ÇÝSE ve SARIKIZ

     Çise, gece söylediklerini sabahýn köründe eksiksiz yerine getirerek babasýný hayýr dualarla Ýzmir’e uðurladý. Terasta otururken, güneþin Kaz Daðý’na vuruþuna baktý uzun uzadýya. Dünkü yanan yer, yeþillikler arasýnda kara bir leke olarak belli oluyordu. Kaz Daðý o kadar yakýn görünüyordu ki, atlayýp tepesine çýkasý geldi. Sarýkýz gibi kaz gütmek istedi. Kaz Daðý’na çýkarak Sarýkýz’ýn türbesini ziyaret eden bir sýnýf arkadaþýnýn anlattýklarýný anýmsadý…

Söylenceye göre Sarýkýz, sarýþýn, ipek gibi saçlarý olan çok güzel bir kýzmýþ. Kaz güdermiþ. Günlerden bir gün bir oðlanla karþýlaþmýþ. Oðlanýn yanýk bakýþýyla taze yüreði pýrpýr edivermiþ. Buluþtukça birbirlerine akmýþ gönülleri. Özde Türk ve Müslüman olduklarý halde, Alevi-Sünni ayrýmcýlýðý tokmak gibi inmiþ baþlarýna. Ýki tarafýn katý yüreklileri, böyle bir sevdaya þiddetle karþý çýkmýþlar. Öyle ki, Alevi bir oðlanýn Sünni bir kýzý sevmesi övgü ve destek görürken, Sünni bir oðlana gönül veren Sarýkýz’a çok görülmüþ bu hak. Üstelik, asýlsýz iftiralara uðramýþ. Savunma hakký bile verilmeden hakkýnda ölüm fermaný çýkarýlmýþ. Sarýkýz’ýn babasý, sözde örf olan bu fermaný uygulamaya mecbur kalmýþ. Kazlarý birlikte gütme bahanesiyle kýzýný ormana götürmüþ. Öldürüleceðini anlayan Sarýkýz, “Ben sadece gönül verdim,” deyip iftiralara inanma demek istemiþ babasýna. Vedalaþtýðý kazlarý, kovaladýðý halde yanýndan ayrýlmamýþlar. Baba, öldürmeye kýyamadýðý kýzýný, kazlarýyla birlikte Kaz Daðý’nýn üstüne götürüp yazgýsýyla baþ baþa býrakmýþ. Sarýkýz, daðýn tepe bir yerinde her gece ateþ yakmýþ. Gönül verdiði oðlan görüp gelsin diye. Sevdiði oðlanýn aklýný çývdýrdýðýný, alýp baþýný gittiðini bilmeden yakmýþ durmuþ ateþi... Aylar ve uzun yýllar geçmiþ. Sarýkýz’ýn yaktýðý ateþi sevdiði oðlan görememiþ ama, babasý gördükçe sevinirmiþ. Kýzýna yapýlan haksýzlýðýn onulmaz acýsýna daha fazla dayanamayýp yanýna gitmiþ. Sarýkýz’ýn kazlarý, Sarýkýz’a yaklaþtýrmamýþlar babayý. Sarýkýz’ý ortalarýna alarak bas bas baðýrýp, babayý ýsýrmak istemiþler. Sarýkýz, babasýnýn kötü niyetle gelmediðini anlamýþ. Kazlarýný susturmuþ. Kucaklaþtýðý babasýyla uzun süre aðlaþmýþlar. O günden sonra birlikte kalýp kazlarý gütmüþler. Daðýn düzlüðüne taþlarla geniþ avlular yapmýþlar. Bir gün kazlar, Edremit Körfezi’ne doðru bir beyaz bulut gibi akarak uçup gitmiþler. Sarýkýz çok üzülüp aðlamýþ. Gözyaþlarý yaðmur gibi yaðmýþ Kaz Daðý’na. Sýrtýyla aþaðýdaki ormandan odun getiren babasýna kazlarýn kaçtýðýný söylemiþ.
     “Ben sana baþka kaz bulurum ama senin gibi evlat bulamam,” demiþ babasý.

Kazlarýn akþama doðru geri dönmesi, Kaz Daðý’nýn bu güzel kýzýný çok sevindirmiþ. Sonra utanmýþ kendinden. Babasýnýn sözlerine sevineceði yerde, kazlarýn geliþine sevindiði için...Sonraki günlerde sevmeye doyamadýðý babasýný yitirmiþ. Kaz Daðý’nýn en yüksek tepesine gömmüþ. Tepeye, “Bundan sonra senin adýn Babadað olsun,” demiþ.

Örfleri katý olsa da yüreði insan sevgisiyle yoðrulmuþ Türkmenler, köye inmesi için Sarýkýz’a kucak açmýþlar ama o kazlarýyla birlikte Kaz Daðý’nda kalmayý yeðlemiþ. “Öldüðümde beni, körfezi iyi gören bir tepeye gömün,” diye vasiyet etmiþ. Gönül verdiði oðlanýn kendisi gelmese bile öldüðünde ruhu gelir diye…Sarýkýz’ý, kadýn bir evliya gören Türkmenler, vefa borcu ötesinde dileðini yerine getirmiþler. Yaþamýna uygun basit bir türbe, kazlarýna da taþlarla avlu yapmýþlar. Körfezi çok güzel gören bu tepeye Sarýkýz adýný vermiþler.

Sarýkýz Tepesi hangisi diye Kaz Daðý’nýn zirvelerine göz gezdirdi Çise. Bakýþlarý bir tepeye takýlý kalýrken, Kaz Daðý’nýn bu güzel kýzýný hayal etti. Kaz çobaný Sarýkýz’la epey benzerlik gördü kendinde. Sarýþýn ve ipek saçlý deðildi ama onun kadar güzel olduðunu sanýyordu. Söylencede anasý geçmediðine göre, Sarýkýz da öksüz olmalýydý. En belirgin ortak yanlarý, babalarýyla birlikte yaþamalarýydý. Kýzlarýný çok seven babalara sahip olmalarý da en önemli benzerlikleriydi. Babasýnýn da kýzý uðruna tüm varlýðýný hiçe sayacaðýna inanýyordu. Kaz Daðý’ndaki babanýn,
kaz çobaný güzel kýzý Sarýkýz için kazlarý hiçe saydýðý gibi...

Bakýþlarýný Kaz Daðý’ndan ayýramýyordu Çise. Ormanlarýn renk deðiþimiyle yarattýðý güzelliðe bakmaya doyamýyordu. Dünyadaki ilk güzellik yarýþmasýnýn Kaz Daðý’nda yapýldýðý bilgisi geldi aklýna. Yarýþma nerede yapýlmýþ olabilir merakýyla Kaz Daðý’nýn tepelerini ve körfeze bakan yüzünü taradý bakýþlarýyla…Güzellik yarýþmasý nasýldý diye düþünmeye baþladý. Epey kafa yordu ama Paris ve altýn elma dýþýnda baþka bir þey gelmedi aklýna. Babasýna sormaya karar verdi. Güzellik yarýþmasý hakkýnda düþünceler yürüttü. Resim, heykel ve filmlerde gördüðü baþlarý altýn zeytin dallarýyla taçlý, gerdaný ve kollarý açýk, ince beyaz örtüler içindeki süslü kadýnlar geldi gözünün önüne. O dönemlerde yaþayan kadýnlarýn daha süslü ve bakýmlý olduklarý kanýsýna vardý. Gözleri, dünyanýn ilk güzellik yarýþmasýnýn yapýldýðý Kaz Daðý’na çevrili ve kafasý eski dönemlerde iken araba gürültüsü duydu. Gelen arabanýn, deniz sefasý yapmak isteyen akraba kadýn ve çocuklarýný getiren minibüs olduðunu tahmin etti. Vücudunun bir parçasý kabul ettiði aracýna bindiði gibi çemberleri çevirerek terasa çýkan tekerlekli sandalye yolundan hýzla indi…

**: Bu öykü, Çise adlý bir çalýþmadan alýntýdýr.
**: Farklý öykülerle anlatýlan hatta deðiþik yörelerin sahiplendiði Sarýkýz efsanesinin
buradaki öyküsü, Edremit’in Çamcý köyünde, yaþlý bir halk ozanýn bana anlatýmýdýr.

Veysel Baþer