M.NÝHAT MALKOÇ

     Halk tarafýndan “üç günlük dünya” olarak ifade edilen yaþadýðýmýz bu âlemde sýnýrlý bir ömre sahibiz. Sayýlý günlerimizi artýrmak elimizde deðil. Fakat adýmýzý yaþatmak ve kalýcý kýlmak elimizdedir. Geride ne kadar eser býrakýrsanýz, adýnýz o kadar hafýzlara kazýnýr. Mevlana’nýn dediði gibi “Kamil odur ki; koya dünyada bir eser, / Eseri olmayanýn yerinde yeller eser…” Bu çerçevede geride hayýrla anýlacak bir isim ve eser býrakan Köprübaþýlý hayýrsever iþadamý Abdullah Kanca’yý anlatmak için böyle bir giriþe lüzum gördük.

     Otomotiv sektörünün duayenlerinden, son nefesine kadar ülkesine ve insanlara hizmet etmeyi þiar edinmiþ hayýrsever iþadamý ve sanayici Abdullah Kanca bundan bir sene evvel aramýzdan ayrýlmýþtý. Onu ölüm yýldönümünde rahmetle anýyoruz. Küçük bir atölyeyle iþe baþlayan ve modern fabrikalar kuran bu büyük yürek, milyon dolarlýk ihracatlarla ülke ekonomisine girdiler saðlamýþtýr; sürekli en çok vergi veren kiþiler listesinde yer almýþtýr.

     1933 yýlýnda Sürmene’de doðan, El Aletleri Dövme Çelik ve Makina San. A.Þ. Yönetim Kurulu Baþkaný Deðerli Sanayici Abdullah Kanca, 1954–1965 yýllarýnda Sürmene’de ticaretle uðraþtý. Yörede el iþçiliðiyle keser imalatý yapan ustalarýn ürettiði mallarý Ýstanbul’a göndererek pazarlýyordu. Bu keserlerin Türkiye genelinde daðýtýmýný ve satýþýný saðlýyordu. Bu hizmet, küçük esnafýn ürünlerini satmasýný kolaylaþtýrýyordu.

Kanca’nýn asýl amacý bu ustalarý tek çatý altýnda toplayýp onlarýn güç birliði içerisinde çalýþýp üretmesini saðlamaktý. Fakat bölge insanýnýn “azýcýk aþým aðrýsýz baþým” anlayýþý yüzünden bunu gerçekleþtiremedi. O da dört demirci ustasýyla Ýstanbul’a gitti. Topkapý’da küçük bir atölye kiraladý. 1966 yýlýnda Ýstanbul Topkapý’da çekiç, keser imalatýna baþladý. Daha sonra mobilyacýlara iþkence aleti denen malzemeyi ürettiler. Ardýndan tesviyeci mengenesi imalatýna baþladýlar. 1978’de otomotiv yan sanayisine girdiler. Bir parçayla baþlayan serüven þimdi bin parçayla devam ediyor. Ýþin bu noktalara geleceði akýllarýndan bile geçmiyordu. Bugün Türkiye’nin ve dünyanýn en büyük otomotiv firmalarýna parça üretiyorlar.

Merhum Abdullah Kanca, uzun yýllar otomotiv yan sanayi kuruluþlarý birliklerinden TAYSAD, TOSB gibi oluþumlarda yönetim kurulu üyeliklerinden baþkanlýða kadar deðiþik kademelerde çalýþtý. Kanca’nýn iþ yaþantýsýndaki en büyük prensibi dürüstlük ve sadakatti. Sonuçta zarar edecek olsa da verdiði sözde daima dururdu, hiçbir zaman tutamayacaðý sözler vermezdi. Daima açýk, þeffaf ve güvenilir bir patron portresi çizmiþtir. Gerçi o kendini patron bile saymazdý. Ýþe iþçilerden evvel gelir, onlardan sonra giderdi. O, ticaretin çirkef yanýnda olmadý hiçbir zaman. Ýþçilerine patron gibi deðil, bir aile babasý gibi davrandý. Onlarýn meselelerini kendi meselesi bildi. Sýkýntýsý olanlarýn sýkýntýlarýný büyümeden bertaraf etti. Ailesinden çaldýðý zamaný iþçilerine ayýrdý. Korkuya deðil, sevgiye dayalý bir otorite tesis etti. Peygamber Efendimizin “Çalýþanýn hakkýný alnýnýn teri kurumadan veriniz” ölçüsünü kendisine þiar edindi. Böyle davrandýðý için de çalýþanlarýnýn sevgi ve güvenini kazandý.

Merhum Kanca’nýn iþ ahlaký ahilik teþkilatýnýn iþ ahlakýyla birebir örtüþürdü. O, týpký ahiler gibi müþteriyi kandýrmayý insanlýða ters bir anlayýþ olarak görüyor, bu çirkin davranýþtan uzak duruyordu. Gerçi otomotiv sektörünün en iyileriyle çalýþanlarýn kaliteden ödün vermesi, iþlerinin bitmesi demekti. Fakat onun çalýþma ahlaký böyle davranmasýný gerektiriyordu. Aileden almýþtý ticaret ahlakýný. Zira ailesi de küçük de olsa ticaretle uðraþýrdý.

Onun ilkelerinden biri de kazandýkça hayýr yapmaktý. Onun kapýsýndan boþ dönen ihtiyaçlý olmamýþtýr. Ülkesinden kazandýklarýný ülkeye yatýrmak ona haz veriyordu. Bu baðlamda Sürmene’de KTÜ Abdullah Kanca Meslek Yüksekokulu inþaatýna baþladý. Bu okulda yetiþecek gençler ülkemizin tersanecilik alanýnda eksik olan kalifiye eleman ihtiyacýný karþýlayacaktýr. Çamburnu’nda kurulmakta olan tersaneye donanýmlý elemanlar yetiþtirecektir. Bitmek tükenmek bilmeyen enerjisiyle ülkesi için çalýþan ve hayýrda yarýþan bu vakýf insaný, sýnýrlý kelimelerle anlatmak muhâldir. Köprübaþý’nýn gururuydu o… Allah rahmet eylesin.