Bu ülkede bir asýrdýr el atýlmayan, uðruna diyet ödenmeyen tek alan kaldý o da “kültür” ve “kültürel deðerler”imizdir. Çoðunuz belki farkýnda deðilsiniz ama artýk dünyada yapýlan savaþlar tankla, topla, tüfekle, bombalamayla yapýlmýyor… Evet, asýl savaþ inanmayacaksýnýz belki ama savaþ meydanlarýnda deðil, kültür ve kültürel alanlarda yapýlýyor. Bu savaþý kim kaybederse diðer tüm alanlarda da kaybeden onlar olacaktýr.. Peki bu savaþý kimler kaybedecek?

Bu savaþý kaybedecekler: Bir medeniyeti olmayanlar! Kültür birikimi ve geçmiþi olmayanlar! Kültür birikimi, geçmiþi olduðu halde bundan haberi olmayan; kiþi, kurum ve ülkeler olacaktýr. Ülkemiz bu durumlardan: birikimi, geçmiþi olduðu halde bundan haberi olmayan kategorisinde yer alýyor maalesef… Türk siyaset ve bürokrasisinde yer alan yöneticilerimizin kültürel deðerler ve medeniyet birikimlerine karþý takýndýðý bu lakayt tavýr aynen devam ederse azýnlýkta olan bir avuç marjinal bakýþ açýsý ülke nüfusunun çoðunluðunu her fýrsatta küçümsemeyi, aþaðýlamayý, küfür etmeyi, halký cahillikle suçlamaya devam ederek çatýþma alanýný diðer platformlara taþýyacaktýr. Ýþte en son Melek Masso denilen aþaðýlýk þarkýcýnýn takýndýðý tavrý hepimiz gördük. Bu tavýr anlatmaya çalýþtýðým mevzuya minicik bir örnektir. Zira bu ülkede benzer on binlerce yaþanmýþ hadiseler her zaman var ve el atýlmazsa var olmaya devam edecektir. Masso’nun yaptýðý þey tam olarak bir kültürsüzleþtirme, aþaðýlama, hakaret, ayrýþtýrma ve insanlarýmýzý omurgasýzlaþtýrmaktan baþka bir þey deðildir. Üstüne Ak Partili belediye baþkanýn Masso’ya konser verdirmesi, birlikte sahneye çýkmasý, bu aþaðýlýk kompleksi, seçmenine ve milletin deðerlerine bir hakarettir! Peki bunun bir bedeli bir faturasý var mý? Bu ülkede maalesef yok… Çünkü bu alanlarda kimsenin elinden bir þey gelmiyor!

***

Marx “Sanat paradýr” der. Osmanlý Devleti bunu “sanat saltanattýr” biçiminde algýlayýp sanat ile parayý; sanatçý ile sermayedarý buluþturarak bir politika izlemiþti. Buna eskiler “himaye” derdi. Avrupa’da Rönesans sonrasý bütün güzel sanat alanlarý bu himaye sistemiyle geliþti ve Avrupa devletlerinin kültürel geliþim tarihi hep buna paralel yürüdü. Bugün Batýlý ülkelerin kültür ve sanat yönünden Doðulu milletlere üstün çýkmasýnýn sebeplerin baþýnda iþte bu sistemde devamlýlýðý sponsorluklarla saðlanýyor.

Atalarýmýz bir zamanlar bunu “marifet-iltifat” ikilemiyle yaygýnlaþtýrmýþtý. Yani “marifet iltifata tabi” idi ve müþterisiz meta zayi kabul olunurdu. Evinde yoðurdu olduðu halde sokaktan geçen yoðurtçunun ticareti yürüsün diye yoðurt satýn alan ev hanýmýnýn zarafeti ile günlük ihtiyacýndan fazla parasý olan bir beyefendinin parasý oranýnda bir sanat eseri satýn alarak o sanatýn yaþamasýna katký saðlamasý, ayný ince anlayýþýn bir eseriydi. Bir zamanlar bedii düþünceler ve zarif uygulamalarýyla kültür ve sanatý kemale erdirmiþ nesillerin torunlarý olan biz Türkler, maalesef kabalýklarýndan sýyrýlamayan, zevk-i selimin ne olduðunu bilmeyen, zengin olmayý adam olmak zanneden bir hayatý benimsedik… Türkiye’de bazý mahalleler birtakým plaza semtleri tarafýndan, pantolonunun dizinde namaz izi olanlar, frak ve smokin giyenler tarafýndan köylülükle, az geliþmiþlikle, zevk yoksunluðuyla suçlanýp horlanmýþtýr. Peki bu hakikat midir? Tam diyemeyiz belki ama hakikat payý da yok deðildir. Nasýl mý?

Gelin buna da hep birlikte bir bakalým…

Dürüstlük, erdemlilik, insaniyet, yardýmseverlik vb. toplumsal tavýrlar hâlâ o köylü zannedilen kitlenin yüksek seciyesinde arzý endam etmiþ etmeye da devam ediyor. Göbeðini kaþýsa, kaba ve nasýrlý olsa da onun eli vermeye diðerlerinden daha alýþkýndýr. Operaya gitmese, bienaller dolaþmasa da o zevk yoksunu denilen adam hak ve hukuku herkesten daha iyi bilir ve hür vicdanýyla da sürekli barýþýktýr. Barýþýk olmadýðý tek alan kültür ve sanat konularýdýr! Oysa vermeye alýþkýn ellerin parmaklarý sanata aþina olsa bu az þey midir? Deðil! Bienal ve kokteyllerde kendilerini yabancý hissedenler birazcýk zevk sahibi olsalar bu kötü müdür peki? Deðildir!

Gelin bir bakalým!.. Bazý vatandaþlar kara budun halký itham etmek için kültürel alanda veryansýn bir pervasýzlýk göstermeye devam ediyor mu etmiyor mu? Þu anda AK Parti hükümetinin yumuþak karný da tam olarak burasýdýr. Ýster hükümet, ister AK Partili belediyeler olsun, sanatsal etkinliklerinde kendi kimliklerini temsil etmekten fizan kadar uzaktýr. Buna raðmen o çevrelere yaranabildiklerini söyleyebilir miyiz? Hayýr!

Peki neden?

Sebep basit! Geldiði gelenek tam yüz elli yýldýr kültür ve sanatý bir kenara býrakmýþtýr da ondan. Bu yüzden hükümetin kültür sanat vizyonu 22 yýldýr sol gelenekten gelen veya oraya yakýn olan bakanlara teslim edilmiþtir.

Peki bunu niye yapýyorlar? Bunun da cevabý basit!

Bu ülkede muhafazakarlar zengin, patron ve bilim insaný oldular. 22 yýldýr iktidar da oldular ama, fakat ve lakin bunlar olurken kültürü hep ýskaladýlar (Az sayýda ama yüksek kalitedeki yazar, þair ve sanatçýlarý tenzih ederim) sanatçý olamadýlar. Belki onlar da haklýydýlar; daha yakýn zamana kadar baþlarýný doðrultup ayakta durma mücadelesi vermekle meþguldüler.

Yýllardýr yaklaþtýrýlmadýklarý semtlerde iþlerin nasýl yürüdüðünü öðrenmekle meþguldüler! Üstelik ne bir yol gösterenleri ne de ellerinden tutanlarý vardý. Ama 22 yýllýk iktidar bir þekilde sonuç verdi ve bir iç dinamik, bir azim kapladý içlerini ve büyük adamlar olup büyük büyük mevkilere geldiler. Yavaþ yavaþ devleti ve kurumlarýný tanýdýlar. Çok geçmedi büyük bir özgüvenin ve güvenin sahibi oldular. Bunu güç sahibi olmak izledi. Velhasýl çok þey oldular ve elbette çok oldular. Yazýk ki bu arada kültürel anlamda kendileri olmayý tamamen unuttular. Bu yüzden hep birlikte bu topraklarýn öz kültürünü devþirecek yaklaþýmlardan uzakta kaldýk. Zengin giyindik belki ama zarafet gösteremedik, pahalý evlerde oturduk ama zevksiz döþedik. Gönüllerimizde oluþan açlýklarý tiyatroya giderek, galeri gezerek, sanat eseri üreterek deðil de ailecek alýþveriþ merkezlerinde eðleþerek gidermeye çalýþtýk. Amerikan filmleri seyredip hamburger yiyerek gidermeye çalýþtýk. Aile ortamýnda bu ay hangi sanatsal etkinliklerin gündemde olduðu da, hangi kitabýn okunmasý gerektiði de asla sohbet veya tartýþma konusu olmadý. Vah ki kendimizi yeniden inþa edesiye kadar da olmayacak! Ak Partili belediye baþkanýnýn yaptýðý açýklama(sývama) bence bunu gösteriyor…

Kalýn saðlýcakla…