..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Deney, herkesin hatalarýna verdiði addýr. -Oscar Wilde
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Ýnceleme > Dil > Mikail Boz




30 Aralýk 2008
Koku: Ýletiþimde Ýlk Adýmlar  
Mikail Boz
Dilin nasýl oluþtuðuna dair çeþitli teoriler mevcut. Belki de kokularýmýz dilin oluþmasýndaki ilk adýmdý.


:CCGB:
Dillerin Kökeni üzerine ileri sürülen her kuram, kendisini belirli ön þartlar üzerine inþa eder. Bunlar genel olarak þu þekilde ifade edilebilir:

a. Doðal, yaþanýlýr bir çevre.
b. Ýletiþime geçilecek bir insan kitlesi.
c. Dil araçlarý.
d. Ortak payda.

Ýlk üç maddeyi anlayýp, dil araþtýrmalarýnýn içine yerleþtirmek kolaydýr. Bir yer, bir miktar insan ve iletiþim araçlarý; ancak ortak payda, sýklýkla dil kuramlarýnda ihmal edilir.

Ortak paydadan kasýt iletiþime geçecek olan birimlerin belirli bir aynýlýðý, ya da ortak paydalar yaratma gereksinimidir. Çünkü iletiþime geçmek bir ortak payda yaratmaktýr. Örneðin bir kamu kurumuna gittiðinizde “ortaklýk” bürokratik bir iþlem yaptýrma arzusudur; bu bizim kamu kurum temsilcileriyle iletiþime geçmemizi saðlar. Ayný þekilde kimi zaman birisine içini dökmek, onun sizi dinlemeye, sizin de anlatmaya dönük bir ortaklýðý kabul ettiðinizde olur.

Koku da iþte Dil’in Kökeni üzerine yapýlan araþtýrma da burada devreye girer.
Avusturyalý bilim insanlarý insanýn beden kokusunun parmak izi kadar tekil olduðunu ortaya çýkardý. Ayrýca koku, evrim boyunca insanoðlunun hayatta kalabilmek, bozuk ve toksik yiyeceklerden sakýnmak için dayandýðý en temel duyu olarak gösteriliyor. Böylece koku almak bize çevremizle ilgili çok önemli bir bilgi veriyor. “Pis” dediðimiz kokular biz mevcut yerden uzaklaþtýrmaya iterken, “güzel” kokular orada kalmaya, iletiþimi devam ettirmemiz yönünde beyne sinyal göndermiþ oluyor. Yani koku mevcut alan içinde gözümüzle göremediðimiz, hissedemediðimiz “saklý” bir bilgiyi bize saðlýyor ve çevremiz hakkýnda farklý bir boyutta fikir ediniyoruz.

Memelilerin koku duyularý hayli geliþmiþ varlýklardýr. Memelilerin burnunda, türdeþlerinin tehlikeyle karþýlaþtýðýnda yaydýklarý kokularý algýlayabilmelerini saðlayan özel bir alýcý vardýr. Lozan Üniversitesi’nden araþtýrmacýlar bir fareyi, su kabýnýn tehlikeli olduðunu anladýktan sonra, uyarý için feromon (Feromon bir canlýdan salgýlandýktan sonra ayný türden baþka canlýlarda davranýþ deðiþikliklerine yol açan kimyasal kokudur) yayan farelerin ve bu su kabýnýn bulunduðu ortama koydular ve sonradan gruba eklenen farenin su kabýndan uzaklaþtýðýný gördüler.
Yine bir köpek, sahibinin bacaðýndaki 'ben'i sürekli olarak ve bazen pantolonunun üzerinden bile kokluyor, hatta onu ýsýrmak istiyordu. Kadýn, köpeðinin bu ýsrarlarý karþýsýnda, kendisine hiçbir sýkýntý vermeyen ve önemsemediði bu ben için doktora gitmeye karar verdi. Bacaktaki ben'den yapýlan incelemelerde bunun kötücül kanser olduðu anlaþýldý ve ben, ameliyatla çýkarýldý. Kadýn, o günden beri hayatta ve saðlýklýdýr. Köpeði sayesinde belki de çok kýsa bir zamanda ölümüne neden olabilecek bir kanserden kurtulmuþtur.

Öte yandan pek çok canlýnýn (yine köpek gibi) belirli bir alanda sahipliðini belirtmek için orayý kendi kokusuyla iþaretlediðini, yine pek çok canlýnýn da sürtünerek belirli bir bölgeye iz býraktýðýný biliriz. Her canlý kendine has bir koku taþýr. Hatta bu koku onun tüm varlýðýnýn bir izidir de diyebiliriz. Yapýlan araþtýrmalar da insanýn korktuðunda farklý bir koku, mutlu olduðunda farklý bir koku, üzüldüðünde farklý bir koku yaydýðýný gösteriyor.

Kadýnlar erkeklere göre kokuya daha duyarlýdýr. Ýngiltere’de yapýlan bir araþtýrmada kokunun evlilik sürecindeki önemini gösterir nitelikte. Araþtýrmada izlenen kadýn denekler, sevgili seçiminde beden kokusuna deðil de parfüm kokusuna maruz kalýrlarken, bir diðer grup doðrudan beden kokusuna maruz kalýrlar. Yani bir kadýn grubu eþiyle birlikte olma sürecinde onun gerçek kokusu yerine parfümün sahte edinilmiþ kokusunu alýr, diðerleriyse almaz. Araþtýrmada parfüme maruz býrakýlan kadýnlar kendilerine uyumlu bir erkeði seçmesi çok daha düþük bir yüzdede iken, eþinin gerçek kokusunu hisseden kadýnlar çok daha uzun ve mutlu bir evlik sürmüþtür. Yani koku karþýmýzdaki kiþinin karakteri hakkýnda önemli bir bilgi saðlýyor.
Bu aþamada kokunun Dil Kökenine etkisi þu þekilde öne çýkýyor.

1. Koku ilkel çaðlardan bu yana bir iletiþim aracý olarak kullanýlýyor. Bilinçli olarak bir yeri iþaretleme, bilinçsiz olarak da kendi yapý ve karakterimiz hakkýnda bir bilgi saðlýyor. Koku edinilmiþ deneyimin korunmasýný saðlýyor. Böylece belirli bir alanda yaþanmýþ olaylarý, türdeþlerimizin deneyimlerini kokuyla anlýyoruz. Ýletiþim ve bilgi etkisi.

2. Ortak bir kokuya sahip olmayan bireyler asla yan yana duramazlar. Bir arkadaþ grubunda bile koku çok önemlidir. Birisinin aðzýnýn kokmasý onun gruptan uzaklaþtýrýlmasýna sebep olabilir. Her evin, her ailenin bir kokusu vardýr birisinin evine gittiðimizde bile önce evi koklar, orada kendi evimize ait kokuyu ararýz. Pek çok kiþinin bir baþkasýnýn evinde yatamamasýnýn sebebi orada kendi evine ait kokuyu bulamamasýdýr. Bir araya gelen kiþiler zamanla kendilerine has bir koku oluþtururlar. Ýþte bu anda bir grup kokusu, bir ortak payda yaratýlmaz ise iletiþme geçecek zemin tümden yok olur. Grup aidiyeti ve grup baðý.

3. Bir yerde bulunurken bir koku yayýyor oradaki kokuyu alýyoruz. En ilkelinden en geliþmiþ toplumlara kadar koku sosyal bir statü saðlayýcý etkiye sahip. Böylece hem grup içinde hem de grup dýþýnda bizi tanýmlayýcý etkisi mevcut. Sosyal statülerdeki etkisi.

4. Koku sosyal iliþkilerde karþýmýzdaki insanýn saklayamayacaðý bir bilgiyi saðlýyor. Bu da kiminle uyumlu kiminle uyumsuz olacaðýmýzý tahmin etmemizi saðlýyor. iki sevgili birlikteyken birisinin aðzý kokuyorsa aðýz kokusu karþý tarafa sadece kötü bir koku almanýn rahatsýzlýðýný deðil, ayný zamanda aðzý kokan kiþinin ya midesinde, ya aðzýnda bir hastalýk olduðunu gösterir ve koklayan tarafýn beynine “Onunla evlenmek iyi bir seçim deðil, o hasta,” þifresini de gönderir. Yani iletiþim o kiþiyle sürecek mi sürmeyecek mi? Bir iletiþim olduðu sürece dil geliþebilir. Süreç etkisi.

Böylece eski atalarýmýz da, henüz organik bir konuþma dili yokken, hatta bir beden dili bile yokken (çünkü beden diliyle iletiþime geçmek için bile bir ortak payda gerekir) birbirlerini kokularýyla tanýyor, tehlikeli olanlarý böyle seziyor, grup dýþýndan olan kiþileri grubun ortak kokusunu taþýmadýðý için hemen tanýyordu. Ayný biçimde kokmak, onlara bir aidiyet de saðlýyor olmalýydý. Hatta bugün bile Çingeneler’in “bizden biri” olmadýðýný söyleyen bir kadýn bu fikrine kanýt olarak onlarýn kokusuna vurgu yapar. Bir Çingene kýzla evlenmek için kýzýn 40 gün hamamda yýkanmasý gerektiði mitine bel baðlar. Yine Araplar bizler için sevilmez milletlerdir. Sevilmeze dair kanýtlarýmýzdan birisi de Araplarýn “pis kokmasýdýr”.

Yani koku BÝZ ve ONLAR’a dair çok önemli bir veridir. Ortak bir Dil’in olmasý için BÝZLÝK duygusuna ihtiyaç duyduðumuz göz önüne alýnýrsa, bir ortak payda olarak koku, Dilin Kökeni açýsýndan çok önemlidir. Kokularýmýz bizlerin ortak dilidir.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.


Yazarýn Ýnceleme ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Ulysses'in Uluses'i
Küresel Isýnma ve Kapitalizm
Céline ile Gecenin Sonuna Yolculuk
Popüler Kültür ve Medya
Sansüre Karþý Sansür

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Seni Düþünmek [Þiir]
Yüzyýllýk Yalnýzlýk [Þiir]
Kan (At) Lý Geceler [Þiir]
Hedef [Þiir]
Mahpus [Þiir]
Yeþil Canavar [Öykü]
Utanç [Öykü]
Günün Sonuna Yolculuk [Öykü]
Dalgakýran [Öykü]
Ölüm Döþeðinde Puslu Aþka Keþfi (2) [Öykü]


Mikail Boz kimdir?

Mikail BOZ

Etkilendiði Yazarlar:
N. Gogol, F. Kafka, J. M. Coetzee, L. F. Celine, M. Proust, A. Camus


yazardan son gelenler

yazarýn kütüphaneleri



 

 

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Mikail Boz, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.