Sinemanýn “Yeni Gerçekçi” yönetmeni Ýtalyan Giuseppe Di Santis’in “Zeytin Aðaçlarýnýn Altýnda Sükûn Yok!” adlý 1950 yýlýnda beyazperdeye aktardýðý filmin baþlýðý ile makaleme baþlamak istiyorum…

Evet bir süredir zeytinlik alanlarýnýn, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý’nýn Maden Yönetmeliði’nde yaptýðý deðiþiklikle madencilik faaliyetlerine açýlmasý olayý bilenin de bilmeyenin de konuþtuðu bir türlü gündemden düþmeyen konularý arasýnda yer alýyor…

Bir taraf madenler veya termik santraller için zeytin aðaçlarýnýn kesilecek olmasýndan endiþe duyuyor, yasa çýkartýcýlar da “Sahadaki zeytin aðaçlarý Tarým ve Orman Bakanlýðý’nýn izni ve uygun görüþüyle, faaliyet yürütülecek saha ile eþdeðer büyüklükteki yeni bir bölgeye taþýnacaktýr. Zeytin aðaçlarýn kesilmesi söz konusu deðildir.” diyor.

Konuyu daha iyi anlamak veya geniþ bir perspektifle deðerlendirebilmek için olan biteni bilgi olarak önden bir gözden geçirmek icap ediyor.

Þöyle ki: Zeytinlikler evet bu ülkede taþýdýðý kültürel, ekonomik ve biyolojik deðeriyle Anadolu’muzun en önemli peyzajlarý arasýnda yer alýyor. Özellikle, zeytincilik faaliyeti Batý Anadolu’da halkýn ekonomisine büyük katký saðlarken, bu aðaçlar ekosistem olarak deðerlendirildiðinde Türkiye’nin Avrupa’nýn Yaban Hayatý ve Yaþama Ortamlarýný Koruma Sözleþmesi (Bern Sözleþmesi) ile korumayý taahhüt ettiði birçok omurgalý türüne yaþam alaný saðlýyor.

Mevzuya böyle bakýnca zeytin aðaçlarýnýn altýnda sükûnet yok sanýlýyor! Aslýnda geçmiþte yaþanan Somadaki maden faciasýndaki ölümlerden sonra Soma’da kesilen 6000 zeytin aðacýný tüm Türkiye biliyor… Köylüler, aðaçlarýn kesilmesine engel olmak isteyince, güvenlik görevlilerinin zorbalýðýyla karþýlaþýyor. Sonrasý malûm: Gaz fiþeðiyle yaralananlar, aðlayan kadýnlar, kelepçelenip tutuklananlar! Danýþtay yürütmeyi durdurma kararý veriyor, veriyor ama iþ iþten geçtikten, 6000 zeytin aðacý acýmasýzca, hunharca kesildikten sonra! Ba’de harabü’l Basra! Yani…

Ýslam dininde zeytin aðacý evet kutsal bir aðaç! Yani biz Müslümanlarýn yüce kitabý Kur’an-ý Kerim, bu aðacý ve meyvelerini kutsar, üzerine yemin eder… Tîn Sûresi’nin 1. Âyetinde Alla’hu Azimuþan: “Andolsun o incire ve zeytine..” diye baþlar… En’am Sûresi’nin 99. ve 141 âyetleri ile Nahl Sûresi’nin 11. âyetinde de zeytinden söz edilir. Ama Allah’ýn nurunun kandilinin “mübarek bir aðaçtan, ne doðuya ne de batýya ait olan zeytin aðacýndan” tutuþtuðunu, Nur Sûresi’nin 35. âyeti bildirir bize. Kur’an-ý Kerim’in buyurduðu gibi, zeytin aðacý “mübarek bir aðaç”týr; Kelâmullah’ýn kutsadýðý bir aðaç olan zeytin aðacýnýn halk nezdinde, halk nezdinde bir dokunulmazlýðý vardýr.

Doç. Dr. Zerrin Ýren Boynudelik ile Mahmut Boynudelik’e ait olan “Zeytinin Renkleri: Sanat Tarihinde Zeytin Ýmgesi” adýnda bir kitap okumuþtum. Sanýyorum kitap Umur Yayýnlarýndan 2014 yýlýnda piyasaya çýkmýþtý. O kitapta da zeytin aðacýna, eski çoktanrýcý dinlerde de mitolojik bir aðaç olarak kutsallýk atfedildiðinden bahsediyordu. Yani; “Antik Yunan dünyasýnda zeytin aðacý Tanrýlar tanrýsý Zeus’un kendi baþýndan çýkarttýðý öz kýzý Athena ile neredeyse özdeþleþmiþ” olduðunu, öðreniyoruz: “Zeytin, Athena’nýn aðacýdýr, zeytin aðacýnýn koruyucu tanrýçasý da Athena’dýr.” Romalýlarýn da týpký Antik Yunan’da olduðu gibi, zeytin aðacýna “Minerva olarak kutsadýklarý tanrýçaya benzer özellikler yükledikleri”nden de söz açýyor. Görüyorsunuz ki bu aðaç gerek Ýslam dininde, gerekse öteki tek tanrýlý dinlerde de, Tevrat’ta ve Ýncil’de, zeytinin deðerinin vurgulandýðýna iliþkin yazýldýðýný bilmenizde fayda var.

Diðer taraftan, zeytin dalý biliyorsunuz barýþýn simgesidir. “Zeytin dalýný uzatmak”, erik dalý uzatmaya benzemez. O bir barýþ önerisi anlamý taþýr. Ýlhan Berk, “Köroðlu”nda “zeytin aðaçlarý gibi büyüdük bir avluda/Rüstem Bey aklýmýza gelir miydi?” dizeleriyle, barýþ ve sükûn içinde geçen bir çocukluðun nasýl yerle bir edildiðini dile getirir. Bedri Rahmi’nin o çok bilinen “Önde zeytin aðaçlarý/Arkasýnda yâr” diye baþlayan þiirini de, bir sevda sözü olarak kayda geçirmekte fayda var elbet.

Türkiye coðrafyasý bakýmýndan neredeyse topraðýn tamamýnda zeytinliklerin olduðu, çeþitlerinin bolluðu ile bir zeytin ülkesi de diyebiliriz. Evet, bu zeytinliklerde bir sükûn olsun istiyorsak ki artýk olmalý, ne yapýldýðý, nasýl yapýldýðý, neden yapýldýðý þeffaf bir þekilde halka anlatýlmalý, gösterilmelidir.

Öyle yasayý çýkarttýk keseriz, taþýrýz, yýkarýz sonra da yaparýz kelamý bu çaðýn insanýný asla tatmin etmeyecektir…

Zira þimdiden CHP’li bir belediye baþkaný sorumluluk alanýndaki zeytin aðaçlarýnýn kesilmesini onaylayýp daha sonra zeytin aðaçlarý kesilmesin diye eylem yaptý bu memlekette…

Þaka gibi ama böyle!
Ýnsanlardan, yöneticilerden, dürüstlük filan beklemek, onlarýn dürüstçe iþ yapacaklarýný sanmak enayilik bu çaðda…

Halkýn gerçekten uyanýk olmasý, zamanýnda müdahale etmesi gerekir. Yoksa ÝBB’nin acýmadan kestiði 112 aðaç hikâyesine döner durum…

Bu iþin partisi martisi olmaz… Yeþil alanlara, zeytinlere, aðaçlara gereken önemi vermeyi öðrenene kadar millet olarak direnmeye devam etmeliyiz…