**Günümüzde veri analizi, modern bilimin en önemli araçlarından biri haline gelmiştir. İstatistiksel modeller ve algoritmalar kullanarak geçmiş verilere dayanarak tahminler yapmak, iş dünyasında ve farklı alanlarda önemli bir yer tutar. Ancak, bu sürecin temelinde yatan felsefi yaklaşım, eski geleneksel kehanet yöntemleriyle paralellikler taşır. Bu makalede, veri analizinin ve ebcedin temelleri arasındaki benzerlikler incelenecek ve her iki yöntemin birer kehanet aracı olup olmadıkları sorgulanacaktır.
Ebced, Arap harflerinin her birine sayısal bir değer atayan kabaladan müşriklerin almış olduğu eski bir sistemdir. Bu sistem, özellikle İslam dünyasında, Kur'an ayetlerinin ve hadislerin anlamlarını derinlemesine çözmeye çalışan bazı kişiler tarafından kullanılmıştır. Ebced hesaplamaları, bu sayısal değerlerin bir araya getirilmesiyle belirli bir anlam çıkarma ve geleceğe dair kehanetlerde bulunma amacı güder. Bu anlamda, ebced kullanımı, daha çok mistik bir anlam taşır ve bilimsel temelden yoksundur.
Veri analizi, eski kehanet yöntemlerinin modern bir versiyonudur. Fakat bilim dünyasında bilimsel temellere dayanan bir disiplin kabul edilir. İstatistiksel analiz, büyük veri kümeleri üzerinden desenler ve eğilimler belirlemeye çalışır. Bu süreç, geleceğe dair tahminler yapmaya yönelik olsa da, tahminlerin doğruluğu, kullanılan verilerin güvenilirliğine ve istatistiksel yöntemlerin geçerliliğine bağlıdır. Yani, veri analizi "kesinlikten uzak" bir tahmin aracı sunar. Ancak, modern bilimde bu tür tahminler, belirli bir dereceye kadar doğruluk payı taşıdığından kabul edilir.
Ebced ile veri analizi arasındaki benzerlik, her ikisinin de geçmiş veriler üzerinden geleceği tahmin etmeye çalışmasıdır. Ancak, veri analizi daha matematiksel bir temele dayanıp bilim dünyasında bilimsel kabul edilirken ebcedin dayandığı temeller daha çok manevi ve mistiktir. Ebcedin temeli, sayısal değerlerin harflerle ilişkilendirilmesi ve bu ilişkilerin sembolik anlamlar taşıması üzerine kuruludur. Bu bağlamda, her iki yöntem de bir tür kehanet aracıdır.
Veri analizi, matematiksel modeller ve algoritmalar kullanılarak gerçekleştirilir. Bu sürecin amacı, geçmiş verilerden elde edilen desenler ve eğilimlerle, gelecekteki olayları tahmin etmeye çalışmaktır. Ancak, bu tahminler her zaman belirsizlik taşır ve belirli bir doğruluk oranı belirtilir. Bu nedenle, veri analizi tamamen doğru sonuçlar veremez, çünkü çok sayıda bilinmeyen faktör ve değişken bulunmaktadır. Ancak, veri analizi modern bilimin kabul ettiği bir yöntem olup nitel ve nicel veriler baz alınıp matematiksel hesaplamalar yapılır. Ebced ise, mistik bir yaklaşımla geleceği tahmin etmeye çalışan eski bir yöntemdir. Bu yönüyle, veri analizi ile ebced arasında temel bir fark bulunmaktadır: Birisi nicel verileri baz alıp matematiksel hesaplamalar yapar. Diğeri tamamen kehanet aracı olup manevi bir inanç sistemine dayalıdır.
İslam dini, insanların kaderini belirlemede yalnızca Allah'a güvenilmesi gerektiğini vurgular. Fal okları, kişinin geleceği hakkında tahminler yapmak için kullanılan bir araçtır. Ancak, İslam'da fal oklarına güvenmek, kişilerin kaderlerini onlara dayandırmaları, tevhid inancına aykırıdır. Maide Suresi'nin 90. ayetinde, fal okları "şeytan işi pislikler" olarak nitelendirilmiş ve bunlardan kaçınılması gerektiği ifade edilmiştir.
Ayette şöyle buyrulmaktadır:
"Ey iman edenler! Şüphesiz örten, kumar, dikili taşlar ve fal okları şeytan işi pisliktir. Bunlardan kaçının umulur ki kurtuluşa erersiniz." (Maide Suresi, 90. Ayet)
Bu ayet, insanların geleceğini belirlemede Allah'tan başka bir kaynağa güvenmenin yanlış olduğunu öğretmektedir. Fal okları, bir kişinin kaderini belirleme çabasıdır ve bu tür uygulamalar, Allah’ın iradesine aykırıdır. Aynı şekilde, veri analizi ile yapılan tahminlere de güvenmek ve hayatın yönünü buna göre şekillendirmek, büyük bir hatadır. Çünkü insanlar, Allah’ın takdirine ve iradesine teslim olmalıdır.
Veri analizi ve ebced, her ikisi de geçmiş veriler üzerinden geleceği tahmin etmeye çalışan araçlar gibi görünse de, aralarındaki temeller çok farklıdır. Ebced, manevi bir inanç ve sembolizme dayanan kehanet aracıyken, veri analizi matematiksel bir temele sahiptir. Ancak, her iki yöntemin de belirsiz ve tahmini sonuçlar sunduğu gerçeği, onları birer kehanet aracı olarak tanımlar.
İslam dini, insanların kaderini yalnızca Allah’a teslim etmeleri gerektiğini öğretir. Fal okları ve benzeri yöntemlerle geleceği tahmin etmeye çalışmak, doğru bir yaklaşım değildir ve inanç açısından tevhid inancına ters düşer. Aynı şekilde, veri analizi gibi tahmin araçlarına aşırı güvenmek ve kaderi bunlara dayandırmak, insanı doğru yoldan saptırabilir.
Bilimsel tahminler, insanın kaderini belirlemek için değil, yaşamı daha verimli ve bilinçli bir şekilde yönlendirebilmek için kullanılmalıdır. Geleceği yalnızca Allah bilir ve her türlü tahminde bulunmak, yalnızca bir yanılsamadır.
Benzerlik Ve Farklılıkları
Temel Benzerlikler:
- Geçmiş verileri kullanarak geleceğe dair öngörülerde bulunma çabası
- Belirli bir sistematiğe dayanma (Ebced'de harf-sayı ilişkisi, veri analizinde matematiksel modeller)
- Sonuçların kesinlik içermemesi
Kritik Farklılıklar: - Metodolojik Temel:
- Veri analizi: Ölçülebilir, tekrarlanabilir ve test edilebilir metodoloji
- Ebced: Mistik ve sembolik yorumlama sistemi - Doğrulama Mekanizmaları:
- Veri analizi: Hipotez testleri, güven aralıkları, hata payı hesaplamaları
- Ebced: Sübjektif yorumlama, doğrulanabilir metodoloji eksikliği - Kullanım Amacı:
- Veri analizi: Karar destek sistemi olarak kullanım, olasılıksal öngörüler
- Ebced: Manevi/mistik anlam arayışı, kesin kehanetler
İslami perspektiften bakıldığında her iki yaklaşımın da mutlak belirleyici olarak görülmemesi gerekir. Bu sebeple veri analizinin bilimsel bir araç olarak kullanılması, ancak kadercilik boyutuna taşınmaması önemli bir denge noktası oluşturur. Veri analizi, modern bilimin metodolojik araçlarından biri olarak değerlendirilmeli ve mutlak kesinlik iddiasından uzak, destek mekanizması olarak görülmelidir. **
