Çalışma masama oturduğumda ilk iş, bilgisayarımda arşivlediğim metinleri okumaya başlarım... Bazı metinlere yoğunlaşmak ve bir damar yakalayıp oradan yeni bir şeyler söylemeye çalıştığımda balkona özenle yerleştirdiğim bitkileri seyre dalarım. İrili ufaklı saksılara diktiğim fesleğen, kaktüs ve sardunyalara baktıkça hem gözlerimin hem de ruhumun dinlendiğini fark ederim. Şayet sabaha kadar çalışmışsam çiçeklerime su verip canlı kalmasını sağlarım. Bu seremoniyi gerçekleştirdiğimde o günüm çok verimli geçer…

Saksılardan balkona yayılan mis gibi toprağın kokusu, iç acıcı, ruh okşayıcı nane ve fesleğenin kokusu, güneşin ilk ışıklarıyla çiçeklerin yapraklarına teması, bahçemizdeki meyve ağaçlarına tünemiş güvercin, kumru ve diğer kuşların sabah zikirlerini dinlemekten haz duyarım. Düşünürüm, bakarım, seyredip anlamaya, idrak etmeye, yeni şeyleri keşfetmeye çalışırım. Bazen kelimelerden yeni bir yol açmışsam hemen not defterime yazıp, art arda sıralamaya çalışırım. Bu bir çeşit zor bir bulmacayı çözüyor hissi verir bana. Hani tüm soruların yanıtlarını biliyormuşum gibi… Bazen de içinde hiç sözcük olmayan, ancak tarifini bir türlü yapamadığım, belki de aciz kaldığım ve içinden geçilebilir bir auraya bırakıyorum kendimi. İki söz arasında uzayıp giden o suskunluklara…

Ortaokullu yıllarımdan beri okuma isteğim, yazma arzum deftere ve kaleme olan düşkünlüğüm bugün hâlâ devam ediyor. O yıllarda yazmak, kendimi anlamak, yaptıklarımla düşündüklerimi kendime kabul ettirmeye çalışmaktı. Gerçekten insan, kendi pürüzlerini görmek isterse düşünmeli ve yazmalı! Böylece kendi çıkıntılarını, pürüzlerini görüp, kendini tanıyabilir ve anlayabilir.

Benim düşünme ve yazma serüvenimde bazen kendimi belli sözlerle anlattıktan sonra şaşırarak artık o anlattığım gibi biri olmadığımı fark ederdim. Her tanımlamada hakikatin başka bir yüzüne dönüyordum, bu hakikatler başka bir yüzümü perdelediğini fark ederdim. Aynı kalan, anonim bir gerçekliğe tekabül eden yegâne olaylarım ise birtakım eylemlerimdi; “Şuraya gittim, buradan geldim, yeni kitaplar aldım” gibi. Onun dışındaki her şey göreceli gerçekliğin kapsama alanına giriyordu…

Bu kısırdöngüden kurtulmanın yolu, yazarken kendi merkezimle benliğim arasına bir mesafe koymakta buldum. Bunun üzerine defterime öyküler, hikayeler ve denemeler yazmaya başladım. Yine en büyük esin kaynağım yine kendi yaşantımdan alıyordum ama en azından “ben olmayan”ı anlatmaya başlamak bambaşka bir ufuk açmıştı yazma serüvenimin önünde. İşte bu yüzden kendini anlatmaya çalışan çoğu insanın, kendisinin bir benzeriyle karşılaştığını görüyordum. Bu da insanın kâğıt üzerinde en fazla bir yansıma ve bir tezahür elde etmesini sağlıyordu. Yani elinizdeki kalemle ayna kadar yaklaşamayanların kendi imgelemlerinde boğulduğuna şahit oluyordum.

Peki bu neden böyledir?

Sanıyorum insanın yüzde yüz kendi anlatması mümkün değil… Zira insan kendi hakikatlerinden bile eksiktir! İnsan, o bir türlü tamamlanamama duygusu yüzünden kendini ifade etme ihtiyacı hisseder. Çoğu arayışlar, keşifler, yorumlar hiç bitmesin, her an yenilensin diye yani… Kâinattaki yaratılışın her an sürmesi de bunu doğrular bir hadisedir.

Gelgelelim günümüzde yazardan istenen en yalın, en çıplak haliyle kendinden bahsetmesi. “Samimi ol, somut ve net ol. Kısa ve yalın ol.” Ve bu tek kriter haline geldikçe edebiyatın edebi de giderek azalıyor, dolayımlı anlatma biçimleri, imge ve simgeler, teşbih ve çağrışımlar çekiliveriyor edebiyatçının kıyısından. Kendini olduğu gibi anlatma telaşı yazarın yaratıcılığını kalbinden hançerliyor.

Baudelaire’in, Pavese’nin, Gide veya Kafka’nın günlüklerini okurken de kendilerinden bahsettiklerini görürüz. Ama onlar kendilerinden yola çıkarak bir başkasının iç dünyasına ulaşabilmişler, başkalarının kendi kendileriyle yüzleşebilmesine katkıda bulunabilmişler. Bugün ise yazardan beklenen tek tip bir talep var: “Başkası olma, kendin ol.” Kendine başkası üzerinden bakamayan bir yazarda okuyucu ne bulabilir diye düşünmeden edemiyorum.

Defterle, kalemle olan yakınlığımın ikinci dönemlerinde, özellikle denemelere ağırlık verdiğim bir zamanda anladım ki farklı dünyalar, birbirinden değişik yaşantılar ve iç sesler çoğaldıkça, kendini zaten anlatmış oluyor insan… Bu keşif, kendi adıma en net ve somut keşiflerimden biri olmuştu benim için. Aynaya bakıp ne görüyorsanız okuyucuya onu sunduğunuzda, bunun adı hikâye, öykü veya deneme değil, bu bir teşhirdir. Yaşadıklarınızdan yola çıkıp yine aynı yere varıyorsanız, kendinizi en iyi anlatan yine siz oluyorsanız, giderek çırılçıplak hale gelir ve bir türlü üç cümlecik atmaya kıyamazsınız kendi teşhirciliğinizden. Okuyucuya keşfedecek, tamamlayacak, hatta bir bakıma kendi öyküsünü yazdıracak cesareti vermezseniz ne yazmanın ne düşünmenin ne de dünyaya yeni bir eser meydana getirmenin hiçbir kıymeti olmaz.

Aynaya baktığınızda gördükleriniz dışında, göremediklerinizi de sunabilirsiniz okura. Ama ilkinde karşınızda dikizciler bulursunuz ve kendi imgenizi onların göz ucuna hapsediverirsiniz. İkincisinde ise bir paylaşım bulursunuz. Kendini anlatmakla ifade etmek arasındaki o ince çizgi burada yatıyor bence.

“Modern okurun beklentisi, bugün yazarı çırılçıplak karşısında görmektir” diyor Susan Sontag. Kendini anlatan yazarla neden bu kadar ilgilenilir? Okuyucu doğrudan kendi içine bakma arzusu ve bununla da aslında kendini keşfetme-anlatma hevesini duyuyor herhalde. Belki de bugün yazarların kurdukları hikâyeleri gerçek hikâyesi sanan okurlarla karşılaşmalarımız biraz da bundan kaynaklanıyor.

Çalışma masamın üstünde, altında, sağında, solunda duran defterlerim, elimin altında dursun diye sırtlarını bana çevirdiğim kitaplarım… Ya da bilgisayarımın Word’ünde hazır kıta bekleyen sözcükler… Bazı zamanlar bunların hepsinin hep aynı şeyi yazmak için gereken detaylar olduğunu hissediyorum. Yazar nihayetinde hep aynı şeyi yazıyordur belki de kim bilir… Fakat maharet, her seferinde o şeyin başka bir yüzüne bakabilmektedir herhalde. Aynanın karşısına geçtiğinizde bir benzerlik görmeksizin kendinize ilk kez bakabilmek için…

Kalın sağlıcakla