Kuran'da borç hususunda yapýlan þahitlikte bir erkeðe karþý iki kadýn olmasý, bazý ateist arkadaþlar tarafýndan Ýslam'da kadýnýn deðersiz olduðu þeklinde yorumlanýyor. Oysa anlaþýlanýn aksine, ilgili ayete kadýnýn rahatý ve konforu gözetiliyor. Þimdi ayeti inceleyelim...


Ey iman edenler, belirli bir süre için borçlandýðýnýz zaman onu yazýnýz. Aranýzdan bir katip doðru olarak yazsýn, katip Allah'ýn kendisine öðrettiði gibi yazmaktan kaçýnmasýn, yazsýn. Üzerinde hak olan (borçlu) da yazdýrsýn ve Rabbi olan Allah'tan sakýnsýn, ondan hiçbir þeyi eksiltmesin. Eðer üzerinde hak olan (borçlu), düþük akýllý ya da za'f sahibi veya kendisi yazmaya güç yetiremeyecekse, velisi dosdoðru yazdýrsýn. Erkeklerinizden de iki þahid tutun; eðer iki erkek yoksa, þahidlerden rýza göstereceðiniz bir erkek ve biri þaþýrdýðýnda öbürü ona hatýrlatacak iki kadýn (da olur)... (Bakara Suresi, 282)

Ayetin ilk bölümünde, belirli bir süre borçlandýðýnýzda, yani vadeli bir borca girdiðinizde bu borcu yazýn, kayýt altýna alýn diyor. Eðer borç sahibi olan kiþi düþük akýllý veya za'f sahibi ise borcu velisi kaydetsin diyor. Ve bu duruma iki erkek þahit olsun diyor. Týpký bankadan kredi alýrken, bir yakýnýnýzýn borcunuza þahit ve kefil olmasý gibi. Eðer iki erkek yoksa, o zaman bir erkek ve iki kadýný þahit tutun diyor. Þimdi ayetin ikinci bölümüne bakalým;

... Þahidler çaðýrýldýklarý zaman kaçýnmasýnlar... (Bakara Suresi, 282)

Allah, borcun ödenmemesi ve taraflar arasýnda sorun oluþtuðunda, durumu çözmek için þahitler çaðýrýldýklarý zaman, kaçýnmasýnlar, sorumluluklarýný yerine getirsinler diyor. Ayetin son bölümüne bakalým;

... Yazana da, þahide de zarar verilmesin. (Aksini) Yaparsanýz, o, kendiniz için fýsk (zulüm ve günah)týr... (Bakara Suresi, 282)

Borcu yazana ve þahitlik edenlere zarar verilmesin deniyor. Ayeti bütün olarak ele aldýðýmýz zaman ortaya deðiþik bir sonuç çýkýyor. Son bölümden anlýyoruz ki, þahitlik edenler için riskli, zarar görebilecekleri bir durum söz konusu. Bankada kefil olduðunuz kiþi borcunu ödemezse siz bu borçtan sorumlu olursunuz mesela. Ya da borç konusunda taraflar arasýnda gerginlik oluþursa, þahit olarak baský altýna alýnabilir, tehdit de edilebilirsiniz. Allah risk taþýyan bir durum için sorumluluðu ilk etapta tamamen erkeðe vermiþ. Ancak iki erkeðin olmadýðý durumda tek erkek ve iki kadýna bu sorumluluðu paylaþtýrarak, kadýnlarýn üzerlerinde oluþacak baský ve gerginliði de azaltmýþ. Mesela insanlar bir olaya þahit olsa, polis'' þahitlik eder misiniz'' dediðinde pek çok kiþi buna yanaþmaz. Kimse böyle bir durumda kýzýnýn, annesinin ya da karýsýnýn þahitlik etmesini de istemez. Çünkü þahitlik güç gerektiren ve riski olan bir iþtir. Bu konu üzerinden de empati yapabilirsiniz.


Pelin Çift'in Haber Türk'teki programýna katýlan iki akademisyen, erkekler ve kadýnlar üzerinde yapýlan bir deney sonucunu aktarmýþlardý. Bilim adamlarý erkek ve kadýnlara, üzgün hissettirecek bir fotoðraf göstermiþler. Fotoðrafa bakan kadýnýnlarýn, beyninin tam orta kýsmýnda turunuculuk oluþtuðunu, ancak erkeklerde her hangi bir renk deðiþimi gözlemlenmediðini tespit etmiþler. Bu deney, kadýn ve erkeðin duygusal manada farklý olduklarýnýn ispatýymýþ.

Bir süreç gerektiren ve bu süreçte zarar görme riski de olan borç konusundaki þahitlikte, açýkça kadýnýn rahatý gözetilmiþ Kuran'da. Ve þahitliðin getirdiði gerginlik ve sorumluluk iki kadýna paylaþtýrýlmýþ. Ateist arkadaþlar, Kuran'da yer alan tüm þahitlik gerektiren konularda bir erkeðe karþý iki kadýnýn þahitliði var zannediyor olabilirler. Ancak bu sadece borç konusu için geçerli bir durum. Mesela fuhuþ yapýldýðýna dair 4 þahit getirin deniyor ayette. Burada cinsiyet belirtilmiyor. Þayet kadýnýn aklý yarým görülse ya da ikinci planda olsaydý, 4 erkeðe karþý 8 kadýn olmasý gerekiyor denirdi. Ancak böyle bir ayrým yok. Cinsiyeti ne olursa olsun sadece 4 þahit deniyor.

Bir baþka ayette erkek, eþine zina konusunda suçlama getirdiðinde, eþinin bu eylemi yaptýðýna dair 4 kez yemin ediyor. ''Beþinci (yemini) ise, eðer yalan söyleyenlerdense, Allah'ýn lanetinin muhakkak kendi üzerinde olmasý(ný kabul etmesi)dir.'' (Nur Suresi, 7)

Ancak ''Onun (kadýnýn) da dört kere Allah adýna (yeminle) onun (kocasýnýn) hiç þüphesiz yalan söyleyenlerden olduðuna þahidlik etmesi kendisinden cezayý uzaklaþtýrýr.'' (Nur Suresi, 8) Görüldüðü gibi, erkeðin 4 yeminine karþý kadýn da 4 kez yemin ediyor. Ancak bu ayette, kadýnýn yemini erkeðe üstün görülüyor.

Sonuç olarak Kuran'da erkek ve kadýn amel bakýmýndan tam eþittir. Kuran'da kadýnlar çiçeðe benzetilmiþtir. O çiçeði solduracak, yoracak her detay ortadan kaldýrýlmýþtýr. Kadýn, eller üzerinde tutulmuþ, güç gerektiren zor iþler erkeðe yüklenmiþtir. Bu da Allah'ýn kadýnlar üzerindeki merhametinin bir göstergesidir.

Mehtap Gözükan

https://www.facebook.com/MehtapGozukan

https://twitter.com/MehtapGozukan