..E-posta: Şifre:
İzEdebiyat'a Üye Ol
Sıkça Sorulanlar
Şifrenizi mi unuttunuz?..
Kitabının bir kopyasını gönderdiğin için sağol. Onu okumakla hiç zaman yitirmeyeceğim. -Moses Hadas
şiir
öykü
roman
deneme
eleştiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katılımı
Yazar Kütüphaneleri



Şu Anda Ne Yazıyorsunuz?
İnternet ve Yazarlık
Yazarlık Kaynakları
Yazma Süreci
İlk Roman
Kitap Yayınlatmak
Yeni Bir Dünya Düşlemek
Niçin Yazıyorum?
Yazarlar Hakkında Her Şey
Ben Bir Yazarım!
Şu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm başlıklar  


 


 

 




Arama Motoru

İzEdebiyat > Bilimsel > Dilbilim > İlker Fıçıcılar




8 Ağustos 2010
Bubba Kiki Etkisi  
İlker Fıçıcılar
Testere sözcüğünü söylerken niçin diliniz testere dişi gibi hareket ediyor?... Peki ya balon derken neden ağzınız yuvarlak şekiller alıyor?...


:CDBD:

Dilin (lisanın) evriminde şekillerle sesler arasındaki soyut bağa işaret eden bubba-kiki etkisi psikolog Wolfgang Köhler tarafından 1929'da keşfedilmiştir. İlkin Tenerife adasında yapılan psikolojik deneylerde, Köhler insanlara biri keskin, testere dişi gibi hatlara sahip olan, diğeri de yuvarlak hatlara, kıvrımlara sahip olan iki şekil göstermiştir; ve Tenerife adasındaki (modern dünyadan soyut bir ada) dile göre hangi şeklin "takete" hangi şeklin de "baluba" sözcüğünü işaret ettiğini sormuştur. Bulgular keskin hatlı şekil için "takete", yuvarlak hatlı şekil için de "baluba" sözcüğünün %95-%98 gibi bir oranla yeğlendiğini göstermiştir.

2001'de aynı deney Vilayanur S. Ramachandran ile Edward Hubbard tarafından "kiki" ve "bouba" ("bubba") sözcükleriyle İngilizce ve Tamilce konuşan denekler üzerinde yinelendi. Denekler %98 oranında kıvrımlı şekli "bubba", testere dişli şekli de "kiki" sözcüğü ile ilişkilendirdiler.

Bu durum beynin bir biçimde sesler ve şekiller arasında soyut bağlar kurduğunu gösteriyor. Daphne Maurer ve ark.'nın yeni çalışması 2.5 yaşındaki çocukların dahi bu davranışı gösterdiğini ortaya çıkarmıştır.

Ramachandran ile Hubbard, kiki/bubba etkisinin dilin evrimi üzerine etkili olduğunu, çünkü bu deneyin nesnelerin adlandırılmasının tamamiyle rastlantısal olmadığını gösterdiğini ifade etmişlerdir. Yuvarlaklı şeklin genelde "bubba" diye adlandırıldığını, çünkü dudakların da yuvarlak halde çıkardığı sesin "bubba" sözüne yakın olduğunu, benzer şekilde "kiki" sesini çıkarırken ağız açılı ve gergin olduğu için bu şekille eşleştiğini belirtmişlerdir. Ayrıca "k" sesi "b" sesinden daha sert ve güçlüdür.

Seslerin rastlantısal-olmayan bir biçimde nesne ve olaylarla/anılarla ilişkilendirildiği sinestezya benzeri bu eşleşme, ses sembolizminin temelinin nörolojik olabileceğini göstermektedir.

İlker Fıçıcılar
29.6.2009




Söyleyeceklerim var!

Bu yazıda yazanlara katılıyor musunuz? Eklemek istediğiniz bir şey var mı? Katılmadığınız, beğenmediğiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düşündüğünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazıları yorumlayabilmek için üye olmalısınız. Neden mi? İnanıyoruz ki, yüreklerini ve düşüncelerini çekinmeden okurlarına açan yazarlarımız, yazıları hakkında fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloğa geçebilmeliler.

Daha önceden kayıt olduysanız, burayı tıklayın.


 


İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.

Yazarın dilbilim kümesinde bulunan diğer yazıları...
Bask Dili
Çevrilebilir Yazı Yazmak
Niçin Türkçe'yi Arapça'dan Arındırmalıyız?

Yazarın bilimsel ana kümesinde bulunan diğer yazıları...
Dahilerle Dolu Bernoulli Ailesi'nin Ünlü Jeoloğu Daniel Bernoulli ile Söyleşi
Bilim... Nedir... Ne Değildir... Çok Kısa Kısa...
Bu Taşı Kafama Kim Attı?

Yazarın diğer ana kümelerde yazmış olduğu yazılar...
Ekmek Tahtası ve Tahta Kaşıktan Sonra [Öykü]
Mezarımın Bekçisi [Öykü]
Bir İnsan, Yaşamı Boyunca Kaç Kitap Okuyabilir? [Deneme]
İnsanlık Kültürünü Yedeklemek - V0. 0 [Deneme]
Ekitap Teknolojisi Hakkında Kısa Kısa [İnceleme]
Soyadları Tarihçesi 1 - - Koptagel Üstünidman Kop Ta Gel! [İnceleme]
Dilimi Dilmemeyi Bileyim (Prof. Efrasiyap Gemalmaz'dan Alıntı) [İnceleme]


İlker Fıçıcılar kimdir?

Bir yazar değil. Yalnızca bir anlatmak istediği olduğunda en uygun sözcükleri seçip yan yana dizmeye çalışıyor. Aslen fizik kökenli ve yazılarında bunun etkisi hissediliyor.

Etkilendiği Yazarlar:
Memduh Şevket Esendal, Salah Birsel, Douglas Adams


yazardan son gelenler

 




| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık

| Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim Yapım, 2024 | © İlker Fıçıcılar, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır.
Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz.