Mûsâ: “İşte aradığımız bu idi” dedi. Bunun üzerine tekrar izlerini takip ederek gerisingeri döndüler. (Kehf Suresi 64. Ayet Meali)


Büyük kayanın altında, balığın canlanarak denize doğru kayıp gittiği yerde başlar Hızır ile Musa (as) esas yolculuğu. Geri dönmek şarttır. Çünkü unutulanlar mutlaka hatırlanacaktır. “Ayanı sabite”ye kadar uzanan tüm mazi tek tek serilecektir insanın önüne. Kaderin ilk var olması, ilahi emir öncesi varlık sayfalarına kaydedilen ilk satırlar okunacaktır…

Cebir görüntülü rahmet tezahürleri ürperti halindedir daha. Bilinmeyi murat eden “Ezeli ve Ebedi İrade”, marifete götürecek sebeplerin hikmet perdelerini aralamamıştır henüz. Şuurlar kapalı, zaman durgundur, hadiseler sükuna demirli, merak ve hayret sessizliğe gömülüdür…

Sonra perdeler aralanır.

Derken marifette ve muhabbette yarışlar başlar. Her varlık kendi yolunun yolcusudur. Her varlık var ediliş hikmetini bu yolculuğunda kendi yaşar. Bir zaman sonra insanoğlu da katılır bu yolculuğa. O da yarışır tüm varlıklar gibi. Özündeki esrarı bilme merakıdır başlangıçta bu dönüş onun için. Kendi hakikatine erme, kendi mahiyetini keşfetme tutkusudur bir bakıma onu yola çıkartan ana sebep. Mesafeleri kat ettikçe anlayacaktır nasıl bir çıkmaza düştüğünü…

Nasıl bir karadelik tarafından yutulduğunu derinleştikçe idrak edecektir insanoğlu. Büyük sefer öncesi hazırlanmalı öyleyse. Hal ve istikbalin ak ikliminde yürümek adına mazisini aklamalı ki yekpare olsun hayatı böylece. İstidadını ispat etmeli ki, bir usta kişi yar etsin onu kendisine. Ölmeli ki öncesiyle dirilsin onun elinde, yumuşamalı ki şekillensin, gerilemeli ki, okun yayda gerilmesi misali, çok ilerilere gitsin adımlarında, “hatve”lerinde…

Sonra tek tek sökün etmeye başlar; belalar, musibetler, çileler, dışlanmalar, hor ve hakir görülmeler bu dönemde. Sınamalar, evirip çevirmeler, işi yokuşa sürmeler sıklaşır, fasıla kalmaz nefes almaya nefis adına. Bozgun üstüne bozgun yaşar insan kendini en güçlü vehmettiği sahalarda. Bildiğini bilmez, gördüğünü görmez, sevdiğini sevmez hale gelir pek çok konuda. İleri gittiklerinde öncesinde, geri kalmalar olur şimdi. Unutur gülmeyi, hüzne döner sevinci, buruklaşır yüreği.

Haddini bilmek erdemine adım atmaktır bu dönem. Önceki aşırılıkları bırakmaktır teker teker. Şan, şöhret, makam, mansıp, zenginlik, güzellik, güç, kuvvet gibi geçici imtiyazların oyalayıcı oyunlarına kanmaktan uyanıp intibaha gelmek, hidayete ermektir mertebe mertebe yol kat ederek insani yüceliklere doğru… Büyük kasrın, muhteşem sarayın temellerini kazmaya benzer bu dönem. Derinlere, yeterince derinlere inmeyi gerektirir. Zemine iyi oturmalı ki yapı, daha sonraki sarsıntılar onu harap etmesin. Blokaj sağlam olmalı ki, bina dibe çökmesin… “Terk”lere kilitlidir hayat bu dönemde. Kalbin ilgi ve alakasına değmeyen her şeyi terk etmelidir ki yolcu, uzun yolda ağır hamuleler altında kalıp ezilmesin, maniler yerine yolculuğu terk etmesin…

O, Rabb’inin sevdasını düşlesin de ne cennet arzusu ne de cehennem korkusu bu sevdadan nasiplenmesin… Kendisini de unutsun yolcu, “Yar” gücenmesin… Terklerini de düşünmesin hiç, içtenlik gölgelenmesin… “Ben”i bencillikten, kişiyi kusur ve zaaflarından arındırma işlevinin öne geçtiği süblimasyon sürecidir söz konusu dönem. Fıtrata ve fıtri olana yönlendirmektir, bütün talepleri, bütün arzuları, bütün istekleri. Doğduğu gün saffetine erdirmektir insanı, bunca hatadan, bunca günahtan sonra. İstikamet canibine çekmektir, sayısız yanlışlardan, yanılgılardan çekip alarak onu.

Nedametlerini, pişmanlıklarını azık etmektir feryatlarına, gözyaşlarına namzedin. Kemale namzedin, olgunluğa, büyüklüğe namzedin… Kesretten vahdete çekiliştir bir de geri dönüş. Kişi ledün sesini iyi duysun, duydukları onda tatbik bulsun diye. Bast halinden kabz haline geçiş, münfail oluşu seçiştir, firesiz massedilebilsin için varidat gönül ehlince…