Ah Ýstanbul
yaptýðým seyahatin de etkisi vardý. Ýstanbul’un o yýllardaki muhteþem güzelliðini ancak bizim kuþaða yakýn olanlar bilir. Hele o boðazý yok muydu? Boðazýn laciverdini sarmalayan yeþilin her tonuyla ormanlar adeta boðazýn sularýyla kucaklaþýyorlardý.
Karaköy’deki Ýzmirliler kahvehanesinde bir hemþehrim ile tanýþmýþtým. O da benim gibi Girit kökenli bir ailenin oðluydu. Bir gün “hadi Sarýyer’e gidelim” demiþti. Otobüse binip Sarýyer’e gittik. Sarýyer’in muhteþem güzelliði karþýsýnda ismine ne kadar ters bir yer diye düþünmüþtüm. Zira o Sarýyer’de yeþilin her tonundan baþka hiçbir renk yoktu. Arkadaþýma buranýn adýnýn yeþil yer olmasý gerekirdi. Sarýyer yakýþmamýþ demiþtim. O gezimizde belleðimde en çok yer eden ise yol boyunca saðlý sollu sýralanmýþ tulumbalarýydý. Suyu buzu aratmayan, koluna dokunur dokunmaz aðzýndan gürül gürül su akan tulumbalarý hiç unutamam. Þimdilerde o yeþil yerde sadece beton yýðýnlarý var.
O yýllar devrin baþbakaný hiçbir þehircilik uzmanýna danýþmadan aklýna esen yerlerde yol geniþletme çalýþmalarý yaptýrýyordu. Asýrlýk çýnar aðaçlarý muhteþem güzelliklerine raðmen acýmasýzca kesilip yok ediliyorlardý. Geniþletilen caddelerde tarihi eserler bile nasýlsa bizde çok zihniyetiyle bilinçsizce yýkýlýp yok ediliyorlardý. Tarihi Beyazýt meydaný yýllarca yaz boz tahtasýna dönmüþlerdi. Kýrk santim indirin. Olmadý on santim yükseltin emirleriyle kazýldý dolduruldu.
Ýnsan eliyle yok edilen onca güzelliðin yanýnda yok olan bir de Ýstanbul efendiliði vardý. Birinin kibarlýðýndan, efendiliðinden söz edilirken, adam Ýstanbul efendisi gibi derlerdi. Böyle bir Ýstanbul efendisiyle askeri birliðimizdeki aða çocuðunun eniþtesinin mezun olduðu üniversitenin mezuniyet törenine daveti sayesinde olmuþtu. Yanýmda oturan bey efendiyle laflamaya baþlamýþtýk. Oðlu mezun olanlardan biriymiþ. Oðullarýndan söz ederken bana öyle bir ders verdi ki, yaþadýðým sürece unutamam. Oðullarým sinemaya giderlerken sýký sýký tembihlerim. Aman çocuklarým, yediðiniz kabuklu çerezlerin kabuklarýný sakýn yere atmayýn. Cebinize koyun, uygun bir yerde cebinizde biriktirdiðiniz kabuklarý çöp bidonuna atýn. Nedenine gelince sinema salonunun temizlik görevlisi, temizlik yaparken hay bu kabuklarý buraya atanýn anasýný .... demesin diye. Ýstanbul’un sokak ve caddelerindeki kirliliði gördükçe hep o beyefendiyi anýmsarým. Bir de temizlik imandandýr söylemine inat her türlü pisliði sokaða saçanlarý gördükçe soruyorum. Hani o eski Ýstanbul’un efendileri nerede? Ne oldu onlara? Üzüm üzüme bakarak kararýr derler. Onlar da Ýstanbul’a kirliliði taþýyanlara mý uydu?
Yýllardýr hep ayný þeyi sorarým. Eðer Ýstanbul eski dokusuyla aynen korunsaydý. Konut açýðý uydu kentlerle kapatýlsaydý ve Marmara sahilleri montaj sanayisine deðil de turizme tahsis edilseydi ne olurdu? Bence dünyanýn en gözde konferanslar ve toplantýlar þehri olurdu. Ayrýca müthiþ bir turizm merkezi olurdu. Turizmin getirisiyle her türlü kalkýnma hamlelerini hiçbir ülkeye avuç açmadan baþarýrdýk.
Olanlar oldu. Kaçan fýrsatlarýn ardýndan göz yaþý dökmenin hiçbir yararý olmaz. Bari bundan sonra hata yapýlmasýn. Elde kalan turizme elveriþli tüm yerleri en iyi þekilde koruyup deðerlendirelim. Turizmin kalkýnmasý için kaliteli ulaþým gerekir. Bodrum’u Bodrum yapan Mavi Turlarýdýr. Marmara’nýn sahilleri de Bodrum sahilleri kadar güzelliklerle dolu. Kim bu güzelliklerle kucaklaþmaz istemez ki? Bunun nedeni de bölgemizin Mavi Yolculuk için gereken teknelerden yoksun oluþu. Bodrum’da, Marmaris’te, Güllük’te ve Datça’da Mavi Yolculuða çýkan yüzlerce tekne var. Hepsi de güzel iþ yapýyorlar. Foça’da da bu tür turlar yapýlmaktadýr. Bölgemizde neden iþ yapmasýn?
Turizme sadece yatýrým yapmak yetmez. Turist her þeyden çok temizliðe büyük önem verir. Hele hele tuvaletlerin temizliði en baþta gelir. Foça’da katýldýðým Yerel Gündem 21 toplantýsýnda þu sözlerim yüzünden tüm gözler üzerime çevrilmiþti. Çevremde yok edilmesi çok kolay olan çirkinlikleri gördükçe kahroluyorum. Birbirimizden utanmýyorsak bari beldemizi gezmeðe gelen yabancýlardan utanalým. Bu söylemim bir hayli etkili olmuþtu. Bir süre sokak ve caddeler eskisine göre çok daha temiz olmuþtu. Sonrasý mý? Yine eskisi gibi eski hamam eski tas. Hele Çevre Bakanlýðýnýn koyduðu geri dönüþüm konteniyerlerine kavun kabuðu atanlarý gördükten sonra pes demekten baþka umarým kalmadý. Temizlik konusunda her kes üzerine düþeni yapmalý ki, temiz bir ortamda yaþamayý baþara bilelim.
                              Özcan Nevres ozcannevres@hotmail.com