..E-posta: Şifre:
İzEdebiyat'a Üye Ol
Sıkça Sorulanlar
Şifrenizi mi unuttunuz?..
Herkesin derdi başka. -Orhan Veli
şiir
öykü
roman
deneme
eleştiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katılımı
Yazar Kütüphaneleri



Şu Anda Ne Yazıyorsunuz?
İnternet ve Yazarlık
Yazarlık Kaynakları
Yazma Süreci
İlk Roman
Kitap Yayınlatmak
Yeni Bir Dünya Düşlemek
Niçin Yazıyorum?
Yazarlar Hakkında Her Şey
Ben Bir Yazarım!
Şu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm başlıklar  


 


 

 




Arama Motoru

İzEdebiyat > Bilimsel > Dilbilim > Oğuz Düzgün




13 Mart 2020
Dikkat! Bulaş Virüsü Bulaşıyor  
Bulaş türetmesi hakkında...

Oğuz Düzgün


'Bulaş' diye bir kelime çıktı piyasaya ve bulaşıcı bir virüs gibi her yere 'bulaşma'ya başladı.


:AFFB:
'Bulaş' diye bir kelime çıktı piyasaya ve bulaşıcı bir virüs gibi her yere 'bulaşma'ya başladı. Belki daha önceden türetilmişti böyle bir kelime ama kesinlikle biz yeni duyuyoruz.

Bulaş denilirken sanırım kastedilen 'bulaşma' anlamı... Peki neden bulaşma denilmiyor da bulaş deniliyor?

Belki dilin iktisat kuralı burada etkili olabilir ama dilin mantığına uymayan bir kullanım gibi geliyor ilk başta kulağımıza. Daha sonra savmak'tan savaş örneğini hatırlayınca neden olmasın diyorum!

Sonrasında ise savaş kelimesinde farklı bir durum olduğunu fark ediyorum. Aslında buradaki ek, fiilden isim yapım eki olan +ış eki... Yani savmak'tan savış... Zamanla kelime savaşa dönüşmüş muhtemelen.

Bulaşma gibi yaygın ve doğru bir kullanım varken neden ve nasıl böyle bir kelime türedi anlamak kolay değil. Bulaşı, bulaşım gibi kurallara uygun kelimeler de türetilebilirdi pekala.

Benim korkum, mastar ve isim-fiil (fiilden isim yapım) eki olan bu -ma ekinin ve diğer fiilden isim yapım eklerinin düşürülmesi ile oluşacak örneklerin modellenip benzer kelimelere uyarlanması... Örneğin uzlaşma yerine uzlaş, anlaşma yerine anlaş, hatta danışma yerine danış, ulaşım yerine ulaş da denilebilecektir yakında.

Burada görülen gerçekte, fiil yapan ekin isim yapan ek olarak kabul edilmesi... Bula- fiili -ş ekiyle yeniden fiil yapılıyor aslında ama burada bulaş- isim olarak kabul ediliyor. Bulaş- kelimesinin fiil olup olmadığını anlamak kolay. En basitinden, bulaş- kelimesine -mak mastar ekini ekleyebilmemizden bunu anlıyoruz. O hâlde bulaş-, gerçekte fiil olmalı.

Bazı batı dillerinde kimi kelimelerin hem isim hem fiil olarak kullanılabildiğini biliyoruz. Answer, correct, dress, end gibi İngilizce kelimeleri buna örnek verebiliriz.

Muhtemelen İngilizce'yi çok iyi bilen bir hocamız, akademik bir çalışmasında bu kelimeyi ilk kez kullandı ve dildeki bulaş- sapması böylece ortaya çıkıp her yere bulaşmaya başladı! Belki de hem fiil hem isim olabilen spread- (yayılma) benzeri bir fiilin etkisidir bu.

Dilin sürekli değişen bir canlı! olduğunu biliyoruz elbette ama acaba radikal bir değişimin ufukta beliren öncü işaretleri mi bu gördüklerimiz? Bekleyelim görelim bakalım mı diyeceğiz yoksa gereken önlemleri bir an önce alıp bu gibi dil sapmalarını bir an önce dilimizden uzaklaştıracak mıyız?



Söyleyeceklerim var!

Bu yazıda yazanlara katılıyor musunuz? Eklemek istediğiniz bir şey var mı? Katılmadığınız, beğenmediğiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düşündüğünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazıları yorumlayabilmek için üye olmalısınız. Neden mi? İnanıyoruz ki, yüreklerini ve düşüncelerini çekinmeden okurlarına açan yazarlarımız, yazıları hakkında fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloğa geçebilmeliler.

Daha önceden kayıt olduysanız, burayı tıklayın.


 


İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.

Yazarın dilbilim kümesinde bulunan diğer yazıları...
Eston Dili ve Türkçe
Fince Türkçe Benzerliği
İbranice - Hintçe Kardeşliği
Türkçe'nin Şifresi - Türkçe'nin Üstünlüğü - 2
Adem ve Havva Dili
Esperanto ve Türkçe
Türkçe'nin Yitik Kardeşi; Kızılderilice!
Sümer'e Farklı Bir Bakış
Türkçe'mizin Ermenice'ye Etkileri
Türkçe'nin Şifresi - Türkçe'nin Üstünlüğü - 1

Yazarın bilimsel ana kümesinde bulunan diğer yazıları...
Atomda Dna Var mı?
Tebbet Suresindeki Mucizeler
Çoklu Hücre Modeli
İslam Bilim Müzesi
Nasreddin Hoca Yazar Oldu
Hangi Tanrı?

Yazarın diğer ana kümelerde yazmış olduğu yazılar...
Sen Var Ya Sen! [Şiir]
Çakkıdı Çakkıdı [Şiir]
Bâlibilen Dilinde Şiir [Şiir]
Üç Boyutlu Şiir [Şiir]
Miraciye [Şiir]
Sağanak Sen Yağıyor [Şiir]
Bülbüller Şehri İstanbul [Şiir]
Türkçe Hamile Beyanlara [Şiir]
Burası Sessiz Biraz [Şiir]
New Orleans'lı Siyahi Kirpiklerin [Şiir]


Oğuz Düzgün kimdir?

Yazar edebiyatın her alanında çalışmalar yapıyor.

Etkilendiği Yazarlar:
Bütün yazarlardan az çok etkilendi. Zaten insanoğlunun özelliği değil midir iletişimde bulunduğu varlıklardan etkilenmek?


yazardan son gelenler

 




| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık

| Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim Yapım, 2024 | © Oğuz Düzgün, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır.
Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz.