çizgiden hiç sapmadýk. Her canlý; doðar, büyür ve ölür. Nitelikli insan; çevresine bilinç katar, bilimin ýþýðýnda, geleceðin dünyasýna katký sunar. Memleketimize, Hatay'a, Ýskenderun'a borcumuzu tam olarak ödediðimizi düþünmüyoruz. Bu topraklarýn sokaklarýnda adým attýk, çocuklarýmýzý okuttuk, ekmeðini yedik, havasýný soluduk. Hiçbir yerde bu kadar çok süre de yaþamadýk. Bir þekilde 'Hataylý' olarak kabul ettik kendimizi. Ýskenderun'un kültürüne, iklimine, topraðýna alýþtýk. Bu topraklarda yaþayan bir insanýn yeni bir yere taþýnmasý, orada yaþamasý, uyum saðlamasý, anlatýlanlardan ve gerçeklerden anlaþýlýyor ki; oldukça zor. Ne yazýk ki, hayatýn gerçeðini deðiþtirmek gibi bir güce de sahip deðiliz." [age, ss. 59-60].


YALNIZ BÝR ÞAMAN: ÞAM

"Kadim þehir Þam. Resmen doðal ve açýk bir müze. Her yer tarih; taþý topraðý, güneþi, suyu. Aldýðýmýz nefes tarih kokuyor; topraðýndan tarih çýkýyor. Gizli ilimler yurdu. Nüfusu 6 milyon. Öncelikle, Hz. Muhammed'in torunu, Hz. Ali'nin kýzý Hz. Zeynep türbesi ve Camiini ziyaret ettik. Kavurucu havaya raðmen insanlar, özellikle bayanlar akýn akýn türbeye,camiye girip çýkýyorlar. Sýcak hava, uzun süre kalmamýzý engelledi. Her taraf insan doluydu ve serin ve gölge bir yer yoktu. 

"Türbe ziyareti sonrasý, Osmanlý Valisi Hamdi Paþa tarafýndan 1870'te baþlanan ve 1873'te tamamlanan Hamidiye Çarþýsý'na gittik. Burasý kapalý bir çarþý ve çok kalabalýk. Yürümekte ve alýþveriþ etmekte çok zorlandýk. Aynen Ýstanbul'daki Kapalýçarþý'yý andýrýyor. Çarþýnýn bitiminde Emevi Camii var. Camiyi gezip gördükten sonra, tekrar çarþý içinden geriye döndük." [age, ss. 95--6].

kemal düz, bir baþka dünya hatay, 1. baský, hatay keþif yayýnlarý, ocak 2017, istanbul.