Kültür ve medeniyet birbiriyle ayný anlamý çaðrýþtýrsa da ikisi de birbirinden ayrý ayrý þeylerdir. Thrurnwald göre medeniyet (uygarlýk), teknik donaným ve bilgidir. Kültür ise, bir insan topluluðundaki sosyal iliþkilerin yapýsý, zihniyet ve deðerlerdir. Birlikte yaþama esnasýnda oluþan geleneklerin, kurumlarýn ve fikirlerin meydana getirdiði sistem kültürdür.

Demek ki kültür, toplumun yaþama ve deðerlendirme tarzýdýr.


Diðer taraftan, meþhur ABD’li sosyolog R. M. Maclver de kültür ve medeniyet ile ilgili tanýmlar yapmýþ. MacIver’e göre, fayda saðlamak amacýna yönelik her araç medeniyet ögesidir. Medeniyet, baþta maddi ve teknik araçlar olmak üzere teþkilat sistemlerini, kanunlarý, okullarý, seçim sandýklarýný, bankalarý kapsar.

Kültür ögelerinin amacý ise kendileridir. Onlar kendilerinden baþka bir amaç için araç olmaz. Bir toplumu oluþturan insanlarýn yaþayýþ ve düþünüþ tarzý, günlük iliþkileri, sanatta, edebiyatta, dinde, sevinç ve eðlencelerde insan tabiatýnýn kendini ifade etme biçimi, kültürü oluþturur.
Türkiye’de kültür ve medeniyet kavramýný ilk Ziya Gökalp kullanmýþ. Gökalp, kültüre “hars” der ve harsla uygarlýk arasýnda bazý benzerlikler ve farklýlýklar olduðunu ileri sürer. Kültür ile uygarlýk arasýndaki birleþme noktasý, ikisinin de bütün toplumsal yaþayýþlarýný kapsamalarýdýr.

Toplumsal yaþayýþlar:
– din,
– ahlak,
– hukuk,
– us,
– estetik,
– iktisat,
– dil
– fen
bu mefhumlar…

Bu sekiz türlü toplumsal yaþayýþýn toplamýna kültür adý verildiði gibi, uygarlýk da denilir.

Kültür ve uygarlýk arasýndaki birleþme ve benzerlik noktasý tam olarak bu olsa gerek..

Farklýlýklardan birincisi, kültür, ulusal olduðu halde, uygarlýk uluslararasýdýr. Kültür yalnýz bir ulusun din, ahlak, hukuk, us, estetik, dil, iktisat ve fenle ilgili yaþayýþlarýnýn uyumlarýnýn uyumlu bir toplamýdýr.

Uygarlýksa, ayný geliþmiþlik düzeyinde bulunan pek çok ulusun toplumsal yaþayýþlarýnýn ortak bir toplamýdýr.

Þimdi hepimiz hatta bunun içine yeni nesli de alarak özellikle durmadan geçmiþinden kopuk yetiþiyoruz. Oysa milletlerin kuvveti köklülükleri ile ölçülüyor…

Gençliðin geçmiþten, yani maziden kopmasý kopuklaþmayý hýzlandýrdý ve maalesef kültür denilen esastan da eser kalmadý…

Gafletin esasý maziyi geçmiþi bir hayal sanmaktan baþlýyor olsa da mazi, hâl, âti diye ayýrdýðýmýz bu üç yüzlüyü insan kafasý kendi kendine ortaya çýkartýyor. Neye göre? Çaðýn geliþen teknik olaylarýna göre…

Kültür biraz da dil ile anýlmalý… Saksaðan kuþundan farksýz bir millete dönmüþ dili alýnýnca beþer… Kültür dilsiz, dil de kültürsüz olamayacaðýna göre, çok eskiye de gidemeyeceðimize göre kültür bize göre ne ifade eder bunu oturup hepimizin sorgulamasý lazým ve öylesine bir cevap vermek de sanki mümkün gibi görünmüyor…

Zira, insan hayatý boyunca geçen zaman içinde böylesine üç zamaný deðil yine eskilerin tabiri ile “deymumet” dedikleri ezelî bir devamlýlýk olduðunu ve buna göre kültürünü de yaþatmasý gerektiðini bilmeli… Hangimiz bunun farkýndayýz? Maddiyat ve maneviyatý geleceðe doðru gitmeyen ülkem insanlarýnýn ayrýca maziye doðru gidiþinde de sýkýntýlar var.

Ebediliðin realite halindeki tek manasý giden fert ile bedel milletlerin kalýþý ise milletlere bu bekayý fâni olan fertler verir diyebiliriz.

Giden fertler milletlere býraka býraka giderler ve milletler kendilerine býrakýlan eserlerle zenginleþe zenginleþe asýrlarýn koynundan akýp gelirler.

Her gerçek millet, kendine himmeti dokunan büyük alimlerini, yazarlarýný, sanatçýlarýný nasýl minnetle unutmazsa düþünen bütün insanlar da bilirler ki kendileri geçmiþte binbir nimetin feyzine sahiptirler. Türk milletinin asaleti ki ezele karýþýr; dilimizde o ezelin mirasý, ata sözlerimizde o ezelin felsefesi ve kanýmýzda o ezelin devam edip gelen yiðitliði var elbette fakat bunun henüz farkýnda deðiliz…

Neden? Çünkü kimse tarihi doðru dürüst bilmiyor… Tarihin bir ilim olan, bir de kültür olan tarafý var.

Ýlim tarafý ile mütehassýslarý uðraþýr, fakat kültür tarafýný hangi aydýnýmýz tadýyor ki? Bir tane insan yok piyasada bunun zevkine kanmýþ…
Biz de maalesef yine kendimizde kendimizi bulmak gibi sorumluluklarýmýzý doðru dürüst eðitim almadýðýmýz ve tarih bilmediðimiz için bilemiyoruz..

Ýstanbul’un Süleymaniye’sinden, Diyarbakýr’ýn yalçýn Kale’sine, Manisa’nýn Muradiye’sinden Sivas’ýn Þifaiyesi’ne, Bursa’nýn Yeþil Türbesi’nden Konya’nýn Yeþil Kubbesi’ne kadar bütün bu topraklarýn üstünü en zevkli sanat âbideleri ile doluyken bu yapýtlar kimin umurunda? Bir ayfon telefon kadar kýymeti var mý acaba? Sorsak hepimiz için buralar vatan…

Keyfiyetçe olgun ve muhtevaca dolgun; zamanca derin ve mekânca engin böyle bir maziden, atiden niye kopar ki yoksa toplum… Çünkü ilim öðrettiðini düþünen yetersiz kiþilikler, bunu var olan kültürümüzle vermediler bize… Bu sebeple hiçbiri mezarýnda rahat uyumasýnlar…

Oysa, bunu birlikte vermiþ olsaydýlar ilim kafada, kültür iç âlemimizde kalýrdý fakat kalmadý… Bu tesis edilmiþ olsaydý dimaðlarýmýza milletimiz de ilimle ilerler, kültürle derinleþirdi…

Osmanlý Ýmparatorluðunun yükseliþ devirlerine baktýðýmýz da iþte bu saydýklarýmý dibine kadar yaþadýklarýný görürüz. Mohaç’taki ordu yalnýz kuvvetimiz deðil ayný zamanda medeniyetimizdi þimdi kime anlatabileceðiz ki bu mefhumu? Mohaç desek ora nere diyecek zevatlarla zaman kaybetmeli miyiz? Etmemeli miyiz?
Etmezsek iyice biz, millet olmaktan çýkacaðýz. Edersek sadece bu iþ için uðraþacak ve derinleþecek insanlara ihtiyacýmýz olacak.

Ne diyelim? Allah sonumuzu hayr etsin…
Çünkü, ne bir kültür, ne bir medeniyet, ne de bir hayat felsefemiz, yaþam biçimimiz var artýk. Varsa yoksa google var.