Kýskançlýk, birçok insaný yýpratan, yýkýma uðratan bir tavýr bozukluðudur. Ýnsanlarýn dünyaya olan baðlýlýklarýndan kaynaklanan kýskançlýk, Allah Katýnda çirkin görülen bir durumdur. Yüce Allah Kuran’da "... Nefisler ise ’kýskançlýða ve bencil tutkulara’ hazýr (elveriþli) kýlýnmýþtýr..." (Nisa Suresi, 128) ayetiyle insanlarýn nefsindeki bu özelliðe dikkat çeker. "Onu arýndýrýp-temizleyen gerçekten felah bulmuþtur." (Þems Suresi, 9) ifadesiyle de insanýn nefsini kötülüklerden arýndýrdýðýnda kurtulabileceðini haber verir. Aksi halde ise "Ve onu (isyanla, günahla, bozulmalarla) örtüp-saran da elbette yýkýma uðramýþtýr." (Þems Suresi, 10) ayetiyle bildirildiði üzere nefsindeki bu kötülükler insaný yýkýma götürür. Kýskançlýðýn insaný ne denli yýprattýðý ve verdiði azabýn boyutlarý ortadadýr.

Dinden uzak cahiliye toplumu bireylerinin kýskançlýða bakýþ açýlarý Kuran’da bildirilenlerden çok farklýdýr. Bu duygunun her insanda az ya da çok olmasý gereken insani bir özellik olduðunu düþünen bu kimseler, kýskanç olmayanlarý garip karþýlarlar. Çünkü kendileri yaþamlarý boyunca çevrelerindeki insanlarýn hemen her þeylerini; baþarýlarýný, güzelliklerini, yeteneklerini, evlerini, arabalarýný, zenginliklerini hatta ailelerini ve çocuklarýný dahi kýskanýrlar.

Kýskanç kiþiler diðer insanlarýn güzelliðinden ya da baþarýsýndan rahatsýz olur, sýkýntý ve hýrs duyarlar. Hatta bu hýrslarý onlarý karþýlarýndaki kiþilere zarar verme isteðine kadar götürebilir. Allah, haset edenlerin þerrine karþý "De ki: Sabahýn Rabbine sýðýnýrým. Yarattýðý þeylerin þerrinden, karanlýðý çöktüðü zaman gecenin þerrinden, düðümlere üfüren-kadýnlarýn þerrinden ve hased ettiði zaman, hasetçinin þerrinden." (Felak Suresi, 1–5) ayetiyle müminleri uyarýr.

Müminler ise cahiliye insanlarý tarafýndan çok normal karþýlanan, hatta beðenilen kýskançlýðýn, gerçekte çirkin bir özellik olduðunu bilirler. Kýskanmak bir yana, tam aksine birbirlerinin iyiliði, baþarýsý ve daha fazla nimete kavuþmalarý için Allah’a dua ederler. Kuran ahlakýna uygun olan davranýþ da budur.

Ancak iman ettiklerini söyledikleri ve kýskançlýðý makul görmedikleri halde, zaman zaman nefislerinin telkinlerine kapýlabilen insanlar da vardýr. Nefislerinin bu kiþilere bir diðer telkini de, bazý durumlarda kýskançlýk duygusu yaþamalarýnýn Kuran’a aykýrý olmayacaðý yönündedir. Müminlerin sevgi, dostluk, güven gibi konularda en önde olmak istemeleri Kuran’a uygun bir istektir. Bir mümin kendisinden daha güzel bir ahlak gösteren diðer müminle gurur duyar ve ona gýpta eder. Kýskançlýk ve gýpta etme duygularý birbirinden çok farklýdýr, din ahlakýný tanýyan ve yaþayan samimi mümin bu farkýn bilincindedir.

Söz konusu olan, güzel ahlaka dair özellikleri dahi olsa, samimi iman eden bir insan kýskançlýktan þiddetle kaçýnýr. Karþýsýndaki müminin güzel ahlakýna özenip, gýpta etmesi asla rekabete girmesini gerektirmez. Kuran’daki "…hayýrlarda yarýþýnýz" (Bakara Suresi, 148) buyruðu gereði, Kuran ahlakýný doruðunda yaþayan ve anlatan kiþi olabilmek için rahmani bir çaba gösterir. Ancak bu rahmani yarýþta kýskançlýk ve rekabet olmaz. Çünkü hedef yalnýzca Rabb’imize yakýnlaþmaktýr. Allah için yaþayan bir mümin, diðer müminlerin de Allah’ýn rýzasýný ve cennetini kazanmalarýný ister; bunun için dua eder.
Kuran ahlakýnýn getirdiði huzuru yaþamak varken, farkýnda olmadan bu cahiliye ahlakýnýn sýkýntýsýný yaþamak zorunda kalan kimseler, Allah’ýn verdiði nimetlerle yetinmeyi ve þükretmeyi düþünemedikleri için mutsuz yaþar, azap çekerler.

Ýçten içe yaþanan bu azaptan kurtulabilmek için tüm güzelliklerin, malýn, mülkün her þeyin gerçek sahibinin Rabb’imiz olduðunu, Allah’ýn tüm bunlarý insanlara farklý þekillerde vererek onlarý imtihan ettiðini bilmek yetecektir. Böylece mümin için her güzellik, haz alýnacak birer nimete dönüþür.

"Allah’ýn kendisiyle kiminizi kiminize göre üstün kýldýðý þeyi (malý) temenni etmeyin. Erkeklere kazandýklarýndan pay (olduðu gibi), kadýnlara da kazandýklarýndan pay vardýr. Allah’tan O’nun fazlýný (ihsanýný) isteyin. Gerçekten, Allah herþeyi bilendir." (Nisa Suresi, 32)

Ýnsaný yaratan, sahip olduðu tüm özellikleri veren, ona nimetler lütfeden, rýzýklarý, nimetleri adalet, hikmet ve rahmet içinde taksim edip herkese nasibini veren alemlerin Rabb’i Allah’týr. Her insan birbirinden farklýdýr; eksikliklerimiz ya da üstün kýlýndýðýmýz özellikler de dünya hayatýndaki imtihan ortamýnýn birer parçasýdýr. Bu imtihanla, Allah’a yönelip þükredenlerden mi, yoksa Kuran ahlakýndan uzaklaþýp nankörlük edenlerden mi olacaðýmýz ortaya çýkmaktadýr. Bu nedenle dünya hayatýnýn geçici bir imtihan mekaný olduðunun bilincinde olan bir insanýn, dünyanýn geçici süslerine karþý kýskançlýða kapýlmasý mümkün deðildir.

Eksikliklerimiz için Allah’a dua etmek, samimi olarak Allah’ýn hoþnutluðunu uman insanlar haline gelmemizi saðlayacaktýr. Üstün yönlerimiz ise nankörlükten uzaklaþtýracak ve Allah’a þükrümüzü artýracaktýr. Rekabet ve hýrs gibi duygulara kapýlanlar, kaderi, tevekkülü, dünya hayatýnýn anlamýný kavrayamamýþ insanlardýr.

Kuran’da ayrýca kendisini Hz. Adem’den daha üstün gören þeytanýn, kýskançlýk yüzünden Hz. Adem’e secde etmeyerek Allah’a isyan ettiði haber verilir. O halde kýskançlýk gerçekte þeytana ait bir özelliktir ve Allah’tan korkan insan bundan þiddetle kaçýnýr.

Kýskançlýk büyük boyutlarda zararlara neden olabilen bir duygudur. Doðruyu gördüðü halde kabaran kýskançlýk duygusu nedeniyle kiþi yanlýþ yollara sapabilir. Çünkü bu duygu insanýn akýlcý davranabilmesini ve olaylarýn muhasebesini doðru yapabilmesini engeller. Ýnsanlarýn birbirlerine karþý olan kýskançlýklarý nedeniyle, kendilerine gösterilen doðru yoldan saptýklarý Kuran’da “… Kendilerine apaçýk ayetler geldikten sonra, birbirlerine karþý olan ’azgýnlýk ve kýskançlýklarý’ yüzünden anlaþmazlýða düþenler, o, (Kitap) verilenlerden baþkasý deðildir. Böylece Allah, iman edenleri, hakkýnda ayrýlýða düþtükleri gerçeðe Kendi izniyle eriþtirdi. Allah, kimi dilerse onu doðruya yöneltir.” (Bakara Suresi, 213) ayetiyle bildirilir.

Sonuç olarak bu duyguyu yoðun yaþayan kiþiler, bir anlamda Allah’ýn sesi olan vicdanýnýn deðil, þeytanýn sözcüsü olan nefsinin yönlendirdiði yola doðru sürüklenir. Ýnsanýn nefsi ise, Kuran’da haber verildiði gibi, “…var gücüyle kötülüðü emredendir” (Yusuf Suresi, 53). Bu nedenle insanýn, Rabbimiz’in hoþnut olacaðýný umut ettiði yaþama sahip olmak için, öncelikle nefsinin bencil tutkularýndan arýnmasý gerekir. Gerçek kurtuluþ da budur:

"Onu arýndýrýp-temizleyen gerçekten felah bulmuþtur." (Þems Suresi, 9)

Kýskançlýktan Arýnabilmek Ýçin...

Kýskançlýktan arýnabilmek için, öncelikle bu duygunun temelinin tamamen dünyevi deðerlere dayandýðýný bilmek gerekir. Çünkü kýskanýlan maddi ya da manevi deðerlerin hepsi dünyevidir ve yok olacak þeylerdir. Samimi insan dünya hayatýnýn çýkarlarýna kapýlmaz ve gerçek yurt olan ahirete yönelir.

"Yoksa onlar, Allah’ýn Kendi fazlýndan insanlara verdiklerini mi kýskanýyorlar?..." (Nisa Suresi, 54) ayetiyle bildirildiði gibi sahip olunan tüm deðerler, Rabb’imizin Katýndan lütfettiði nimetlerdir. Ve bunlarý dilediði zaman alacak olan da yine Allah’týr. Mümin elindekilere þükreder; cennet ehlinde bu gibi çirkin duygulara yer olmadýðýnýn bilincindedir ve nefsani olan her þeyden arýnmaya çalýþýr.

Biz onlarýn göðüslerinde kinden ne varsa çekip almýþýz. Altlarýndan ýrmaklar akar. Derler ki: "Bizi buna ulaþtýran Allah’a hamd olsun. Eðer Allah bize hidayet vermeseydi biz doðruya ermeyecektik. Andolsun, Rabbimiz’in elçileri hak ile geldiler." Onlara: "Ýþte bu, yaptýklarýnýza karþýlýk olarak mirasçý kýlýndýðýnýz cennettir" diye seslenilecek. (Araf Suresi, 43)