**Kutsal metinler ve dini kaynaklarda insanlığa mesaj taşıyan figürler arasında "Dabbe" ve "Mehdi" özel bir yere sahiptir. Bu iki figür, geleneksel ve modern tefsirlerde farklı yorumlarla ele alınmış, ancak ayetler ve hadisler ışığında bu kavramların anlamlarını ve fonksiyonlarını derinlemesine incelemek, onların insanlar için taşıdığı mesajları daha iyi anlamamıza olanak sağlar.
"Dabbe" kelimesi Arapça’da "hareket eden, canlı varlık" anlamına gelir ve Kur’an-ı Kerim’de 14 kez geçer. Çoğul hali olan "devâbb" ise dört kez kullanılmıştır. Dabbe, canlı ve hareketli bir varlığı ifade eder. Neml Suresi 82. ayetinde şöyle geçmektedir:
> "Ve söz başlarına geldiği zaman onlara yerden bir canlı çıkarırız. Şüphesiz o onlara insanların ayetlerimize inanmadıklarını söyler." (Neml, 27:82)
Bu ayet, Dabbe'nin kıyamet öncesi bir dönemde yerden çıkacak bir varlık olduğunu ve insanlarla konuşarak onların ilahi mesajlara olan inançsızlıklarını yüzlerine vuracağını ifade eder. Hadislerde de Dabbe'nin yanında Nebimiz Musa'nın asası ve Elçi Süleyman’ın mührü olduğu belirtilir ve müminlerin yüzü parlatılacak, kâfirler ise damgalanacaktır (Ahmed b. Hanbel, Müsned 2:91). Bu durum, Dabbe'nin insanları inançlarına göre ayıran bir görev üstleneceğini gösterir. Dabbe, ilahi bir mesaj taşıyan bir şahıstır ve görevi insanlara doğru yolu göstermek, onların inançlarının derinliğini sorgulamalarını sağlamaktır.
Mehdi kelimesi, “hidayete ermiş” veya “doğru yola ileten” anlamına gelir. İslam dünyasında Mehdi, kurtarıcı bir figür olarak bilinse de tarihsel ve teolojik bağlamda daha geniş bir anlam taşır. Mehdi, İslam’dan önce Sabii dininde kullanılan bir terim olup kurtarıcı ve kutsal bir görev icra eden kişi olarak tanımlanır. İslam’da ise bu kavram, insanları doğru yola sevk eden bir rehber olarak kabul edilmiştir.
Kur'an-ı Kerim’de Mehdi’den bahsedilen bir ayet şöyledir:
> "Dedi: Hepiniz oradan inin. Bir kısmınız bir kısmınıza düşmansınız. Artık benden bir hidayet kesinlikle gelecektir. Kim benim hidayetime uyarsa sapkınlık yoktur. Ve sıkıntı çekmez." (Taha, 20:123)
Bu ayet, insanlığa rehberlik edecek bir doğru yolu göstericinin (hidayet edici) varlığına işaret eder. Mehdi’nin misyonu, insanları ilahi mesaja yönlendirmek, onları sapkınlıktan kurtarmak ve bozulmuş dini anlayışları düzeltmek olacaktır.
Gerek Dabbe gerekse Mehdi, insanlığa rehberlik etmek ve ilahi mesajı aktarmak gibi bir misyona sahiptir. Neml Suresi 82. ayetinde geçen Dabbe’nin Mehdi ile örtüşen bir görev üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu iki figür, insanlara gerçek imanın ne olduğunu hatırlatacak ve onları Kur’an’a yönlendirecektir. Her iki figür de insanları inançlarının derinliğine dair sorgulamalar yapmaya teşvik edecek, bozulmuş inanç sistemlerini düzeltmeye çalışacak ve Allah’ın mesajını hatırlatacaktır. Yani anlaşılacağı üzere gerçekte Mehdi ile Dabbe aynı şahıstırlar. Mehdi yani Dabbe, geleneksel anlayışlara göre kıyamet öncesi dönemde zuhur edecek ve insanları hakikate davet edecektir. Ancak, bu kişilerin görevi yalnızca insanların inançlarını sınamak değil, aynı zamanda bozulmuş dini yapıları düzeltmek ve insanları Allah’ın yoluna yönlendirmektir. Bu bağlamda, Dabbe’nin görevi daha geniş bir perspektife yayılmakta ve insanları doğru yola sevk etmekle yükümlü olduğu anlaşılmaktadır. Tarih boyunca dinler, hadisler ve yorumlarla özünden uzaklaştırılmıştır. Mezhepler, farklı anlayışlar ve gelenekler insanları ilahi mesajdan koparmış ve onları karmaşık bir dini yapının içine hapsetmiştir. Bu bağlamda, Mehdi ve Dabbe figürlerinin görevi, insanları yeniden Kur’an’a yönlendirmek, bozulmuş inanç sistemlerini düzeltmek ve doğru yola yönlendirmektir.
Neml Suresi 82. ayeti, bu görevi açıkça ifade eder:
> "Ve söz başlarına geldiği zaman onlara yerden bir canlı çıkarırız. Şüphesiz o onlara insanların ayetlerimize inanmadıklarını söyler." (Neml, 27:82)
Bu ayet, insanların kendi inançlarını sorgulamalarını ve hakikati aramalarını teşvik eder. Kur'an’a dayalı bir yaşam sürmek ve bozulmuş anlayışlardan uzaklaşmak için bu figürün mesajlarını doğru anlamak büyük önem taşır. Dabbe veya hadislerde geçtiği ismiyle Mehdi’nin misyonu, insanlık için ilahi bir rehberlik sağlamak, bozulmuş inanç sistemlerini düzeltmek ve Allah’ın mesajını yeniden hatırlatmaktır.
Dabbe yani Mehdi, insanlığa ilahi mesajı iletmek ve doğru yolu göstermek için görevlendirilen kişidir. Bu kişi Kur’an’a dayalı yaşamı teşvik etmek, insanları yanlış inançlardan arındırmak ve Allah’ın mesajını doğru bir şekilde anlamalarını sağlamak amacıyla ortaya çıkacaktır. Bununla birlikte, hadislerin ve farklı mezheplerin etkisi altında bu figürlerin anlaşılması zamanla bozulmuş ve dabbeden ziyade bir mehdi beklenir duruma gelinmiştir. Ancak asıl mesaj, insanların ayetlere iman etmedikleridir. Kur’an’a dönerek doğru inancı benimsemeleri gerektiğini belirtir. Bu bağlamda Dabbe yani Mehdinin görevi, insanları doğru yola yönlendirmek olacaktır. Ancak hadisçilerin kabul ettiği gibi bir Mehdi yoktur. Zaten Mehdi gelse dahi cemaatler ona karşı çıkarlar öldürmek isterler çünkü cemaatler kendi cemaat liderlerini Mehdi olarak görüyorlar ve sayısız mezhepleri, cemaatleri var. Nebimiz Muhammed dahi kimseyi cehennemden kurtaramadı. Mehdi gibi Nebi dahi olmayan bir kişi kimseyi cehennemden kurtaramaz. Ve savaşsız , kimse öldürülmeden galip gelme iddiasıysa hiç doğru değildir. Çünkü cemaatler kendi cemaat kurucularını Mehdi olarak gördükleri için ona düşman olup onu öldürmek isterler ancak Kur'an'da dabbe geçiyor. Dabbeyse hadisleri kabul edenlerin aksine hadislere karşı çıkıp herkesi Kur'an'a davet edip insanların ayetlere iman etmediklerini söyleyecek. **
