Hiç kimse haksýz olduðunu kabul etmez, kabullenmez. En azýlý bir hýrsýza, en acýmasýz bir katile de sorsanýz, kendisini haklý gösterecek bir takým sebepler ortaya atacaktýr.
Herkes yaptýðýnýn iyi ve doðru olduðunu düþünür. Gasp, terör, çete ve mafya... gibi iþlerle ilgilenenlere de sorsanýz, kendince haklý sebepler ileriye sürer. Ekmek parasý, ailesinin nafakasý için çalýþýp çabaladýðýný söyler.
Canciðer olan dostlar, an geliyor azýlý birer düþman haline geliyorlar. Birbirlerini öldürecek kadar düþman olanlar, an geliyor ki; þahsi menfaatler ve ortak müþterekler için canciðer dost olmaktadýrlar.Ayný müþterekler etrafýnda toplanabiliyorlar.
Yani insanlara bir haller oluyor.Olaylara bakýþ ve deðer yargýlarý deðiþti. Ýnsanlarýn yaþam standartlarý gereðince izledikleri ve yürüdükleri dosdoðru bir yol, sapmadýklarý, ödün vermedikleri bir çizgisi olmalýdýr. Nedense, gördüklerimiz hep mevcut çizgilerinde yalpalar yaparak, körü körüne bir takým yollara sapmaktadýrlar. “Ben yapýyorsam doðrudur”, ya da “Benim yaptýklarým doðrudur” mantýðýyla hareket ederek kiþiliklerinden ödün vererek, dürüstlük zaafiyeti yaþamaktadýrlar. Sevmediði insanlar hakkýnda atýp tutarken, menfaatler söz konusu olduðunda tüm olumsuzluklarý bir kenara býrakarak, neyi, nasýl, ne þekilde elde edebilirimin hesabýný yapmaktadýrlar. Oysa ki insanoðlu, idealllerinin olmasý ve bu ideallere ulaþma yolunda insani gereklerinden ödün vermemesi gerekir. Yoksa insan olmanýn ne anlamý kalýr ki. Beþ kuruþluk dünya menfaati için, renkten renge girmek, özellikle doðruluk, dürüstlük, erdemlilik ve inanç boyutunda insaný deðerlendirdiðiniz zaman, kiþiliðini satmamasý, mensubu olduðu çizgisinden ödün vermemesi gerekir. Ama þöyle etrafýmýza baktýðýnýz zaman bu türden görüþ, düþünce ve zihniyete mensup olan bir çok zevata rastlamak mümkündür.
Ýnsan inandýklarý uðruna, sahip olduðu erdem ve meziyetler adýna, ikiyüzlülük ve riyakarlýk yapmamalýdýr..Büyük hedeflere ulaþmak adýna küçük menfaatler peþinde koþmamalýdýr.Gün gelir bu küçük menfaatler baþýmýza çok büyük iþler açabilir. Bugün sahte dost görünenler, yarýn azýlý bir düþman haline gelebilirler.Birilerine yaranabilmek ve menfaat elde edebilmek için küçük ama tehlikeli hesaplar peþinde koþmamak gerekir.
Kötüyü yererken kötülük yapanlar, iyiliði överken, yapmaktan çekinenler, dürüstlüðü savunurken dürüst olmayanlar, namuslu ve þerefli görünüp de; þerefsizlik yapanlara her yerde rastlamak mümkündür. Þaþýrmaya ya da yakýþtýrmamaya gerek yok.Çünkü her yer, mekan ve meslekte rastlamak olaðan bir durum haline gelmiþtir. Çok görmemek gerek. Ama ikiyüzlü olan, küçük maddi ve nakdi menfaatler uðruna þerefini satacak duruma gelmek insana has bir özellik olmasa gerek.
Kimse paradan veya ayni yardýmlardan kaçmak istemez.Tabi helâl yollardan olursa... Ancak, bu bazen öyle bir hal alýyor ki; birkaç nakti ve ayni yardýmdan faydalananlar nedense bir türlü doymuyorlar. Doyuma ulaþamýyorlar. Sürekli açlar.Deðirmen misali sürekli verdikçe, daha fazlasýný istiyorlar. Ama unutulmamalýdýr ki; günü gelir yenilenler, boðazda düðümlenip kalýr. Yoksa bazý menfaatlar için, düþmanýný övmeye, dostlarýný yermeye ve germeye çalýþmak kimsenin hakký deðildir. Birþeyler elde etmek için bir takým kiþi ve kiþilere saldýrmamalýyýz. “Köprüden geçebilmek için ayýya dayý” dememeliyiz. Zaten bu iþ için dünyanýn jandarmalýðýna soyunanlar yeteri kadar var. Býrakalým bu iþi onlar yapsýnlar.
Her zaman doðruluktan, dürüstlükten hak, hukuk ve adaletten yana olmak gerekmez mi? Ýnsani deðer yargýlarý, vicdaný hükümler ve hukuksal pratik, dini, etik kurallarý da bunlarý gerektirmiyor mu? Bazý menfaatler için, kendini bu kadar küçültmeye deðer mi? Bence deðmez. Çünkü insana lâzým olan þereftir, haysiyettir, namustur, doðruluktur, dürüstlüktür ve erdem sahibi olmaktýr. Bir takým iyi-kötü, etik ve etik olmayan deðer yargýlarýyla bu kadar oynanmamalý. Bir takým ucuz menfaatler uðruna baþkalarýnýn maþasý haline gelmemeli insan. Bir kere maþa haline geldin mi, artýk ateþle oynaman kaçýnýlmaz olacaktýr.
Baþkalarý hakkýnda bir takým olumlu-olumsuz fikir ve görüþler ileri sürerken, nelere mal olduðunu, neler kazanýp, neler kaybettiðimizi çok iyi hesaplamak gerekir.Çünkü son piþmanlýk fayda etmiyor. Bukelamun gibi her renge girmek insanýn mutlu olmasýna yetmiyor. Yapýlan herhangi bir iþ hakkýnda kimsenin bilmediðini düþünebiliriz, ama “Yerin kulaðý vardýr” kabilinden inanýn ki herkesin haberi olmaktadýr. Çünkü hiçbir þey gizli saklý kalmaz.Yapacaðýnýz ya da uygulayacaðýz bir iþ hakkýnda bin düþünüp bir yapmalýsýnýz. Aslolan budur. Bu vesileyle belki baþkalarýný anlamaktan, aldatmaktan ziyade anlamaya ve güven vermeye çalýþýrýz.Yoksa hakkýmýzdaki söylentilerden kurtulamayýz. Velev ki; kendimiz, çocuklarýmýz, akrabalarýmýz veya dostlarýmýz için olsa da baþkalarýna yaðcýlýk, yalakalýk ve þarlatanlýk yapmamalýyýz.
Yoksa ömür boyu zan altýnda yaþamaya devam ederiz. Bir türlü bu vesveselerden kurtulamaz, yalnýzlýða mahkum oluruz.Öyle olur olmaz her yerde ve ortamda ulu orta söylemlerin hiçbir deðeri ve etkinliði, inanýrlýðý olamaz.
Kerim BAYDAK
kbaydak61-artan@hotmail.com