KRISHNAMURTI ÝLE KENDÝNÝ TANIMA SANATI

Sokrates, “Kendi kendini taný” diye öðüt vermiþ. Peki ama nasýl? Bu olaðanüstü iþi nasýl gerçekleþtirebiliriz? Bu çok güç bir þey. Çünkü kendimizi tanýmamýza yasaklar koyan, engeller oluþturan, çok güçlü dinsel, etniksel ve toplumsal baðlar var. Bu koþullar altýnda bir kimsenin gerçek kimliðiyle kendi kendini tanýyabilmesi ve bu iþin nasýl yapýlabileceðini baþkalarýna öðretebilmesi için toplumsal ve dinsel modele baþ eðmeyen biri olmasý gerekli. Ýþte geçtiðimiz yüzyýlda böyle biri yaþadý: Jiddu Krishnamurti, 1895’de Hindistan’nýn güneyinde Madras yöresinde doðdu. 13 yaþýnda “dünya öðretmeni” seçildi. Konuþmalarý ve yazýlarý herhangi bir özel dinle baðlantýlý deðildi; bütün dünyaya aitti. 1929 yýlýnda kendisine verilen Mesihlik ünvanýný kabul etmedi. Etrafýnda oluþan örgütü daðýttý. Gerçeðin, “yollarý olmayan bir ülke” olduðunu ve ona herhangi bir biçimsel din, felsefe ya da tarikat aracýlýðýyla yaklaþýlamayacaðýný açýkladý. Hiçbir yetki istemedi, kimsenin müridi de olmasýný arzulamadý.” Öðretisinin temelinde, toplumda gerçekleþecek köklü bir deðiþimin ancak “ bireysel bilinçlilikte bir dönüþüm “ ile olanaklý olduðu þeklindeydi. Dinsel ve milliyetçi koþullanmalarýn bölücü, sýnýrlayýcý, ayýrýcý etkilerinin dýþýnda hep insaný tanýmaya çalýþtý. Dünyanýn hemen her yerinde konuþmalar yaptý. 1986’da 90 yaþýnda öldü. Yaþamý ve öðretileri 20. yüzyýlýn büyük bir bölümüne yayýlan Krishnamurti pek çok kiþi tarafýndan modern zamanlarda insan bilincini en derinden etkileyen biri olarak görüldü. Bütün organize dinleri aþan bir yaþam biçimine iþaret ederek, dine yeni bir anlam ve içerik getirdi. Tek düþüncesinin “ insaný mutlu ve koþulsuz olarak özgür kýlmak” olduðunu ilan ederek, insaný bencillik ve acýnýn derin þartlanmalarýndan özgürleþtirme yoluna koyuldu. Herhangi bir felsefe getirmek yerine gündelik yaþamlarýmýzda her birimiz ilgilendirin þeylerden konuþtu. Yaþam sorunlarýndan, bireyin güvenlik ve mutluluk arayýþýndan, insanýn hýrs, þiddet, korku ve acý gibi içsel yüklerden kurulma ihtiyacýný ele aldý.
Jiddu Krishnamurti'nin kitaplarýný þöyle geliþigüzel bir karýþtýralým bakalým, neler çarpacak gözümüze; belki onu tanýmamýz daha kolay olacaktýr:
“Dünya çapýnda genel bir düþüþ, bozulma görülüyor. Teknolojik olarak çok büyük ilerleme olabilir; elektronik beyinler, bilgisayarlar, otomasyon, aya gitmek ve teknolojik bilginin bütün geri kalaný. Bilimde de sözüm ona ilerleme var. Ýnsan pek çok sorununu çözmek için, gözlerini bilime, siyasete, din adý verilenlere, organize inanýþlara çevirdi. Problemleriyse çözülmedi. Ýnsan iki milyonu aþkýn bir zaman önce nasýlsa, üç aþaðý beþ yukarý öyle kaldý; sefil, mutsuz, çatýþma, karmaþa içinde umutsuzluk, kaygý, suçluluk içinde, hayata hiçbir anlam vermeden ya da ruh haline, bilgisine umutsuzluðuna, vb. göre anlamlar vererek. Ama kiþi- insan olarak siz ve ben – özünde deðiþmedi. Hala hýrslý, haset, karmaþa, sefalet, savaþ içinde.”
“Çevrenizin tüm baský ve insafsýzlýklarý içinde neyin doðru neyin asýlsýz olduðunu bulun; iþte o zaman doðruyu bulacaksýnýz.” Krishnamurti, utangaç ve sýkýlgan biri olmasýna raðmen, yorulmadan ve hazýrlýksýz binlerce konuþma yapar. Konuþmalarýnýn temeli; “Hiçbir otoritenin yardýmý olmadan bir anda, herkes, yaþamýn varoluþu gibi, gerçeði bulabilir.” düþüncesi doðrultusundadýr. Kendisine neden konuþtuðu sorulunca þöyle der; “Hakikat üst üste yýðýlmaz. Yýðýlan her zaman yok olur, bozulup gider. Hakikat hiçbir zaman bozulmaz çünkü o yalnýzca anlýk düþüncede, anlýk iliþkide, anlýk sözcüklerde, anlýk gülümseme ve gözyaþýnda vardýr. Ve eðer siz ve ben, bunu bulabilir ve yaþayabilirsek- yaþamanýn kendisi bulmak demektir- iþte o zaman bir fikri yayan deðil, yaratýcý insan oluruz- kusursuz deðil, yaratýcý olmak, çok farklýdýr.” Yine söyleþisinin bir yerinde der ki, “Eðer birbirimizle birey düzeyinde, ayný anda ve ayný seviyede iletiþime girebilirsek belki o zaman ‘ilke yayma’ dýþýnda bir anlayýþ olur.”
Krishnamurti, türemiþ bir öðretiye sahip, özel bir söz daðarcýðý olan, bir kuruluþa veya tarikata, dine veya bir öðretiye baðlý biri deðildi.
Bir baþka söyleþi de; “ Konuþanýn söyledikleri aslýnda önem taþýmaz. Zihnen, çaba harcamadan anlama halinin farkýnda olmasý önemlidir. Anlamaz ve yalnýzca sözcükleri dinlersek sürekli kavram veya fikir toplarýz ve sonra günlük veya sözde ruhsal yaþamýmýzda bu þekilde oluþturduðumuz kalýba kendimizi uydurmaya çalýþýrýz.”
Yine devam eder , “…neden zihinsel seviyede bu denli incelikli ve kültürlü olmamýza raðmen günlük yaþamýmýz o denli öðütücü, anlamsýz ve yalnýzca kuþkulu bir kavram olan hayatta kalmaya döndük? Neden yaþam, günlük varoluþ eziyet dolu?”
Krishnamurti’ye göre, “Yeni bir zihin ancak dinsel ruh ve bilimsel tutum ayný bilinç hareketinin oluþturduðu zaman olanaklýdýr - bilimsel tutumun ruhun zihnin iki paralel süreci veya yetisi olmadýðý bir hal- Bu ikisi, iki farklý hareket halinde, yalýtýlmasý gereken su geçirmez bölümlerde bulunmaz, fakat zekanýn ve yaratýcý doðasýnda var olan yeni bir hareketi oluþturur.”
“Baþkasýnýn deneyimi gerçekliði anlamada geçerli deðildir. Dünyanýn her yerindeki örgütlü dinlerse bir baþkasýnýn deneyimine dayanýr.”
“Bir çocuðu anlayabilmek için onu kýnamamalýyýz. Çocuðu kýnamanýn hiçbir anlamý olmaz.”
“Eðer sizin bir önyargýnýz, belirli bir inancýnýz varsa, bir hindu, bir hýrýstiyan,, bir komünist olarak düþünüyorsanýz berrak bir biçimde düþünebilir misiniz? Kuþkusuz bir direðe kösteklenmiþ bir maymun gibi zihniniz bir inançla kösteklenmemiþ olduðu zaman, düþüncenizden bir sonuç beklemediðiniz zaman, kafanýza takýlý bir önyargý olmadýðý zaman berrak düþünebilirsiniz.”
“Kör inanç dünyanýn en büyük felaketlerinden biridir.”
“Özgür olmalýsýnýz, çünkü özgür zihinde alçakgönüllü olmanýn özünü göreceksiniz. Direnen bir zihin deðil. Özgür ve dolayýsýyla alçakgönüllü olan bir zihin öðrenebilir.”
“Günlük iliþkinizde öfkeyle, sinirle bir þey söylerseniz, beyin de bunu kaydeder, sizinle ilgili daha önceden oluþturduðu imgeye ekler.”
Dinlemek pek çok þey gerektirir. Önce, kiþinin zihni dingin olmalýdýr, oksa dinleyemez.

“Ýyilik toplum içinde çiçek açmaz, çünkü toplumun kendisi her zaman çürüktür, bozulmuþtur. Yalnýzca toplumun tüm yapýsýný ve sürecini anlayan ve ondan kurtulmakta olan insanýn karakteri vardýr ve ancak o insan, iyilik içinde çiçek açar.”
“Gerçek; yolu da sýnýrlarý da olmayan bir ülkedir. Gerçeðe götüren hiçbir din, hiçbir mezhep yoktur. Benim düþüncem budur ve bunda ýsrarlýyým, gerçek insana bazen kendiliðinden gelir. Gerçek örgütlenmez ve örgütlenmemelidir de.” Ýnsanlar hýzla akan yaþam nehrinin yanýnda kendilerine küçük bir havuz kazarlar, iste o havuzda kokuþur, o havuzda ölüp giderler. “